81 topwetenschappers in het zonnetje
5 augustus 2008
NWO kent Vidi-subsidies toe aan excellente onderzoekers
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft
81 jonge, excellente wetenschappers een Vidi-subsidie toegekend. Elke
onderzoeker krijgt in totaal maximaal 600.000 euro. Hiermee kan de
onderzoeker vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn ontwikkelen en één
of meer onderzoekers aanstellen. Alles bij elkaar gaat het om circa 49
miljoen euro.
Nooit eerder kregen zoveel excellente wetenschapper tegelijk een
Vidi-subsidie. NWO besloot tot dit recordaantal subsidies wegens de
overweldigende hoeveelheid aanvragen (zie ook persbericht 'NWO trekt
meer geld uit na stormloop op Veni en Vidi', 20 februari 2008,
www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/nwoa_7bzkkw)
In totaal schreven 393 onderzoekers een onderzoeksplan. De aanvragen
werden beoordeeld door wetenschappers uit binnen- en buitenland.
Uiteindelijk werden er 81 voorstellen gehonoreerd. Onder hen bevinden
zich 28 vrouwen.
De Vidi-subsidie is bestemd voor onderzoekers die na hun promotie een
aantal jaren onderzoek op postdocniveau hebben verricht. De
onderzoekers hebben daarbij vernieuwende ideeën gegenereerd en deze
succesvol zelfstandig tot ontwikkeling gebracht. De wetenschappers
behoren tot de beste tien à twintig procent van hun vakgebied.
De Vidi-subsidie is een van de drie subsidievormen van de
Vernieuwingsimpuls (www.nwo.nl/vernieuwingsimpuls). De andere twee
subsidies zijn de Veni-subsidie (voor pas gepromoveerden) en de
Vici-subsidie (voor zeer ervaren onderzoekers). De Vernieuwingsimpuls
is opgezet in samenwerking met het ministerie van OCW, de KNAW en de
universiteiten.
Alle Vidi's op een rij
Hieronder volgt een lijst van gehonoreerde onderzoekers. Daarbij staat
in de meeste gevallen een indicatieve tekst van hun onderzoeksplan.
Let op, de onderzoekers hoeven pas na de toekenning definitief te
kiezen waar ze hun onderzoek uitvoeren. De lijst is gebaseerd op hun
voorkeur, maar zou in enkele gevallen nog kunnen wijzigen. De
wijzigingen voeren we wekelijks door op www.nwo.nl/vernieuwingsimpuls.
De ontwikkeling van assymetrie in het lichaam
Dr. ir. J. (Jeroen) Bakkers (m) 13-05-1970, Kaatsheuvel, NIOB-KNAW
(Hubrecht Instituut)
Ieder jaar worden er 1500 kinderen geboren met een aangeboren
hartafwijking waarvan de oorzaak vaak niet bekend is. Met behulp van
de tropische zebravis als werkmodel zal tijdens dit onderzoek worden
gezocht naar de erfelijke factoren die deze hartafwijkingen kunnen
veroorzaken.
Harnessing novel materials for spintronics
Dr. T. (Tamalika) Banerjee (v) 03-10-1970, Sodpur, India, UT - MESA+,
Nanoelectronics
Spin-electronics uses both the charge and spin of an electron. In this
research, functional properties of novel material systems will be
harnessed and their spin-transport properties studied at the
nanoscale. This will enable fabrication of spintronic devices with
diverse functionalities than existing today.
Vrienden worden met fibronectine
Dr. W. (Wia) Baron (v) 18-04-1969, Groningen, UMCG - Celbiologie
Het eiwit fibronectine is nodig voor het herstel van myelineschade in
het centraal zenuwstelsel. Bij mensen met multiple sclerose klontert
fibronectine samen, waardoor herstel niet meer plaatsvindt. Onderzocht
wordt hoe deze pathologische vorm van fibronectine ontstaat en hoe het
kan worden afgebroken.
Hoe oude genen nieuwe functies 'leren'
Dr. P.B.(Patricia) Beldade (v), 24-05-1972, Lissabon, Portugal, UL-
Biologie
Er is een enorme diversiteit aan kleuren en vormen in het dierenrijk.
