Kamervragen over hormoongebruik bij koeien
20 mei 2008 - kamerstuk
Kamerbrief waarin de minister, mede namens de minister van VWS,
aangeeft dat hormoongebruik verboden is, behoudens enkele
uitzonderingen. Controle vindt plaats door onder andere VWA, AID en
SKV.
Meer informatie
* Kamervragen over hormoongebruik bij koeien
Kamerstuk | 20-05-2008 | PDF-Document, 67 kB
Voor downloaden van PDF-bestanden:
Zie het origineel
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS),
de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over hormoongebruik bij
koeien.
1
Kent u het bericht 'voorlopig geen hormoonvlees in Europa'? 1)
Ja.
2
Kunt u uiteenzetten of en zo ja, welke gezondheids- en dierenwelzijnsrisico's er kleven aan
het gebruik van hormonen bij dieren?
Van het vrouwelijke geslachtshormoon 17 bèta oestradiol heeft onderzoek in EU-verband
aangetoond dat deze stof mogelijk een kankerverwekkende werking heeft. Van andere
hormonen is deze werking niet vastgesteld, toch worden vele hormonen hiervan of van
een mutagene werking verdacht.
Behoudens de toegestane uitzonderingen voor een beperkt aantal aandoeningen is het
gebruik van hormonen bij landbouwhuisdieren in de EU niet toegestaan. Eventueel
gebruik van hormonen met als doel groeibevordering is altijd illegaal. Dit betekent dat in
een aantal gevallen de dieren op ongebruikelijke plaatsen geïnjecteerd worden om
ontdekking tegen te gaan, dit kan voor het dier onaangenaam zijn en/of infecties veroorzaken.
Daarnaast kan het dier reageren op de verstoring van zijn hormoonhuishouding en
bij het staken van de behandeling ernstige ontwenningsverschijnselen vertonen (versnelde
aftakeling).
3
Is het waar dat het in Nederland is toegestaan om landbouwdieren met hormonen te
behandelen? Zo ja, onder welke voorwaarden zijn in Nederland hormoonbehandelingen
bij dieren toegestaan, hoe vaak komt het voor en welke controle vindt plaats op de
rechtmatigheid van het inzetten van hormonen? Zo neen, wijkt Nederland daar in af van
de andere Europese landen en waarom?
Behoudens een beperkt aantal uitzonderingen is het in de EU, dus ook in Nederland niet
toegestaan landbouwhuisdieren hormonale stoffen toe te dienen. Voor enkele aandoeningen
mogen in de EU nog wel hormonen worden toegepast. Dit dient altijd door de
dierenarts te geschieden. In enkele gevallen mag de toepassing ook onder diens verantwoordelijkheid
plaatsvinden. Het aantal legale toepassingen is beperkt. Van de omzet in
die middelen heeft de overheid geen gegevens beschikbaar, maar de firma's die deze
stoffen en middelen produceren, zijn wel verplicht chronologisch administratie bij te
houden van hun productie en afzet. Momenteel heeft de EU (Europese Raad/Europees
Parlement) een voorstel van de Europese Commissie in behandeling om bepaald
hormoongebruik voor landbouwhuisdieren verder in te perken. Nederland steunt dat
voorstel gezien de aanwezige niet schadelijke alternatieven voor de betreffende
aandoeningen.
4
Deelt u de mening dat het toedienen van hormonen aan een koe met vruchtbaarheidsproblemen
ongewenst is? Zo ja, is deze praktijk verboden in Nederland en hoe wordt dat
gehandhaafd en gecontroleerd? Zo neen, waarom niet? Waarom wordt deze handelwijze
wel toegestaan in de Europese Unie terwijl het importeren van hormoonvlees wordt
tegengehouden?
Neen, ik vind dat landbouwhuisdieren in de beperkte gevallen, die in Europees verband
zijn toegestaan, met hormonen behandeld mogen worden. Uiteraard verdient het de
voorkeur te kiezen voor niet-hormonale alternatieven als die beschikbaar zijn. Er zijn
tegenwoordig bijvoorbeeld prostaglandines voorhanden die het diergeneeskundig
gebruik van 17 bèta oestradiol overbodig maken. Het is juist dat er een tegenstrijdigheid is
in het nog toegestane gebruik enerzijds en het importverbod op "hormonenvlees"uit de
VS anderzijds. Gezien deze tegenstrijdigheid is het heel begrijpelijk dat de EU momenteel
voorstellen in behandeling heeft om deze tegenstrijdigheid te verminderen.
