A&F Agrotechnology & Food Innovations


23 mei 2008 13:30
Onderdeel: Wageningen Universiteit
Locatie: Aula, gebouw 362, Gen. Foulkesweg 1, Wageningen Organisatie: Wageningen Universiteit
Promotor: prof.dr. R.J. Hamer (Technologie van graaneiwitten) Co-Promotor: Prof.dr. D. Bosch (Promotor), Dr. M.J.M. Smulders, Dr. L.J.W. Gilissen

Het is mogelijk om tarwerassen te ontwikkelen die minder problemen geven bij mensen met Coeliakie en goed broodmeel opleveren. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Teun van Herpen. Van Herpen onderzocht welke delen van het DNA van tarwe coderen voor de gluteneiwitten die de intolerantie veroorzaken. Dit vormde de basis voor strategieën gericht op de ontwikkeling van coekiakie-veilige tarwevariëteiten met behoud van industriële kwaliteit. Van Herpen schat dat de ontwikkeling van goede broodtarwe-rassen die geschikt zijn voor Coeliakie patiënten en een strikt gescheiden productieketen, nog ongeveer tien jaar in beslag zal nemen.
Â
Coeliakie is wereldwijd één van de meest voorkomende voedselintoleranties. Ongeveer 1% van de Westerse bevolking heeft er last van. De ziekte wordt gekenmerkt door een chronische ontstekingsreactie in de dunne darm als gevolg van het eten van voedingsproducten waarin gluteneiwitten uit tarwe, gerst en rogge aanwezig zijn. De enige remedie is een levenslang glutenvrij dieet. Dit is in de dagelijkse praktijk erg lastig omdat gluteneiwitten niet alleen in brood, maar ook in zeer veel andere voedingsproducten verwerkt worden.

Teun van Herpen heeft in het Wageningse promotieonderzoek gekeken welk DNA van tarwe codeert voor de voor Coeliacie patiënten toxische gluteneiwitten. Omdat gluteneiwitten ook een belangrijke rol spelen bij de technologische kwaliteit van tarwe, werd ook veel aandacht aan dit aspect besteed.

Dit gegeven vormde de basis voor strategieën gericht op de ontwikkeling van coekiakie-veilige tarwevariëteiten met behoud van industriële kwaliteit. Hierbij is gekeken naar de mogelijkheden van selectie van tarwevariëteiten, van verandering van gluten gen-expressie, van toepassing van deletielijnen (waarin specifieke stukken van chromosomen ontbreken) en van gebruikmaking van RNA-interferentie (om de expressie van specifieke glutengenen te verhinderen).

Naast detectie van coeliakie-toxiciteit (met behulp van antilichaam-herkenning) is in het onderzoek veel aandacht geschonken aan de industriële kwaliteit van de verkregen tarwevariëteiten. Een belangrijke parameter voor industriële kwaliteit bleek de grootte te zijn van de gluteninedeeltjes in het zich ontwikkelende zaad. Hiermee is het mogelijk om al in een heel vroeg stadium de technologische kwaliteit van een tarwevariëteit te leren kennen.

Coeliakie-veilige tarwes kunnen een belangrijke rol gaan spelen in met name de preventie van Coeliakie. Een voorwaarde hierbij is dat deze variëteiten op grote schaal geteeld kunnen worden en goede opbrengst geven, en waarbij door de hele productieketen heen vermenging met coeliakie-toxische tarwevariëteiten strikt voorkomen wordt. Naar verwachting zal deze ontwikkeling echter nog minstens 5 tot 10 jaar in beslag nemen.

Meer over dit onderwerp
Directe internet uitzending van de promotie