Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
26 mei 2008 -
Ons kenmerk Uw kenmerk
VenW/DGP-2008/4738 08-VW-B-100
Reactie op rapport van de Waddeneilanden "De bereikbaarheid gewaarborgd"
Geachte voorzitter,
Met deze brief wil ik u informeren over de stand van zaken in het overleg met betrekking
tot concessiewetgeving voor de waddenveren. Tevens is deze brief een reactie op uw
verzoek van 16 mei 2008 om te reageren op het rapport van de Waddeneilanden, "De
bereikbaarheid gewaarborgd".
Historie
In de jaren tachtig zijn er voor het eerst convenanten gesloten met de rederijen TSM en
Wagenborg over het vervoer tussen vasteland en de Waddeneilanden. Deze convenanten
zijn in juni 2006 voor Vlieland, Ameland en Schiermonnikoog vervangen door een
openbare-dienstcontract1. In december 2007 werd het openbare-dienstcontract voor het
vervoer naar Terschelling getekend. De convenanten uit de jaren tachtig waren aan
herziening toe. De convenanten verleenden de rederijen een feitelijke monopoliepositie.
Door de aangescherpte mededingingsregels is dit zonder wettelijke grondslag niet langer
geoorloofd. In de openbare-dienstcontracten is een inspanningsverplichting opgenomen
voor de minister (i.c. de staatssecretaris) van Verkeer en Waterstaat om voor de
veerverbindingen concessiewetgeving tot stand te brengen, waarbij is overwogen dat nog
wordt onderzocht of deze wetgeving naast personenvervoer ook goederenvervoer zal
betreffen. Voorts is de mogelijkheid voor derden geregeld om medegebruik te maken van
de haveninfrastructuur.
1 Het betreft openbare-dienstcontracten in de zin van artikel 14 van de Verordening (EEG) nr. 1191/69 van de
Raad waarbij de rederijen worden belast met het onderhouden van een structurele, continue bootdienst tussen
het vasteland en de betrokken Waddeneilanden.
Postadres Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 61 71
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 351 78 95
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
Het overleg over de concessiewetgeving met de partijen van de openbare-
dienstcontracten hierover is nog gaande.
Bij de overleggen kwamen vooral de volgende discussiepunten aan de orde.
De positie van `roll on roll off' goederenvervoer.
De eilanden hebben tijdens de overleggen aangegeven dat zij vrezen dat de bevoorrading
van het eiland in het geding komt, wanneer `roll on roll off' goederenvervoer
(vrachtwagenvervoer) niet in de concessie kan worden opgenomen. Een concessie voor
`roll on roll off' goederenvervoer is een zeer vergaand instrument, omdat deze alle
concurrentie uitsluit. Daarom heb ik tijdens de overleggen voorgesteld om voor de borging
van de bevoorrading van de waddeneilanden een aanvullend openbare-dienstcontract
voor `roll on roll off' goederenvervoer met de concessiehouders voor het personenvervoer
te sluiten. Op deze manier wordt de bevoorrading gewaarborgd en blijft er ruimte voor
anderen om `roll on roll off' goederenvervoer aan te bieden.
Daarbij is het in het kader van de Wet personenvervoer 2000 (hierna: Wp2000) niet
mogelijk om `roll on roll off' goederenvervoer te regelen. De Wp2000 biedt enkel het
kader voor personenvervoer.
Afbakening van de concessie (het tegengaan van cherrypicking)
Er is veel discussie geweest tussen de partijen over de afbakening van de concessie. De
huidige openbare-dienscontracten waarborgen dat de rederijen een continue veerdienst
onderhouden. Deze contracten geven ruimte voor concurrentie. Andere vervoerders
mogen naast de openbare veerdienst een veerdienst onderhouden. Zij zijn echter niet
gebonden aan de eis van continuïteit, waardoor het kan lonen om alleen in de drukke
perioden te varen, ook wel `cherrypicking' genoemd.
In de Wp2000 is een concessieverplichting opgenomen voor openbaar vervoer. Openbaar
vervoer is in de Wp2000 gedefinieerd als voor een ieder openstaand personenvervoer
volgens een dienstregeling. In overleg met de betrokken partijen is de afbakening
onderzocht van de concessieverplichting. Aspecten daarbij zijn de handhaafbaarheid en
het voorkomen van uitholling van de concessie door vormen van vervoer die op het
grensvlak liggen van openbaar vervoer en besloten vervoer (met recreatief oogmerk).