Toch delen alle soorten opvallend veel genen en hebben ze
vergelijkbare ontwikkelingsprocessen. Dit onderzoek richt zich op hoe
bestaande genetische 'schakelingen' in de ontwikkeling van een
individu evolueren en bijdragen aan het ontstaan van nieuwe
eigenschappen zoals kleurpatronen op vlindervleugels.
How do enzymes work?
Dr. K. (Kerstin) Blank (v) 01-02-1974, Ochsenfurt (Duitsland), RU -
IMM & NCMLS
Enzymes are the catalysts of all processes of life. Because of their
universal importance it is essential to understand what determines
their function. Researchers will use single molecule studies to
analyze how enzymes are regulated and how they have evolved.
Wiskunde van de witte bloedcel
Dr. J.A.M. (José) Borghans (v) 01-01-1972, Geleen, UMCU - Immunologie
Witte bloedcellen strijden tegen ziekteverwekkers. De aanmaak en
levensduur van deze cellen kan ernstig verstoord raken tijdens
infecties en leukemie. Dit onderzoek volgt de levensloop van witte
bloedcellen in gezonde en zieke mensen met behulp van wiskundige
modellen.
Uniek en onkwetsbaar
Dr. S.J.T. (Susan) Branje (v) 05-03-1973, UU - Adolescentie
Jongeren hebben meer moeite zich te verplaatsen in de gevoelens van
anderen. Ze hebben ook meer conflicten met ouders en vertonen meer
normovertredend gedrag. Dit onderzoek bekijkt hoe de ontwikkeling van
inlevingsvermogen, relatie met ouders en normovertredend gedrag
samenhangen.
De wereld van de kleine moleculen
Dr. R. (Rainer) Breitling (m) 25-06-1971, Laatzen (Duitsland), RuG -
Bioinformatica
Ieder levend wezen is altijd druk bezig met het maken en afbreken van
talloze kleine moleculen. Hoe verloopt dit stofwisselingsproces nu
precies? De onderzoekers gaan nieuwe bioinformatica methoden
ontwikkelen om deze wonderlijke wereld nauwkeurig in kaart te brengen.
Symmetrie in quantumfysica
Dr. R.A.P. (Ruth) Britto (v) 25-09-1976, Verenigde Staten, Nikhef -
Theoretische Natuurkunde
Symmetrie in quantumtheorie bepaalt in botsingen van energierijke
protonen de produktie van verschillende deeltjes. Dit onderzoek
streeft ernaar de oorsprong van deze symmetrie te verklaren, en heeft
als resultaat betere voorspellingen voor botsingsprocessen, die kunnen
leiden tot het ontdekken van nieuwe deeltjes.
Verleiding 2.0
Dr. M. (Moniek) Buijzen (v) 23-01-1973, Heerlen, UvA -
Communicatiewetenschap
De wereld van jongeren is doordrenkt van commercie. Websites, games,
mobiele telefoons: adverteerders vinden steeds nieuwe manieren om ze
te verleiden. De onderzoekers bekijken hoe kinderen en tieners daarmee
omgaan en wat de toenemende commercialisering betekent voor hun geluk
en gezondheid.
Sociale dieren presteren beter
Dr .ir. P. (Piter) Bijma (m) 13-06-1970, WUR - Dierwetenschappen
Dieren die in dezelfde stal zitten hebben invloed op elkaars
gezondheid en prestatie. In dit onderzoek wordt gekeken of die sociale
invloed erfelijk is. Ook wordt gekeken hoe gezondheid, welzijn en
prestatie verbeterd kunnen worden door sociale dieren te fokken.
Genoomstabiliteit via plak- en snijwerk van z'n verpakking.
Dr. E. (Elisabetta) Citterio (v) 18-06-1968, Vimercate (Italië),
NKI-AvL- Moleculaire Genetica
Er ontstaat regelmatig schade aan het DNA tijdens celdeling. De zeer
compacte wijze waarop het DNA is verpakt beinvloedt de reparatie
daarvan. Dit onderzoek bestudeert enzymen die deze verpakking wijzigen
en hun rol bij de bescherming tegen mutaties die kunnen leiden tot
kanker.
