A&F Agrotechnology & Food Innovations
23 mei 2008 13:30
Onderdeel: Wageningen Universiteit
Locatie: Aula, gebouw 362, Gen. Foulkesweg 1, Wageningen
Organisatie: Wageningen Universiteit
Promotor: prof.dr. R.J. Hamer (Technologie van graaneiwitten)
Co-Promotor: Prof.dr. D. Bosch (Promotor), Dr. M.J.M. Smulders, Dr.
L.J.W. Gilissen
Het is mogelijk om tarwerassen te ontwikkelen die minder problemen
geven bij mensen met Coeliakie en goed broodmeel opleveren. Dat blijkt
uit het promotieonderzoek van Teun van Herpen. Van Herpen onderzocht
welke delen van het DNA van tarwe coderen voor de gluteneiwitten die
de intolerantie veroorzaken. Dit vormde de basis voor strategieën
gericht op de ontwikkeling van coekiakie-veilige tarwevariëteiten met
behoud van industriële kwaliteit. Van Herpen schat dat de
ontwikkeling van goede broodtarwe-rassen die geschikt zijn voor
Coeliakie patiënten en een strikt gescheiden productieketen, nog
ongeveer tien jaar in beslag zal nemen.
Â
Coeliakie is wereldwijd één van de meest voorkomende
voedselintoleranties. Ongeveer 1% van de Westerse bevolking heeft er
last van. De ziekte wordt gekenmerkt door een chronische
ontstekingsreactie in de dunne darm als gevolg van het eten van
voedingsproducten waarin gluteneiwitten uit tarwe, gerst en rogge
aanwezig zijn. De enige remedie is een levenslang glutenvrij dieet.
Dit is in de dagelijkse praktijk erg lastig omdat gluteneiwitten niet
alleen in brood, maar ook in zeer veel andere voedingsproducten
verwerkt worden.
Teun van Herpen heeft in het Wageningse promotieonderzoek gekeken welk
DNA van tarwe codeert voor de voor Coeliacie patiënten toxische
gluteneiwitten. Omdat gluteneiwitten ook een belangrijke rol spelen
bij de technologische kwaliteit van tarwe, werd ook veel aandacht aan
dit aspect besteed.
Dit gegeven vormde de basis voor strategieën gericht op de
ontwikkeling van coekiakie-veilige tarwevariëteiten met behoud van
industriële kwaliteit. Hierbij is gekeken naar de mogelijkheden van
selectie van tarwevariëteiten, van verandering van gluten
gen-expressie, van toepassing van deletielijnen (waarin specifieke
stukken van chromosomen ontbreken) en van gebruikmaking van
RNA-interferentie (om de expressie van specifieke glutengenen te
verhinderen).
Naast detectie van coeliakie-toxiciteit (met behulp van
antilichaam-herkenning) is in het onderzoek veel aandacht geschonken
aan de industriële kwaliteit van de verkregen tarwevariëteiten. Een
belangrijke parameter voor industriële kwaliteit bleek de grootte te
zijn van de gluteninedeeltjes in het zich ontwikkelende zaad. Hiermee
is het mogelijk om al in een heel vroeg stadium de technologische
kwaliteit van een tarwevariëteit te leren kennen.
Coeliakie-veilige tarwes kunnen een belangrijke rol gaan spelen in met
name de preventie van Coeliakie. Een voorwaarde hierbij is dat deze
variëteiten op grote schaal geteeld kunnen worden en goede opbrengst
geven, en waarbij door de hele productieketen heen vermenging met
coeliakie-toxische tarwevariëteiten strikt voorkomen wordt. Naar
verwachting zal deze ontwikkeling echter nog minstens 5 tot 10 jaar in
beslag nemen.
Meer over dit onderwerp
Directe internet uitzending van de promotie