Ik heb voorgesteld om het criterium met een dienstregeling te laten vervallen. Deze
afwijking is juridisch mogelijk. De concessieverplichting zal gelden voor een ieder
openstaand vervoer met of zonder dienstregeling dat wordt verricht door
passagiersschepen en veerboten met 13 of meer personen. Cherrypicking wordt zo
voorkomen.
In voorbereiding zijnde regelingen
Na overleg zijn de Waddeneilanden, de zittende rederijen (exclusief rederij TESO) en ik
overeengekomen om het hierna beschreven traject te volgen.
Er wordt een concept-AMvB voorbereid, waarmee een wijziging van het Besluit
personenvervoer 2000 (hierna: Bp2000) wordt gerealiseerd. Hiermee wordt op grond van
artikel 2, tweede lid, van de Wp2000 een aantal bepalingen uit de Wp2000 en het
Bp2000 van overeenkomstige toepassing verklaard voor de waddenveren.
Deze constructie is mogelijk omdat het vervoer naar de Waddeneilanden overeenkomsten
vertoont met openbaar vervoer, waardoor de waddenveren onder de werkingssfeer van
de Wp2000 kunnen worden gebracht. Een dergelijke constructie is ook toegepast voor
overeenkomsten waarbij collectief vraagafhankelijk vervoer (belbussen) en OV te water
aan een vervoerder wordt gegund.
Door bij bestaande wet- en regelgeving (Wp2000 en Bp2000) aan te sluiten kan er op
relatief snelle manier een grondslag voor een concessiesystematiek voor het
personenvervoer worden gerealiseerd. Door de wettelijke grondslag kan exclusieve
werking (derdenwerking) aan een concessie worden gegeven. De concessie geeft de
concessiehouder het alleenrecht om personenvervoer van en naar het eiland, dat voor een
ieder openstaat, te exploiteren.
Er zal met de concessiehouder voor het personenvervoer een afzonderlijk aanvullend
openbare-dienstcontract met betrekking tot de acceptatieplicht van het `roll on roll off'
goederenvervoer (vrachtwagenvervoer) worden gesloten. Daarmee zal het `roll on roll
off' goederenvervoer worden gewaarborgd.
De AMvB zal bij de Tweede en Eerste Kamer worden voorgehangen. Met de aanpassing
van het Bp2000 wordt een wettelijk kader voor de waddenveren gecreëerd. Daarop zal
een concessie worden gebaseerd. Natuurlijk houden we in de praktijk een vinger aan de
pols hoe deze oplossing, te weten een concessie voor het personenvervoer en een
aanvullend openbare-dienstcontract voor het `roll on roll off' goederenvervoer in aanloop
naar een aanbesteding, uitwerkt.
Onderhandse gunning eerste concessie aan zittende rederijen
In het openbare-dienstcontract heb ik een inspanningsverplichting opgenomen om de
eerste concessie te gunnen aan de zittende rederijen.
Vergoeding aanleginrichtingen
De vergoeding voor de aanleginrichtingen is een verantwoordelijkheid van de
staatssecretaris van Financiën. De vergoeding wordt niet geregeld in de openbare-
dienstcontracten en zal niet worden geregeld in het Bp2000. Het betreft een
privaatrechtelijke aangelegenheid die gaat over het gebruik van staatseigendommen en
die los staat van de regeling van de openbare dienst. De rederijen dienen net als andere
gebruikers van de aanleginrichtingen een marktconforme vergoeding te betalen aan het
ministerie van Financiën/Domeinen. De voorbereiding van de gebruiksovereenkomsten
met de rederijen TSM en Wagenborg is in een afrondende fase.
Positie TESO
Rederij TESO acht concessiewetgeving voor de verbinding naar Texel niet nodig. Per brief
van 2 april 2008 (kenmerk VenW/DGP-2008/3324) heb ik aangegeven dat ik met alle
partijen in gesprek zou blijven om tot een voor ieder acceptabele regeling te komen. De
overige Waddeneilanden waren tot voor kort voorstander van een voor alle
Waddeneilanden uniforme regeling. Zij hebben inmiddels aangegeven geen bezwaar meer
te hebben tegen een uitzondering voor de verbinding naar Texel. Ik heb onderzocht of er
een uitzondering op de concessiewetgeving voor de verbinding naar Texel mogelijk is.
---
VenW/DGP-2008/4738
Op dit moment lijkt het juridisch haalbaar om voor de verbinding naar Texel een
uitzondering te bewerkstelligen. Ik vind het redelijk, gezien de bijzondere positie van
rederij TESO, om een uitzonderingsmogelijkheid te regelen.
Hoogachtend,
DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
J.C. Huizinga-Heringa
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat