INLIA


Bezorgdheid over nieuwe regeling medische zorg voor onverzekerden 22/05/2008

De wijziging van de Zorgverzekeringswet waarin de zorg voor onverzekerden (waaronder ook illegalen) wordt geregeld zal in de praktijk een verslechtering betekenen van de toegankelijkheid van de zorg. Patiënten zullen langer verstoken blijven van de noodzakelijke zorg en huisartsen en verloskundigen zullen er financieel bij inschieten. Dat verwachten diverse medische beroeps- en belangenorganisaties van huisartsen, apothekers, verloskundigen etc. en hulporganisaties voor vreemdelingen en illegalen. Ook gemeenten maken zich, vanuit hun zorgplicht voor hun inwoners en hun verantwoordelijkheid voor openbare orde en volksgezondheid, grote zorgen.

In tegenstelling tot voorheen wordt de verleende eerstelijnszorg straks niet meer voor 100% maar slechts voor 80% vergoed. Tweedelijns instellingen zoals ziekenhuizen, ambulancediensten en AWBZ-instellingen krijgen hun gemaakte kosten alleen vergoed als zij daarvoor een contract met de overheid hebben afgesloten. Dat zal echter maar voor een beperkt aantal instellingen mogelijk worden gemaakt. Zo wil de minister maar met 30 ziekenhuizen, 15 instellingen voor verpleeg- en psychiatrische zorg en 10 ambulancediensten in heel Nederland zulke afspraken maken.

Gevreesd wordt dat mensen langer zullen wachten met een huisarts te bezoeken omdat ze de 20% eigen bijdrage niet kunnen opbrengen. Daardoor is er een grote kans op verergering van de klacht, waarvan de behandeling onvermijdelijk duurder wordt als de patiënt uiteindelijk, met verergerde symptomen, toch in een ziekenhuis belandt. Het principe van toegankelijkheid tot en recht op medisch noodzakelijke zorg voor iedereen komt verder onder druk te staan, omdat het risico toeneemt dat zorgverleners die ook nog de 20% eigen bijdrage moeten proberen te incasseren onverzekerde patiënten zullen weigeren (afschuifgedrag van zorgverleners).

Omdat medisch noodzakelijke tandheelkundige zorg boven de 21 jaar helemaal niet meer vergoed wordt, verwacht men een verschuiving naar huisartsen (voor pijnbestrijding) en naar afdelingen kaakchirurgie van ziekenhuizen. Een duidelijker criterium voor de bereikbaarheid van medisch noodzakelijke tandzorg is gewenst om verloedering van de gebitsfunctie bij volwassenen en onnodige irritaties in de zorgketen te voorkomen als medische disciplines oneigenlijke taken gaan uitvoeren schrijven de wethouders volksgezondheid van de G4 in een brief aan de Tweede Kamer.

Ook apothekers maken zich zorgen, omdat de zorgplicht ten opzichte van de patiënt zich niet verdraagt met een opgelegd maximumbudget voor farmaceutische zorg aan illegalen en omdat onverzekerden straks alleen maar met hun recept terecht kunnen bij een klein aantal gecontracteerde apotheken. Illegale vreemdelingen bestaan, maar illegale patiënten bestaan niet, aldus de voorzitter van de KNMP, de beroepsorganisatie van apothekers, die het onverantwoord vindt dat vreemdelingen straks grote afstanden moeten afleggen om noodzakelijke medicijnen te krijgen terwijl ze daarvoor de reiskosten meestal niet kunnen betalen.

De Landelijke Huisartsen Vereniging wijst ook op de risicos voor de preventieve gezondheidszorg voor de hele Nederlandse bevolking. Als de eerstelijnszorg voor illegale vreemdelingen door het opwerpen van financiële drempels minder toegankelijk en bereikbaar wordt, bestaat het gevaar dat besmettelijke importziekten onder deze doelgroep niet goed meer binnen de perken te houden zijn.

December 2007 verscheen het rapport Arts en Vreemdeling van de Commissie Medische zorg aan (dreigend) uitgeprocedeerde asielzoekers en illegale vreemdelingen, beter bekend als de Commissie Klazinga. Deze commissie heeft onderzoek gedaan naar knelpunten die zich kunnen voordoen als consequenties van het vreemdelingenbeleid op gespannen voet staan met het medisch-ethische principe zorg te verlenen aan ieder die dat nodig heeft. Het rapport bevat aanbevelingen voor artsen en andere betrokkenen, met als doel te waarborgen dat de noodzakelijke geachte zorg adequaat kan worden verleend.

Hoewel de Tweede Kamer zich in eerste instantie kritisch had uitgelaten over de plannen van minister Klink is de wijziging van de Zorgverzekeringswet op 22 april 2008 toch vrijwel ongewijzigd aangenomen. De enige substantiële aanpassingen die de Kamer bij motie heeft afgedwongen betreffen de 100% vergoeding van de zorg rond zwangerschap en bevalling en de toezegging dat illegale kinderen met een kinderbeschermingsmaatregel in alle AWBZ-gefinancieerde behandelcentra behandeld kunnen worden.

De nieuwe regeling, één financieringsfonds voor alle zorg, komt in de plaats van het zgn. Koppelingsfonds (voor eerstelijns zorg) en de regeling dubieuze debiteuren (een potje voor ziekenhuiszorg). Uitgangspunt blijft dat de illegale patiënt zelf dient te betalen voor verleende zorg. De nieuwe regeling maakt onderscheid in acute en planbare zorg. Voor de laatste categorie kan men straks alleen terecht bij gecontracteerde instellingen. Bij de besluitvorming moet dan ook de te verwachten duur van het verblijf van de patiënt in Nederland worden meegewogen.

Voor meer informatie over dit onderwerp zie Lampion, het Landelijk informatie- en adviespunt over zorg aan illegalen: www.lampion.info en Pharos, landelijk kennis- en adviescentrum: www.pharos.nl. Daar kunt u ook het volledige rapport van de Cie Klazinga downloaden.