In een aantal landen buiten Europa wordt anders gedacht over de risico's van hormonengebruik.
In de VS bijvoorbeeld mogen bij landbouwhuisdieren zes hormonen worden
gebruikt. Dit zijn 17 ß-oestradiol, progesteron, testosteron, zeranol, trenbolon en melengestrolacetaat.
Volgens enkele nationale en internationale organisaties, zoals de Amerikaanse
Food and Drug Association en de Wereldgezondheidsraad leveren normale
toepassing van deze hormonen geen gevaar op voor de gezondheid. De Europese Unie
verbiedt echter het gebruik van deze hormonen uit voorzorg vanwege bewezen en
veronderstelde gezondheidsrisico's, met uitzondering van het (oraal) gebruik van
allyltrenbolon bij paarden.
5
Kunt u uiteenzetten of de producten van dieren die in Europa op toegestane wijze met
hormonen zijn behandeld, zoals vlees en melk, in het gangbare consumptiecircuit terecht
kunnen komen? Zo ja, tot welke gezondheidsrisico's kan dat leiden? Zo neen, hoe controleert
u dat de producten van deze dieren niet in het consumptiekanaal terechtkomen en
met welke frequentie doet u dat?
Of hormonen een risico voor de gezondheid vormen, hangt af van het soort hormoon en
het gehalte van dat hormoon in vlees of melk. Het Europese, en dus het Nederlandse
beleid is er daarom op gericht om alleen hormonen voor therapeutisch gebruik bij landbouwhuisdieren
toe te laten die bij correct gebruik leiden tot onschadelijke hoeveelheden
hormonen in vlees of melk.
6
Deelt u de mening dat het onwenselijk is om dieren met hormonen te behandelen? Zo ja,
op welke wijze voorkomt u dat dieren met hormonen worden behandeld, hoe controleert u
dat en met welke frequentie? Zo neen, waarom niet en betekent dat dat u van mening
bent dat ook het importeren van 'hormoonvlees' uit de Verenigde Staten en Canada zou
kunnen worden toestaan?
Ik ben van mening dat dieren met hormonen behandeld mogen worden voor zover dit uit
diergezondheidsoverwegingen nodig is en door de EU wordt toegestaan. Dit neemt echter
niet weg dat zeer zorgvuldig met hormonen moet worden omgegaan bij landbouwhuisdieren.
Het illegale gebruik van hormonen ten behoeve van groeibevordering in de veehouderij
heeft al vele jaren de aandacht van mijn departement. In 2004 is er een speciaal
team (Task Force Hormonen) bij de Algemene Inspectiedienst opgericht om zowel routinematig
als naar aanleiding van private- en publieke signalen van vermeend hormoongebruik
structureler en alerter te kunnen reageren. De ervaringen en kennis van dit team
worden momenteel, samen met de uitkomsten van "Programmatisch Handhaven",
gebruikt bij de inrichting van de interventiestrategie die voor de komende jaren onderdeel
uitmaakt van het handhavingsprogramma diergeneesmiddelen/groeibevorderaars van de
Algemene Inspectiedienst.
Controle op illegaal gebruik van hormonen vindt plaats door:
* de VWA bij steekproefsgewijze controle op residuen diergeneesmiddelen en
hormonen (in het kader van het Nationaal Plan Residuen, een EU-verplichting) in
zowel de boerderijfase als in de slachtfase;
* de VWA bij de keuring aan de slachtlijn (keuring op spuitplaatsen);
* de AID bij bezoek aan boerderijen in het kader van controle op diergeneesmiddelen;
* "SKV" (private organisatie) bij de steekproefsgewijze controle in de kalversector;
* de "Task Force Hormonen" van de AID.
Frequentie van de keuring aan de slachtlijn op spuitplaatsen is 100%. Voor de residucontrole
in boerderijfase en slachtfase in dieren, excretieproducten, dierlijke producten en
diervoeder vindt controle plaats volgens de EU-normen of daarboven als daar aanleiding
toe is.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) Agrarisch Dagblad, 2 april 2008
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit