De Nederlandse Bank
Kredietbeoordelaars onder vuur
Nieuwsbericht
Datum 8 mei 2008
Kredietbeoordelaars zoals Moody's en Standard & Poor's krijgen veel
kritiek te verduren. Hun invloed op het financiële systeem is sterk
gegroeid met de opmars van kredietproducten en de toenemende vraag
naar ratings. Als kredietbeoordelaars hun rating aanpassen, kan dat
kettingreacties teweeg brengen op de financiële markten.
Ratingaanpassingen van kredietproducten vormen min of meer een
vliegwiel waarlangs schokken over het financiële systeem breed worden
verspreid. Om die reden hebben zij dan ook een belangrijke rol
gespeeld bij de marktturbulentie in de afgelopen maanden. Aldus DNB
Magazine nr.2 van mei 2008.
DNB magazine 2
Rommelhypotheken
In veel kredietproducten zijn hypotheken verpakt, waaronder hypotheken
aan minder kredietwaardige Amerikaanse huishoudens. Op deze
'rommelhypotheken' zijn en worden nog steeds aanzienlijke verliezen
geleden. Ze zijn door beleggers op grote schaal gekocht: tussen 2000
en 2006 verzesvoudigde de omvang van kredietproducten met dergelijke
hypotheken naar 523 miljard dollar. Vaak werden ze opnieuw verpakt in
andere, nog complexere kredietproducten en doorverkocht aan beleggers
wereldwijd. Door deze stapeling van kredietproducten langs meerdere
schakels is het zicht op de omvang en risico's van 'rommelhypotheken'
sterk vertroebeld.
Kredietbeoordelaars zijn nauw betrokken bij het proces van verpakken,
opdelen en doorverkopen van leningen. Zij beoordelen niet alleen de
kredietkwaliteit van de verschillende leningen, maar geven ook advies
aan de verstrekkers van kredietproducten over hoe zij hun product het
beste kunnen ontwikkelen. Hierdoor kan belangenverstrengeling ontstaan
tussen de advies- en beoordelingsdiensten van kredietbeoordelaars.
Kritiek op kredietbeoordelaars
Door de kettingreactie als gevolg van ratingaanpassingen bij
kredietproducten is er veel kritiek op het functioneren van
kredietbeoordelaars. Er is niet duidelijk aan beleggers gecommuniceerd
dat hun oordeel alleen betrekking heeft op kredietrisico's en weinig
zegt over verliezen die kunnen optreden doordat kredietproducten sterk
in waarde dalen (marktrisico) of moeilijk verhandelbaar worden
(liquiditeitsrisico). Inmiddels is ook gebleken dat kredietproducten
meer kredietrisico kennen dan kredietbeoordelaars eerder hadden
verondersteld. Zo hebben de belangrijkste kredietbeoordelaars allemaal
hun inschatting op verliezen op risicovolle hypotheken verhoogd. Een
ander belangrijk punt van kritiek is potentiële
belangenverstrengeling: het is niet duidelijk hoe scherp de
scheidslijn is tussen de adviesdiensten en de kredietbeoordeling.
Kredietbeoordelaars passen werkwijze aan
Naar aanleiding van de kritiek zijn kredietbeoordelaars begonnen met
het verbeteren van hun werkwijze. Duidelijkere communicatie over de
betekenis van ratings, het voorkomen van belangenverstrengeling en het
geven van meer inzicht aan beleggers in de methodologie en de
stabiliteit van ratings vormen daarbij belangrijke aandachtspunten. De
uitgevers van kredietproducten dragen daarbij ook
verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld door het verstrekken van
betrouwbare informatie over de kwaliteit van onderliggende leningen
waarop ratings zijn gebaseerd.
Voor beleggers heeft de huidige kredietcrisis ook wat wijze lessen
gebracht. Zij leunden sterk op het oordeel van kredietbeoordelaars en
hadden vaak niet goed in de gaten dat een kredietproduct met een
bepaalde rating riskanter is dan een ouderwetse bedrijfsobligatie met
dezelfde rating.
DNB Magazine nr.2 van mei 2008
Het artikel over kredietbeoordelaars staat in het DNB Magazine nr. 2
van mei 2008. Hierin ook een uitgebreid artikel over de laatste trends
in verzekeren en een essay van Jacobine Geel over de handel in angst.