Waterschap Roer & Overmaas
Brunssum
Botulisme in vijvers Brunssum
De dode eenden die de afgelopen dagen in de grote en de kleine vijver
in het centrum van Brunssum (tussen de Vijverlaan en de
Doorvaartstraat) zijn gevonden, zijn waarschijnlijk gestorven aan
botulisme. Definitief uitsluitsel moet nog volgen via onderzoek door
het Instituut voor Dierhouderij en Diergezondheid in Lelystad. Er zijn
nog diverse nieuwe zieke en dode eenden aangetroffen. Het waterschap
en de gemeente Brunssum nemen echter geen risico en adviseren iedereen
om dode dieren niet aan te raken en niet met blote handen op te
pakken. Ook geldt het advies om voorzichtig te zijn met vissen in
water waarin dode dieren liggen. Honden, katten en aaseters zijn
vrijwel immuun voor het gif. Ook vee dat water drinkt waarin
botulisme voorkomt, loopt zelden gevaar.
Snel reageren
Iedere zomer steekt botulisme de kop op. Bij constatering is het van
belang om snel en zorgvuldig te handelen. Iedere dode eend of andere
watervogel moet snel en op de juiste wijze worden opgeruimd om een
verdere botulismeuitbraak te voorkomen. Voor iedereen is een
waakfunctie weggelegd. Voor het publiek gelden twee regels:
1. Ruim de dode eend of watervogel niet zelf op maar laat deze liggen.
2. Bel onmiddellijk het gratis nummer van de Vuilwaterwacht: tel. 0800
03 41 dat dag en nacht en zeven dagen in de week bereikbaar is.
Wat is botulisme?
Botulisme is een vorm van voedselvergiftiging. Vooral eenden en andere
watervogels worden het slachtoffer. Het gif waaraan de dieren sterven,
is afkomstig van de bacterie Clostridium botulinum. Bijna alle vogels
dragen deze bacterie bij zich. Onder `gunstige omstandigheden' kan de
bacterie zich vermeerderen. In kadavers zijn de omstandigheden voor de
bacterie ideaal, vooral bij hoge (water)temperaturen in de zomer. En
hierbij komt nu juist het gif vrij. De vogels gaan dus niet dood van
de bacterie zelf maar van het gif. Ook vissen kunnen slachtoffer
worden van botulisme. In levende dieren kan de bacterie zich niet
vermeerderen.
De maden in het kadaver nemen het gif op. Voor vogels zijn deze maden
een lekkere, maar helaas vaak dodelijke traktatie. Ook kunnen dieren
kadaverdeeltjes binnenkrijgen op zoek naar voedsel. Als een vogel of
vis dood gaat, kan de bacterie zich weer vermeerderen en komt meer gif
vrij. Zo ontstaat weer een nieuwe besmettingshaard. Daarom is het van
groot belang dat dode dieren snel en hygiënisch worden opgeruimd en
naar een destructiebedrijf worden afgevoerd.
Hoe te herkennen?
Zieke (water)vogels zijn te herkennen aan verlammingsverschijnselen
aan kop, nek, vleugels en poten. Bij tijdig doorspoelen met schoon en
zuurstofrijk water, kunnen zieke dieren herstellen. Dode dieren worden
meestal aangetroffen met gestrekte poten en een slappe, enigszins
verdraaide nek. Ook vissen zijn herkenbaar aan botulisme: ze tonen
verlammingsverschijnselen en zijn passief.
De botulismebacterie is nauwelijks te bestrijden. Wel kan een uitbraak
worden voorkomen door de kadavers snel op te ruimen. Hiermee neemt de
kans op nieuwe sterfgevallen onder vogels of vissen af.
Gevaarlijk?
Er zijn verschillende soorten botulisme. Het tot nu toe aangetroffen
type botulisme in Limburg (type C) is ongevaarlijk voor mensen.
Aangeraden wordt om kadavers niet met blote handen op te pakken. Zo
ook wordt aangeraden om voorzichtig te zijn met zwemmen in water
waarin dode dieren liggen.
Honden, katten en aaseters zijn vrijwel immuun voor het gif. Vee dat
water drinkt waarin botulisme voorkomt, loopt zelden gevaar.