ChristenUnie

Tweede Kamerfractie ChristenUnie - Cynthia Ortega-Martijn
Bijdrage debat gastouderopvang
Datum: 14 mei 2008

MdV,

De afgelopen weken is er nogal wat gezegd en geschreven over de groeiende vraag naar kinderopvang en de regeling over de gastouderopvang in het bijzonder. Vanavond voeren we hier het debat naar aanleiding van vermeende misstanden in deze branche. Mijn fractie is bij eerdere debatten altijd heel duidelijk geweest over de gastouderopvang. Wij zijn blij met de flexibele, kleinschalige en huiselijke vorm van kinderopvang die de gastouderopvang biedt.
Misbruik van de regeling rond gastouderopvang moet echter worden tegengegaan en de gestelde kwaliteitseisen moeten worden nageleefd. Ik hoor graag van de staatsecretaris op welke wijze naleving van het convenant kwaliteit kinderopvang wordt gegarandeerd.

Daarnaast heeft mijn fractie een aantal vragen over het misbruik en oneigenlijk gebruik van de regeling rond de gastouderopvang. De staatsecretaris stelt in haar brief dat er sprake is van oneigenlijk gebruik wanneer gebruik van de regeling de combinatie van arbeid en zorg niet ondersteunt. Kan de staatssecretaris zeggen hoe groot dit oneigenlijk gebruik volgens haar is en hoe wordt er gehandhaafd?
Mijn fractie deelt trouwens deze definitie, maar wil daar dan ook de volgende conclusie aan verbinden. Bij gastouderopvang door opa's, oma's, vrienden of buren die de combinatie van arbeid en zorg ondersteunt is er dus geen sprake van oneigenlijk gebruik van de regeling. Onderschrijft de staatssecretaris deze conclusie? Met het onderschrijven hiervan haalt de staatssecretaris het misverstand weg dat de laatste tijd is gaan leven namelijk dat het oneigenlijk gebruik te maken heeft met opa's en oma's die overgeschakeld zijn van informele kinderopvang naar formele gastouderopvang. Een ander misverstand dat hieruit voortvloeit, is dat de forse groei van de uitgaven voor de kinderopvang enkel is ontstaan omdat opa's en oma's betaald worden voor opvang. Kan de Staatssecretaris aangeven welk percentage van deze 200% groei in de gastouderopvang daadwerkelijk hiermee te maken heeft? Het is een illusie is om te denken dat de forse groei van de uitgaven voor de kinderopvang enkel is ontstaan omdat opa's en oma's betaald worden voor opvang. Het kan namelijk volgens mijn fractie niet zo zijn dat de kosten die verbonden zijn aan het succes van de Wet Kinderopvang hoofdzakelijk op deze groep worden verhaald.

De staatsecretaris heeft duidelijk gesteld wat ze verstaat onder oneigenlijk gebruik, maar wat verstaat de staatssecretaris onder misbruik? Vindt dit misbruik breder plaats dan enkel in de gastouderopvang? Mijn fractie wil bijvoorbeeld weten of er sprake is van misbruik indien ouders verplicht worden bij kinderdagverblijven meer uren af te nemen dan dat een ouder opvang nodig heeft? Hoeveel gevallen van misbruik zijn het afgelopen jaar voorgekomen? De Staatssecretaris zegt in haar brief aan de Kamer dat zij de SIOD opdracht heeft gegeven de Wet Kinderopvang te toetsen op risico's op misbruik en oneigenlijk gebruik. Waarom niet ook een onderzoek naar gevallen van misbruik en oneigenlijk gebruik? Welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris om misbruik tegen te gaan?

Voorzitter, de kosten voor kinderopvang rijzen de pan uit door een toegenomen vraag in de totale kinderopvang, dus gastouderopvang, buitenschoolse opvang en opvang door kinderdagverblijven. De staatsecretaris wil komen met een breder pakket aan maatregelen om het kinderopvangstelsel voor de langere termijn financieel houdbaar en voor ouders toegankelijk te houden. Wij wachten deze besluitvorming met belangstelling af en zullen het resultaat beoordelen op de voor ons belangrijke punten zoals de keuzevrijheid en het vergoeden van de informele kinderopvang.

De fractie van de ChristenUnie heeft de keuzevrijheid van ouders altijd benadrukt wanneer het gaat om de combinatie van arbeid en zorg. Wij vinden dat ouders de eerste en eindverantwoordelijkheid hebben voor het opvoeden van hun kinderen. Daarbinnen moeten zij de ruimte hebben om eigen keuzes te maken. Hier past bij dat niet alleen ouders gecompenseerd worden die voor formele opvang kiezen, maar ook ouders die voor informele opvang kiezen. Hier is ook behoefte aan. Onderzoek onder moeders van jonge kinderen toont aan dat als zij de zorg willen uitbesteden, zij vaak een voorkeur hebben voor informele opvang door bekenden.

In het Coalitieakkoord is bepaald dat 'tweeverdieners die gebruik maken van informele kinderopvang een betere toegang tot financiële ondersteuning krijgen'. Aan die afspraak zal de ChristenUnie het kabinet dan ook houden. Voor het bieden van werkelijke keuzevrijheid aan ouders en het betaalbaar houden van de totale kinderopvang pleiten wij voor een regeling die ook voorziet in een tegemoetkoming voor de informele kinderopvang, om aan de grote behoefte aan opvang door familie, buren en bekenden te voldoen en om die vorm van opvang simpel en betaalbaar te houden.

Verder zal, wat mijn fractie betreft, de pijn van de toegenomen kosten eerlijk verdeeld moeten worden over de verschillende partijen die een bijdrage leveren in de kosten van de kinderopvang.

Voorzitter tot slot,
Terug naar de gastouderopvang waar het debat vanavond om begonnen is. Deze vorm van opvang biedt een grote flexibiliteit voor ouders om hun kinderen te laten opvangen in een kleinschalige huiselijke omgeving. Ook in gebieden waar geen andere vormen van formele kinderopvang, zoals kinderdagverblijven, voor handen zijn. Voor daadwerkelijke keuzevrijheid is deze vorm van gastouderopvang voor mijn fractie dan ook van groot belang. Voor de houdbaarheid van de gastouderregeling is het, naar mening van mijn fractie, dan ook van het grootste belang de misstanden tegen te gaan. We moeten echter voorkomen dat, als gevolg van het succes van de Wet Kinderopvang, het kind met het badwater weg wordt gegooid.

Ter voorbereiding op Interrupties:

Tekst coalitieakkoord
Om participatie te bevorderen zullen voorts de volgende maatregelen worden genomen: Tweeverdieners die gebruik maken van informele kinderopvang krijgen een betere toegang tot financiële ondersteuning.

Aanpassen oudertabel
Met het oog op de keuzevrijheid is het voor de ChristenUnie niet vanzelfsprekend dat er alleen maar extra geld naar de formele kinderopvang gaat. Toen in 2006 werd besloten vooral hogere inkomens meer tegemoetkoming in de kinderopvangkosten te geven, heeft de fractie zich hier dan ook sterk tegen verzet. Het is dan ook logisch dat het aanpassen van de oudertabel voor de ChristenUnie een bespreekbare optie is.

CNV-plan informele kinderopvang
Het CNV vindt dat informele kinderopvang in de Wet Kinderopvang dient te worden geregeld en dat deze op gelijke wijze dient te worden vormgegeven en gefinancierd als de formele kinderopvang. Hierbij gelden de volgende voorwaarden:
. Ouders zijn voor opvang van hun kind door een oppas vrijgesteld van premieheffing tot een bedrag van 500 euro per maand;
. de oppas is vrijgesteld van belasting tot een bedrag van 500 euro aan inkomsten per maand;
. ouders en oppas maken bij de Belastingdienst melding van de uitgaven en de inkomsten van de oppas;
. ouders kunnen op basis van de uitgaven in aanmerking komen voor een inkomensafhankelijke toeslag die uitbetaald wordt via de Belastingdienst;
. ouders moeten beide werkzaam zijn om voor vergoeding in aanmerking te komen. Uiteraard moeten ook alleenstaande werkende ouders voor de vergoeding in aanmerking komen indien zij gebruik maken van informele kinderopvang.

Eventueel tweede termijn afhankelijk van antwoord.
Ziet de staatssecretaris mogelijkheden om misbruik en oneigenlijk gebruik tegen te gaan door bijvoorbeeld met behulp van de polisadministratie van het UWV het aantal uren waarvoor ouders een tegemoetkoming in de kinderopvang krijgen, te toetsen aan het aantal gewerkte uren?

-----------------------
http://www.cbs.nl/nr/exeres/DADE22BA-BFEE-4C8A-96BD-2771C9C725F6.htm?RefererType=RSSItem
Nederland Deeltijdland: vrouwen en deeltijdwerk, Sociaal en cultureel Planbureau, februari 2008.
Samen leven, samen werken (2007)

---- --