The good and bad of drugs for brain function
Dr. R. (Roshan) Cools (f) 10-06-1975, Nijmegen, RU - F.C. Donders
Centre for Cognitive Neuroimaging
Humans adapt flexibly to a constantly changing environment thanks to
brain chemicals like dopamine. However effects of dopamine-modulating
drugs on flexible behaviour vary greatly between individuals and
tasks. The present project investigates the brain mechanisms that
underlie this variability.
Ontrafelen van de dynamische organisatie van het bacteriële chromosoom
Dr R.Th. (Remus) Dame (m) 10-09-1974, Amsterdam, VU - Fysica van
Complexe Systemen
DNA wordt opgevouwen om in de cel te passen. Architecturele eiwitten
spelen hierbij een sleutelrol. Hoe en waar deze eiwitten binden op het
chromosoom is onbekend. Antwoord op deze vragen wordt gezocht door
eiwitten te voorzien van een `lampje' en door trekken en duwen aan in
de reageerbuis opgebouwde bacteriële chromosomen.
De Achilleshiel van uitzaaiende kankercellen
Dr. P.W.B (Patrick) Derksen (m) 23-05-1970, Oldenzaal, UMCU - Medische
Oncologie
Kankercellen moeten meerdere barrières overwinnen om te kunnen
uitzaaien. De onderzoekers hebben ondekt dat sommige borstkankercellen
hiertoe in staat zijn na het uitschakelen van één enkel molekuul. Dit
onderzoek zal achterhalen hoe dat mogelijk is, om zodoende nieuwe
anti-kanker therapieën te ontwikkelen die effectief de uitzaaiende
cellen bestrijden.
Zien: interpretatie van de werkelijkheid
Dr S.O. (Serge) Dumoulin (m) 03-08-1973, Apeldoorn, UU - Experimentele
Psychologie
Licht stimuleerd de ogen. Maar wat de ogen stimuleerd is niet wat je
ziet. Wat je ziet is de interpretatie van deze signalen door je
hersenen. Dit onderzoek bekijkt hoe de hersenen oog signalen omzetten
naar dategene wat je eigenlijk ziet.
Evolutionary modelling of language change
Dr M J (Michael) Dunn (m) 08-04-1969, Perth (Australië), Max Planck
Institute for Psycholinguistics
De grote verscheidenheid in taalkundige verschijnselen is het product
van evolutionaire processen. Dit onderzoek gebruikt rekenkundige
instrumenten ontwikkeld door evolutie-biologen om
veranderingsprocessen in grote taalfamilies te onderzoeken en daarmee
inzicht te krijgen in onderliggende structuren van menselijke taal.
Klimaatsverandering door botsende continenten
Dr. G. (Guillaume) Dupont-Nivet (m) 18-03-1971, Parijs (Frankrijk), UU
- Aardwetenschappen
Is de botsing van India tegen het Aziatische continent
verantwoordelijk voor een dramatische afkoeling van onze planeet? De
exacte relatie met klimaatsverandering wordt gezocht in de gesteentes
en fossielen die de bewegingen van deze continenten registreren, het
verdwijnen van de zee die ertussen lag precies dateren, en de vorming
van de Himalayas gedurende de botsing documenteren.
Zwarte gaten van liquiditeit
Dr. M.A. (Mathijs) van Dijk (m) 12-05-1973, Hoorn, EUR - Finance
Financiële markten zijn liquide als ze tegenvallers kunnen opvangen
zonder onderuit te gaan. Liquiditeit kan plotseling verdampen,
waardoor banken en bedrijven in problemen komen. Dit onderzoek
analyseert de oorzaken en gevolgen van zulke zwarte gaten in
wereldwijde aandelen- en kredietmarkten.
