Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
MC/U- 2849943
21 mei 2008
Hierbij zenden wij u de door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu (RIVM) opgestelde Zorgbalans. De Zorgbalans is een monitor
van de prestaties van het Nederlandse zorgsysteem en is nu voor de
tweede maal verschenen. De Zorgbalans geeft informatie over de
curatieve zorg, langdurige zorg en de preventieve zorg. Met de
Zorgbalans krijgt u een beeld hoe de Nederlandse zorg presteert op het
terrein van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid. Met een
beperkt aantal kerngegevens wordt een dwarsdoorsnede gegeven van deze
prestaties voor de periode 2006 en 2007. Een periode waarin veel
veranderingen merkbaar werden, zoals de gevolgen die het nieuwe
zorgstelsel met zich meebracht. Door met regelmaat de prestaties in de
zorg te monitoren ontstaat een goed beeld van de sterktes en zwaktes
van de Nederlandse gezondheidszorg.
De Zorgbalans kan gezien worden als een aanvulling op de
Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) die de staat van de
volksgezondheid monitort en evalueert. Daarnaast zullen de uitkomsten
van de Zorgbalans waar mogelijk worden meegenomen in de Beleidsagenda.
Via de site http://www.gezondheidszorgbalans.nl/ kan achterliggende
informatie worden verkregen en is er onder andere een overzicht te
vinden met best practices in de zorg.
De Zorgbalans is opgesteld op basis van een raamwerk van
prestatie-indicatoren die door het RIVM zijn ontwikkeld in samenspraak
onderzoekers van de OESO, enkele Nederlandse universiteiten en
kennisinstituten. Door middel van verbindende thema's is getracht de
bevindingen over de kwaliteit, toegankelijkheid en kosten te verbinden
vanuit een bepaald perspectief. Het eerste thema stelt het oordeel van
en de ervaringen van cliënten centraal. Het tweede thema behandelt de
doelmatigheid van de gezondheidszorg waarbij de opbrengst tegen de
ingezette middelen wordt afgezet. Het derde thema gaat in op de eerste
effecten van de stelselwijziging.
Op basis van een evaluatie van de Zorgbalans 2006 zijn ten opzichte
van de eerste Zorgbalans de volgende verbeteringen waar te nemen. Er
wordt in de Zorgbalans 2008 een breder beeld gegeven van de zorg
vooral als gevolg van de uitbreiding van indicatoren die de ervaringen
van cliënten in de zorg weergeven. De vergelijkbaarheid is verbeterd
doordat zowel meer trendgegevens, internationale vergelijkingen en
benchmarks opgenomen zijn. Door deze verbeteringen is het beter
mogelijk het beleid hierop te baseren.
Op basis van deze Zorgbalans is de conclusie dat Nederland het op
diverse onderdelen goed doet, maar dat het beter kan. Deze conclusie
delen wij. Op dit moment worden hiertoe een aantal beleidsaanpassingen
ontwikkeld en deels al uitgevoerd met als doel in Nederland een
toegankelijke, betaalbare en kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg
te kunnen leveren.
De Zorgbalans is een van de basisdocumenten die zal worden gebruikt
bij het opstellen van de begroting en de beleidsagenda 2009. Op een
aantal beleidsvoornemens zullen wij in deze brief al ingaan.
De zorg in Nederland is op veel onderdelen adequaat en de kwaliteit is
de laatste jaren toegenomen. De kwaliteit van de zorg is echter vaak
onvoldoende transparant en speelt bij de zorginkoop door de
zorgverzekeraar nog nauwelijks een rol.
Op vele manieren wordt gewerkt aan verbetering van de transparantie
van de kwaliteit. Zo is de Consumer Quality Index (CQ-index)
ontwikkeld. De CQ-index is een gestandaardiseerde systematiek voor
meten, analyseren en rapporteren van klantervaringen in de zorg. De
resultaten van de landelijke metingen van de CQ-index worden via
http://www.kiesbeter.nl/ gepubliceerd. Momenteel is met alle partijen
overeenkomst bereikt over een gestandaardiseerde meetmethode in de
verschillende sectoren. Dit jaar worden voor het eerst de resultaten
van deze gestandaardiseerde meetmethode verwacht.
De opdracht voor de gezondheidszorg is om zo snel mogelijk betrouwbare
en vergelijkbare kwaliteitsinformatie en inzicht in klantervaringen
beschikbaar te stellen. Concreet moeten in 2011 de grote zorgsectoren
verantwoording kunnen afleggen over de geleverde kwaliteit.
Bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) is hiervoor in 2007 het
projectbureau Zorgbrede Transparantie van Kwaliteit (ZbTK) opgericht,
dat de samenwerkingsverbanden van veldpartijen (de stuurgroepen) in
iedere sector inhoudelijk ondersteunt en zorgt voor regie op het
proces.
In onze brief aan de Tweede Kamer (TK 28439, 6 juli 2007) betreffende
de evaluatie Kwaliteitswet zorginstellingen zijn de drie pijlers
aangegeven waarmee veilige zorg op een kwalitatief hoog niveau,
klantgericht, met voldoende keuzemogelijkheden en duidelijke rechten
en plichten voor iedereen bereikt kan worden.
Momenteel worden de mogelijkheden verkend om (in onderlinge samenhang)
de ontwikkeling en implementatie van richtlijnen te stimuleren, het
onderhoud van kwaliteitsindicatoren te verankeren en informatie over
kwaliteit voor het publiek beschikbaar te stellen. Zodra hierover meer
duidelijkheid is, zullen wij de Kamer hierover berichten.
Nederland doet het op het punt van de veiligheid van de zorg
internationaal gezien goed. Wel wordt de zorgvraag steeds complexer en
kan de coördinatie van de zorg beter. Dit kan leiden tot inadequate en
minder veilige zorg en daarmee tot (vermijdbare) schade. Dat is een
ongewenste ontwikkeling.
Wij hebben daarom met veldpartijen het veiligheidsprogramma `Voorkom
schade, werk veilig' opgezet met als doel om tussen 2008 en 2011 de
vermijdbare schade in ziekenhuizen met 50% te verminderen.
Het aantal vacatures in de gezondheidszorg is tussen 2004 en 2006 met
42% gestegen. Een kwart daarvan is moeilijk te vervullen. Daarentegen
laat de arbeidsproductiviteit de laatste jaren wél een stijgende lijn
zien. Het aantrekken en behouden van voldoende personeel is in eerste
instantie een verantwoordelijkheid van de zorginstellingen. Desondanks
beseffen wij dat ondanks de grote inzet van deze instellingen niet
overal vanzelf voldoende zorg wordt geboden. Daarom hebben wij het
initiatief tot een actieplan (TK 29282, nr. 46) genomen om samen met
werkgevers- en werknemersorganisaties en andere betrokken partijen het
dreigende personeelstekort het hoofd te bieden. Het actieplan zet in
op drie sporen: innovatie van zorgprocessen, investeren in behoud van
personeel en vergroten van de instroom van nieuw personeel.
Deze Zorgbalans geeft meer inzicht in de prestaties van de Nederlandse
zorg op het terrein van de kwaliteit, toegankelijkheid en
betaalbaarheid. Wij hopen dan ook dat dit helpt bij een verder debat
over de verschillende aspecten van de gezondheidszorg.
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
A. Klink
De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. Bussemaker