Nationale Dodenherdenking 2008
Toespraak, 4 mei 2008
Toespraak van staatssecretaris Bussemaker tijdens de Nationale
Dodenherdenking op de Dam. Amsterdam, 4 mei 2008.
De oorlog begon voor mijn opa op 8 december 1941.
Die dag verklaarde Nederland Japan de oorlog.
Het was voor mijn opa een korte oorlog.
Precies een week later verging zijn onderzeeër.
Vernietigd.
Van de bemanning overleefde er één.
Maar voor mijn opa was de oorlog voorbij.
De oorlog begon voor mijn vader met de dood van mijn opa.
Hij bleef achter in Nederlands Indië.
In diverse gevangenkampen.
Hij werd vernederd en gestraft.
Geslagen.
Hij was net dertien jaar.
Mijn vader overleefde de oorlog.
Maar de oorlog ging niet voorbij.
Herinneringen zijn onverbiddelijk.
De oorlog begon voor mij toen ik 25 was.
Samen met mijn vader ging ik naar Indonesië.
Ik zag de plaatsen van zijn jeugd.
Waar hij urenlang in de brandende zon stond. `Voor straf'.
Waar hij werd geslagen.
Vernederd.
Als jongen van dertien.
Ik kende geen oorlog.
Maar de oorlog leeft ook in mij.
De echo's klinken in míjn hoofd.
De oorlog begint elke dag opnieuw.
Voor mensen die betrokken raken bij een nieuwe oorlog.
Voor jonge vrouwen en mannen die op vredesmissie gaan.
Voor hun ouders.
Geliefden.
Kinderen.
Broers en zussen en andere familie.
Voor hun vrienden en dierbaren.
Voor de goede verstaander.
Daar staan we vandaag bij stil.
We staan stil bij de verschrikkingen van oorlog. En de wreedheid.
We staan stil bij wat mensen andere mensen aandoen.
Onverdraagzaamheid.
Onverschilligheid.
Onbegrip.
Dat ligt niet achter ons.
Maar is van alle tijden.
Ook als er geen oorlog is.
We zien het sluimeren in wijken, op straten, op scholen. Om ons heen.
Daarom staan we er vandaag bij stil dat vrijheid niet vanzelfsprekend
is.
Dat vrijheid inspanning vereist.
Tolerantie.
Betrokkenheid.
Begrip.
Dat vrijheid verantwoordelijkheid vereist.
Vastberadenheid.
Moed.
Van iedereen.
Zonder voorbehoud.
Daar staan we vandaag bij stil.
Tijdens bijeenkomsten, zoals hier op de Dam.
En op andere plaatsen in het land.
Maar vooral tijdens de stilte in onszelf.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport