Jan van der Vaart Jan van der Vaart
Atelier Jan van der Vaart in Princessehof
Bron: Gemeente Leeuwarden (07-07-2008)
In het Princessehof is het keramiekatelier van Jan van der Vaart voor
publiek opengesteld. Jan van der Vaart, een van de belangrijkste
Nederlandse keramisten van de twintigste eeuw, overleed in het jaar
2000.
Het Princessehof heeft van zijn erven de complete inventaris van zijn
werkplaats in langdurig bruikleen gekregen. Hiermee is in een
permanente presentatie het atelier Jan van der Vaart ingericht. Een
primeur voor Nederland, want dit is het eerste keramiekatelier in een
museale presentatie.
In het atelier wordt het productieproces van gegoten keramiek
geïllustreerd aan de hand van oorspronkelijke materialen en
gereedschappen waarmee Van der Vaart (1931-2000) heeft gewerkt.
Vooral voor liefhebbers van keramiek en geïnteresseerden in het
keramische proces is dit een goedgevulde schatkamer. De presentatie
oogt als een atelier in bedrijf waar de werkzaamheden even zijn
stilgelegd. Er valt veel te bekijken: modellen, halfproducten en
gietmallen, draaischijf en kneedmachine, spuitcabine en oven. Het is
opmerkelijk te zien hoeveel ingrediënten er nodig zijn om een mooie
vaas te kunnen maken. Vooral de mysterieuze kast met `poeders', de
pigmenten die het glazuur kleuren, is intrigerend. Op de achtergrond
is zijn stem te horen. In een interview afkomstig uit het NPS
radioprogramma uit 1997 vertelt Van der Vaart over wat hem bezighoudt
en geeft hij terloops zijn ideeën en geheimen prijs.
Jan van der Vaart wordt beschouwd als een van de belangrijkste
Nederlandse keramisten van de twintigste eeuw. Zijn oeuvre staat op
eenzame hoogte in de geschiedenis van de moderne keramiek in
Nederland. Hij was de eerste moderne keramist die de
zeventiende-eeuwse tulpentoren in ere herstelde. Zijn werk is heel
herkenbaar vanwege het eigenzinnige karakter en de logische en
consequente uitwerking van zijn artistieke overtuigingen. Van der
Vaart wilde bruikbare kwaliteitskeramiek maken voor een groot publiek.
Zo ontstonden de `multipels', objecten die in beperkte oplage werden
gemaakt en gesigneerd. Hierdoor kregen zij de authenticiteit van
unieke kunstwerken en bleven tegelijkertijd betaalbaar.
Jan van der Vaart vernieuwde ook de keramische kunst in Nederland.
Zeker nadat hij in 1968 werd benoemd tot hoofddocent keramiek aan de
Rietveld Academie te Amsterdam, waar hij nieuwe generaties keramisten
opleidde. Als de grondlegger van een abstract-geometrische richting
binnen de naoorlogse keramiek was hij in binnen- en buitenland
bijzonder invloedrijk.
Gemeente Leeuwarden