GroenLinks

Brussel op de bres voor multi-etnisch Kosovo

Kosova is born 30 mei 2008

De onduidelijkheid over de toekomst van Kosovo is nog niet voorbij. Maar steeds meer Serviërs in Kosovo zijn bereid om mee te werken aan de toekomst van het jonge Balkanland. Dit bleek tijdens de eerste gezamenlijke vergadering van parlementariërs van Kosovo en de EU.

Voor het eerst sinds de onafhankelijkheidsverklaring kwam een zware delegatie van volksvertegenwoordigers, vergezeld door de vice-premier, uit Kosovo naar Brussel. De situatie van de minderheden kwam uitgebreid aan bod. "Ik ben geen excuus-Serviër, maar lever een serieuze bijdrage aan het werk in het parlement," zei de etnisch Servische parlementariër Slobodan Petrovic. Hij zei dat hij nog niet tevreden was over de situatie in Kosovo, maar dat de (nu nog voorlopige) regering goed werk leverde. Hij was vooral enthousiast over een plan voor grootschalige herhuisvesting van terugkerende Servische vluchtelingen.

Druk uit Belgrado
"De Serviërs zijn keihard onder druk gezet om niet aan de verkiezingen deel te nemen," zei Petrovic. "Zelf heb ik er geen last van gehad, maar andere kandidaten hebben zich teruggetrokken. Kiezers durfden niet te gaan stemmen. Ik heb na lang aarzelen besloten mijzelf verkiesbaar te stellen, en ik heb er geen spijt van."

De voorzitter van de vergadering, europarlementariër Doris Pack, merkte nog op dat verschillende Serviërs in Kosovo zich erover beklaagden dat Belgrado de Kosovo-kwestie misbruikte voor electorale doeleinden. Zelfs fervente tegenstanders van de onafhankelijkheid menen dat de Servische politieke partijen de situatie manipuleren voor eigen gewin en weinig concreets doen voor de Serviërs in de afgescheiden provincie.

Wie is de baas?
De wettelijke situatie in Kosovo is nog altijd onduidelijk. Op 15 juni zal de Kosovaarse grondwet van kracht worden en zal het parlement officieel de soevereiniteit overnemen. Het VN-bestuur, UNMIK, heeft nog steeds niet de opdracht gekregen om de macht over te dragen. De Europese missies, die bepaalde taken van UNMIK zullen overnemen, kampen met hetzelfde probleem. Het is onwaarschijnlijk dat deze missies al op 16 juni van start kunnen gaan, zoals afgesproken.

De rapporteur over Kosovo voor het Europees Parlement, Joost Lagendijk, bracht deze problemen ter sprake: "Wie gaat UNMIK vertellen dat het niet langer de baas is?" De Kosovaren zeiden te verwachten dat hun regering, die nu al onder supervisie van UNMIK functioneert, gewoon de macht zal overnemen. Meerdere aanwezigen spraken de hoop uit dat er in het veld een pragmatische oplossing zal worden gevonden, ook als er in internationale fora nog geen overeenstemming is over de juridische kaders.

Eén of twee Kosovo's
Het probleem is de Russische tegenstand in de VN-Veiligheidsraad tegen elke verandering van de status quo. Rusland steunt de Servische nationalisten in het verwerpen van de Kosovaarse onafhankelijkheid. De nationalisten in Belgrado, zoals de partij van demissionaire premier Vojislav Kostunica of de aanhangers van de van oorlogsmisdaden verdachte, extremistische partijleider Vojislav Seselj, kunnen nog altijd niet verkroppen dat ze Kosovo kwijt zijn. Ondertussen kunnen zij nauwelijks verhullen dat zij de niet-Servische bevolking van het gebied niet meer terug willen.

Op dit moment is er feitelijk een deling van Kosovo: het overwegend Servische noorden doet alsof Kosovo nog een Servische provincie is, terwijl de rest van Kosovo zich als onafhankelijke staat gedraagt. De Kosovaarse gasten en de europarlementariërs waren het er over eens dat ze zich hier niet bij neer zouden leggen. Lagendijk: "Kosovo is een multi-etnische staat en moet dat blijven. Deling zou dat principe ondermijnen en wellicht nieuwe etnische zuiveringen in gang zetten."

Zie ook:

* dossier Balkan en Europa