Publicatietijd: 16/04/2008 08:59

Duurzame match tussen vraag en aanbod geeft veerkracht

RWI: arbeidsmarkt moet meer 'conjunctuur-proof'

Den Haag, 16 april 2008

De groei van de Nederlandse economie wordt afgeremd door een gebrekkige match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Het arbeidsaanbod is vooral kwalitatief niet in staat te voldoen aan de gestegen werkgelegenheid. Behalve het directe economische verlies, loopt Nederland hierdoor ook het risico dat een conjunctuurdaling onnodig hard aankomt. Alle kansen moeten daarom benut worden om de arbeidsmarkt minder gevoelig te maken voor conjuncturele schommelingen.

Naast kwalificatie en participatie is voor de komende periode vooral een optimale inpassing van arbeid (allocatie) cruciaal om een duurzame match tussen vraag en aanbod te kunnen creëren. Ook de arbeidsmarkt zelf - en daarmee de economie - ondervindt namelijk schade wanneer mensen niet in de juiste baan of onder hun niveau werkzaam zijn.

Dit stelt de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) in zijn vandaag gepresenteerde Arbeidsmarktanalyse 2008. De RWI pleit voor een koerswijziging in het arbeidsmarktbeleid. Belangrijk blijft de 'schadelastbeperking', het terugdringen van het aantal uitkeringsgerechtigden. Daarnaast moet het beleid zich echter veel meer richten op het mobiliseren van iedereen die wil en kan werken, ongeacht of ze een uitkering hebben. De RWI heeft de Arbeidsmarktanalyse 2008 aan minister Donner en staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangeboden.

Volgens de RWI hadden de fraaie groeicijfers van de Nederlandse economie aanmerkelijk hoger kunnen zijn wanneer vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar aansluiten. Ongeveer 40% van de vacatures bleek in 2007 moeilijk vervulbaar, 15% bleef zelfs onvervuld. De economische schade daarvan is moeilijk te berekenen, maar dat deze aanzienlijk is, staat vast. De arbeidsmarkt reageert altijd met vertraging op de economische situatie. Dit betekent dat bij een conjunctuurdaling de krapte enige tijd voortduurt. Dit kan leiden tot een versnelling van de economische terugval.

De RWI is optimistisch over de veerkracht van de Nederlandse arbeidsmarkt, maar zonder gerichte maatregelen zijn de risico's niet te onderschatten. In zijn Arbeidsmarktanalyse 2008 maakt de RWI de agenda op voor het beleid voor de komende jaren. De grootste uitdaging is om de arbeidsmarkt optimaal te laten profiteren van het - in meer of mindere mate verborgen - beschikbare arbeidspotentieel.

Om de arbeidsmarkt conjunctuurbestendiger te maken, pleit de RWI allereerst voor verbetering van het competentieniveau van de beroepsbevolking. Het gaat hierbij dan niet alleen om verhoging van het opleidingsniveau, maar ook om betere afstemming op de vraag naar arbeid. Een middel daartoe kan zijn het financieel stimuleren van (het volgen van) opleidingen waaraan de arbeidsmarkt behoefte heeft. Om arbeidsreserves te kunnen aanboren, roept de RWI op om instrumenten als scholing en arbeidsbemiddeling intensiever toe te passen op werkzoekenden zónder uitkering.

Een ander voorstel is om re-integratiebegeleiding door te laten lopen wanneer werkzoekenden weliswaar een baan, maar nog geen duurzame baan hebben gevonden. Verder wil de RWI meer aandacht voor loopbaanbeleid voor werkenden van wie de talenten in de huidige baan niet goed tot hun recht komen. Ook pleit de RWI voor een nieuwe voorziening om initiatieven van werkgevers op het gebied van vraaggerichte re-integratie (financieel) te ondersteunen. Dit omdat gebleken is dat deze vorm van re-integratie een evidente meerwaarde heeft.

Enkele opmerkelijke uitkomsten uit de Arbeidsmarktanalyse 2008 van de RWI zijn:
- De mogelijkheden voor een verdere groei van de beroepsbevolking zijn beperkt. Door de vergrijzing dreigt zelfs op termijn een afname van het arbeidsaanbod. Wel liggen er nog mogelijkheden in het omzetten van kleine deeltijdbanen in grotere.
- Slechts 5% van de 55-65 jarigen in de bijstand is actief op zoek naar werk.
- Oudere werknemers (55+) die langer dan één jaar in de WW zitten, komen zelden weer aan de slag.
- Het eind 2007 bereikte recordniveau van 235.000 openstaande vacatures neemt niet verder toe.
- De arbeidsmarkt flexibiliseert niet zozeer doordat meer werknemers een tijdelijk contract hebben, maar door een sterke stijging van het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers).
- De periode waarin de uitstroom richting pensioen relatief veel laagopgeleiden betrof, is voorbij. De vervangingsvraag zal zich dan ook steeds meer richten op hoogopgeleiden.
- Wanneer er een conjunctuuromslag komt, is de kans groot dat een herhaling optreedt van de werkloosheidsontwikkeling in de periode 2001-2005. Vooral mensen met een opleiding onder MBO 4, allochtonen en jongeren zullen daar dan de dupe van worden.

De Raad voor Werk en Inkomen is het overlegorgaan van werkgevers, werknemers en gemeenten. De RWI doet voorstellen aan de regering en andere partijen over het brede terrein van werk en inkomen. Doel van deze voorstellen is een goed functionerende arbeidsmarkt te bevorderen. Het vergroten van de transparantie van en het verbeteren van de kwaliteit op de re-integratiemarkt behoort eveneens tot de kerntaken van de RWI.
---


Links: http://www.rwi.nl Noot voor de redactie: Voor de redactie,