Ingezonden persbericht


Antenne 2007: Alcohol- en druggebruik over de hele linie omlaag. Amsterdamse scholieren beginnen later met drinken, roken en blowen.

De afgelopen 10 jaar is het alcohol- en druggebruik onder Amsterdamse middelbare scholieren steeds verder gedaald. In de 3e klas (14-15 jaar) heeft 30 % onlangs nog gedronken, 16% gerookt en 10% geblowd. Harddrugs worden op deze leeftijd nauwelijks gebruikt. In 1997 lagen deze cijfers aanmerkelijk hoger. Toen had 43% onlangs nog gedronken, 26% nog gerookt en 15% geblowd. Ook harddrugs werden toen meer gebruikt.

Dat blijkt uit Antenne 2007, de nieuwste editie van het onderzoek dat sinds 1993 jaarlijks wordt uitgevoerd door het Bonger Instituut van de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van de Jellinek. In het onderzoek zijn 1.214 middelbare scholieren in Amsterdam ondervraagd.

Startleeftijd
Parallel aan het dalende gebruik, is de leeftijd waarop Amsterdamse scholieren beginnen met drinken, roken of blowen de afgelopen 10 jaar omhoog gegaan. Leerlingen in de 3e klas die dit ooit deden, namen op 12-jarige leeftijd hun eerste glas, met 13 jaar hun eerste sigaret en met 14 jaar hun eerste joint. In 1997 lagen deze leeftijden voor alcohol op 11 jaar, voor roken op 12 jaar en voor cannabis op 13 jaar. De startleeftijd is dus met een jaar gestegen.

Brugklassers
In Antenne 2007 zijn voor het eerst ook de brugklassers uit de eerste en tweede klas van de middelbare school onderzocht (12-14 jaar). Het gebruik bij deze leerlingen ligt laag: 17% heeft onlangs nog gedronken, het merendeel af en toe, 9% heeft onlangs gerookt en 3% geblowd. Harddruggebruik komt niet voor. Van de brugklassers die roken en drinken, koopt ca. 20% hun sigaretten in de snackbar en hun alcohol in de supermarkt. Het blijkt dat het nog altijd mogelijk is om onder de wettelijke grens van 16 jaar deze middelen te kopen.

Ouders
Bij iets meer dan de helft van de scholieren drinken de ouders thuis alcohol. Hoewel de meeste ouders afwijzen dat hun kinderen alcohol drinken, zegt 31% van de scholieren dat hun ouders het (waarschijnlijk) wel goed vinden als ze op een feestje alcohol drinken. Roken en blowen is voor verreweg de meeste scholieren ten strengste verboden. Natuurlijk houdt niet iedereen zich aan deze regels, maar het is aardig om te zien dat er leerlingen zijn die van hun ouders wél mogen roken, drinken en blowen en dat toch níet doen.

Etniciteit
Het aantal niet-westerse leerlingen in Amsterdam is de afgelopen jaren sterk toegenomen, van 57% in 1997 naar 66% in 2007. Mede hierdoor is het middelengebruik afgenomen. Westerse leerlingen drinken vooral vaker. In de 3e klas heeft 43% van de westerse leerlingen onlangs nog gedronken, bij niet-westerse leerlingen ligt dit op 24%. Westerse leerlingen hebben ook meer ervaring met blowen. Wat betreft het roken van tabak zijn er geen noemenswaardige verschillen.

Opvallend is dat de daling in gebruik en de stijging van de startleeftijd vooral voor rekening komt van de westerse leerlingen. De westerse leerlingen hebben hiermee geleidelijk aan het gedrag overgenomen van hun niet-westerse klasgenoten. Nogal eens werd verondersteld dat het bij druggebruik precies andersom zou gaan en dat de niet-westerse leerlingen zouden toegroeien naar de westerse leerlingen.

Riskant gebruik
Ondanks de afname in gebruik en de stijging van de startleeftijd, komt riskant gebruik nog steeds voor. Van de 3e klassers die drinken is 10% de afgelopen maand meer dan 2 keer dronken geweest. En 17 % zegt ooit wel eens zoveel te hebben gedronken, dat ze 'out' gingen. Van de 3e klassers die blowen, blowt 12% riskant. Zij blowen dagelijks of een paar keer per week minstens 2 joints. Roken wordt met het stijgen van de leeftijd snel een dagelijkse gewoonte. Van brugklassers (gem. 14 jaar) die roken, rookt 13% dagelijks, in de 3e klas (gem. 15 jaar) is dat 28%, en bij de oudere leerlingen (gem. 16 jaar) 40%.

Uitgaanscircuit

In Antenne worden ook de laatste trends in het uitgaanscircuit gevolgd. Een panel van insiders (barkeepers, portiers, stappers, DJ's etc.) roemt het Amsterdamse uitgaansleven als compact, hectisch en sfeervol. Er zijn vele nieuwe kleine clubs en poppodia bijgekomen. Zowel mainstream als superhip en alternatief komen aan hun trekken. Negatief is dat de stad duurder lijkt te worden, waardoor de vitaliteit en het creatieve elan geremd wordt. Ook stappers blijken gevoelig voor de bredere trend in de samenleving om gezond te willen leven, verstandig met je lichaam om te gaan en steeds meer te gaan sporten. De alcoholconsumptie lijkt iets te dalen. Het aanbod aan drankjes wordt steeds diverser. Ook duurdere soorten wodka, gin en whisky worden nu gepromoot. Het tabaksgebruik neemt af. Door het rookverbod realiseren veel stappers zich dat roken een pure verslaving is en velen nemen zich voor ermee te stoppen. Blowen blijkt in het uitgaanscircuit op zijn retour. Als er geblowd wordt, beperken blowers zich tot een à twee joints tijdens het stappen. Het gebruik van XTC daalt al langer. Het gebruik blijft beperkt tot bezoeken aan party's en clubs. Hierdoor blijft de frequentie van het gebruik laag. Het cocaïnegebruik is stabiel tot licht stijgend. Cocaïne is in tegenstelling tot XTC veel minder gebonden aan uitgaan en wordt ook wel door de week gebruikt.

Preventiemaatregelen
Het voorlichtingsproject van de Jellinek op scholen gaat meer aandacht schenken aan tabak. In de brugklas lijkt tabakspreventie van groot belang. Ook zal de tabakspreventie zich speciaal moeten richten op meisjes. Bij oudere leerlingen heeft 18% van de jongens onlangs gerookt tegen 32% van de meisjes. Op ouderavonden zal de Jellinek meer aandacht moeten geven aan ouders die het normaal vinden dat jongeren van 13/14 jaar drinken. Om een antwoord te geven op het riskante gebruik gaat de Jellinek op meer scholen open spreekuren houden. Tenslotte zal de Jellinek aandringen op strengere controle van verkoop van tabak en alcohol aan jongeren onder de 16.

Bron
Jellinek / Bonger Instituut UvA - 11 juli 2008

Meer informatie:

Onderzoekers (Universiteit van Amsterdam):
Drs. Ton Nabben, 020 - 525 39 46 of 06 - 237 411 72, a.l.w.m.nabben@uva.nl

Preventie (de Jellinek):
Floor van Bakkum, 020 - 408 77 75 of 06 - 422 47 874, fbakkum@jellinek.nl


---- --