UMC Utrecht
Meer sterfte bij ouderen door medicijnen
Het gebruik van antipsychotische medicijnen vergroot bij ouderen de
kans op een longontsteking. De eerste week na aanvang van de
behandeling is de kans hierop 4,5 keer zo hoog als bij
controle-personen. Onderzoekers van het UMC Utrecht beschrijven dit in
het tijdschrift Journal of the American Geriatrics Society dat vorige
week verscheen. Zo'n veertig procent van mensen opgenomen in
verpleegtehuizen gebruikt antipsychotica.
Klinisch geriater dr. Rob van Marum analyseerde samen met collega's
een cohort van bijna 23.000 ouderen die minstens eenmaal
antipsychotische medicijnen voorgeschreven hadden gekregen. Van die
groep bleken 543 mensen vanwege een longontsteking in het ziekenhuis
te zijn opgenomen. Het gebruik van antipsychotische medicijnen
vergrootte de kans op een longontsteking met 60% ten opzichte van even
oude mensen uit het cohort die al een jaar lang geen medicijnen
gebruikt hadden. De eerste week van de behandeling was die kans zelfs
met een factor 4,5 verhoogd. Longontsteking is bij ouderen een
belangrijke doodsoorzaak.
Artsen schrijven antipsychotica vaak voor aan ouderen met
gedragsproblemen door delirium of dementie. Deze patiënten kunnen
slecht hanteerbaar worden, waardoor de druk op de arts om verdovende
psychofarmaca voor te schrijven groot is. Bovendien ontbreken geld en
menskracht voor de benodigde verpleegkundige inzet vaak.
Antipsychotica helpen echter lang niet in alle gevallen. Van Marum
ziet het voorschrijven van antipsychotica dan ook als een chemische
oplossing van een probleem dat via sociale interventies aangepakt zou
moeten worden.
"We schrijven middelen voor die weinig effectief zijn, maar wel leiden
tot hogere sterfte", vat Van Marum samen. "Per tien tot twintig
patiënten die baat hebben bij antipsychotica, levert de behandeling
één sterfgeval. Ik zou willen dat artsen bij het voorschrijven van
antipsychotica beter stilstaan bij deze afweging."
Het is onduidelijk hoe antipsychotica precies longontstekingen
veroorzaken. Van Marum vermoedt dat de milde sufheid en mogelijke
spierstijheid waar de medicijnen toe kunnen leiden, slikproblemen tot
gevolg hebben. Ouderen die antipsychotica gebruiken zouden zich vaker
verslikken en zo vaker een longontsteking krijgen door eten dat in de
longen terecht komt.
Van Marum voerde het onderzoek uit samen met collega's van de
Tergooiziekenhuizen in Hilversum en de afdeling Farmaco-epidemiologie
en farmacotherapie van de Universiteit Utrecht.
Voor nadere informatie:
UMC Utrecht, In- en Externe Communicatie
Ilse van Wijk en Linda Minnen, tel. 088 7556371 of 7558580.
dinsdag 8 april 2008