Verkiezingswaarnemers EU kunnen democratie in de wereld bevorderen
Verkiezingen 8 mei 2008
Verkiezingswaarnemingsmissies van de EU kunnen, volgens het Europees
Parlement, een belangrijke bijdrage leveren aan het bevorderen van
democratie. Maar dan moeten de EU-staten wel gevolg geven aan de conclusies
van deze missies.
Het Europees Parlement heeft donderdag een verklaring goedgekeurd over
de verkiezingswaarnemers van de EU. Hierin zegt het parlement dat de
EU één gezamenlijk standpunt over democratiebevordering moet innemen.
Nu denken lidstaten er verschillend over en bestaan er soms
tegenstrijdige maatregelen. Een ander belangrijk punt: het oordeel van
de waarnemingsmissie over het verloop van verkiezingen moet altijd
serieuze gevolgen hebben voor de betrekkingen met de EU.
Het Europees Parlement heeft donderdag een verklaring goedgekeurd over
de verkiezingswaarnemers van de EU. Hierin zegt het parlement dat de
EU één gezamenlijk standpunt over democratiebevordering moet innemen.
Nu denken lidstaten er verschillend over en bestaan er soms
tegenstrijdige maatregelen. Een ander belangrijk punt: het oordeel van
de waarnemingsmissie over het verloop van verkiezingen moet altijd
serieuze gevolgen hebben voor de betrekkingen met de EU.
Dubbele standaarden
Joost Lagendijk, buitenlandwoordvoerder van de GroenLinks-delegatie in
het parlement, deelt die mening: "In het verleden hebben de EU en haar
lidstaten de conclusies van de eigen waarnemers enkele keren naast
zich neergelegd. Dat kan niet: als kampioen van de democratie kan de
EU zich geen dubbele standaarden veroorloven."
In 2005 constateerde de EU waarnemersmissie in Ethiopië dat de
verkiezingen niet democratisch waren verlopen. Na vrij rustige
verkiezingen manipuleerde de regeringspartij het tellen van de
stemmen. Bovendien werden aanhangers van de oppositie gearresteerd en
slachtoffer van geweld. De EU en haar lidstaten reageerden amper. De
EU heeft het handelsakkoord met Ethiopië niet opgeschort, terwijl in
deze overeenkomst wordt gesteld dat democratische principes en
mensenrechten niet mogen worden geschonden.
In 2006 was de politieke reactie juist omgekeerd na verkiezingen die
door de missie als democratisch waren bestempeld. Na de
verkiezingswinst van Hamas in de Palestijnse bezette gebieden, volgde
een stortvloed van kritiek uit Europese hoofdsteden. EU-lidstaten
droegen bij aan isolatie van de Hamas-regering, die uitmondde in de
huidige dramatische situatie in Gaza.
Bang voor de buren
Het Europees Parlement heeft erop aangedrongen dat de Europese Raad en
de Commissie moeten letten op het oordeel van de waarnemingsmissie als
het zaken doet met andere landen.
Lagendijk: "Ook in het Europese Nabuurschapsbeleid moet het verloop
van de verkiezingen een rol spelen. Dit Nabuurschapsbeleid begon als
een goed initiatief om democratie en mensenrechten in de buurlanden
van de EU te bevorderen. Maar die doelstelling is sterk verwaterd.
Economische overwegingen en een opgeklopte angst voor islamistische
politici spelen vaak een belangrijkere rol dan democratisering."
Samen met zijn collega Jan Marinus Wiersma, schreef Lagendijk een boek
over de relatie tussen de EU en haar islamitische buurlanden. Hierin
betoogt hij dat de EU moet praten met politici die zich op de islam
baseren, zolang zij zich aan de democratische spelregels houden. ()
Veiligheid en samenwerking
De EU zendt sinds 2000 verkiezingswaarnemingsmissies uit. Het werkt
daarbij intensief samen met de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en
Samenwerking in Europa). De OVSE, een andere internationale
organisatie met vooral Europese leden, heeft een professionele methode
ontwikkeld om verkiezingen goed te kunnen beoordelen. De EU heeft de
methodiek afgekeken van de OVSE.
De belangrijke OVSE-lidstaat Rusland, die weinig op heeft met
democratische verkiezingen, probeert deze taak van de organisatie af
te schaffen. Des te meer reden voor de EU om zich eensgezind en
vastberaden voor democratie in te zetten.
Zie ook:
* website van de EU-verkiezingswaarnemersmissies
* dossier: Europa in de wereld
GroenLinks