Katalyse op de nanoschaal
Dr. J.A.A.W. (Hans) Elemans (m) 05-07-1970, Nijmegen, RU - Nanoscience
Om te begrijpen hoe katalysatoren precies werken tijdens chemische
reacties is het noodzakelijk om ze te bestuderen in het hoogst
mogelijke detail. In dit onderzoek worden reacties op een oppervlak
gevisualiseerd op moleculaire schaal in een scanning tunneling
microscoop.
Angst en afkeer door trauma
Dr. I.M. (Iris) Engelhard, UU - Klinische en
Gezondheidspsychologie/EPP
Na een traumatische gebeurtenis blijven sommige mensen zo bang dat zij
niet meer goed kunnen functioneren. Ook kunnen zij afkeer hebben
ontwikkeld voor neutrale of plezierige zaken. Hoe kan dat? Dit project
onderzoekt psychologische processen die hierbij een rol spelen.
Obesitas en diabetes als hersenziektes
Dr. S.E. (Susanne) la Fleur (v) 11-11-1972, UMCU- Neurowetenschappen
en Farmacologie
Hoe ons eetgedrag bijdraagt aan obesitas en diabetes is niet bekend.
Dit project onderzoekt welke veranderingen er in de hersenen optreden
na het eten van vet en suiker, en hoe dit een rol speelt bij het
ontstaan van obesitas en diabetes.
Vruchtbaar onderzoek
Dr. N. (Niels) Geijsen (m) 15-07-1971, Vlissingen, UMCU - Regenerative
Medicine
Waar eicellen en zaadcellen samensmelten kan nieuw leven ontstaan.
Maar soms zijn deze geslachtscellen de veroorzakers van problemen,
zoals onvruchtbaarheid of zelfs kanker. Dit onderzoek heeft als doel
te bekijken hoe de vorming van geslachtscellen verloopt en wat daarbij
mis kan gaan.
Enemies of the state: the making of a national security state in the
western world, 1945-2001
Dr. B.A. (Beatrice) de Graaf (v) 19-04-1976, Putten, UL - Campus Den
Haag
De naoorlogse overheid was niet alleen de hoeder van de democratie en
het nationale welzijn, maar hield haar burgers en veiligheidsbelangen
ook goed in de gaten. Dit project reconstrueert de totstandkoming van
"nationale dreigingen" en hun betekenis voor de nationale identiteit
in vier westerse landen.
Neutrino's: boodschappers uit het heelal
Dr. A.J. (Aart) Heijboer (m) 31-10-1975, Breda, Nikhef -
Astro-deeltjesfysica
Om de meest energetische objecten in het heelal te bestuderen, gaan we
een nieuw boodschapper-deeltje gebruiken: het neutrino. Daartoe bouwen
we een enorme detector op de bodem van Middellandse zee. In dit
onderzoek gaan we de methodes ontwikkelen om de signalen van die
detector optimaal te gebruiken.
Virussen schaden het hart
Dr. S. (Stephane) Heymans (m) 14-11-1970, Brussel (België),UM -
Cardiologie
Cardiologie Gewone verkoudheid virussen veroorzaken hartfalen en
plotse dood bij jonge mensen. De onderzoekers zullen nagaan welke
eiwitten in het bindweefsel van het hart beschermen tegen schade door
deze virussen. Resultaten zullen leiden tot nieuwe behandelingen om
jongen mensen met hartfalen te helpen.
Gedistribueerde zoekenmachines: wie biedt op de query 'Britney
Spears'?
Dr. ir. D. (Djoerd) Hiemstra (m) 20-02-1971, UT - Informatica
Internetzoekmachines analyseren alle gegevens die doorzocht moeten
worden op een centrale plek alvorens er queries beantwoord kunnen
worden. Dit onderzoeksproject onderzoekt mogelijkheden om queries te
verdelen over een groot aantal kleine, zelfstandige zoekmachines die
gezamenlijk zoekdiensten aanbieden.
Een donker heelal
Dr. H. (Henk) Hoekstra (m) 25-02-1973, UL - Astronomie
Het heelal dijt steeds sneller uit dankzij de 'donkere energie' die
overal aanwezig is. Alsof dat al niet vreemd genoeg is, is de meeste
materie ook nog eens onzichtbaar. We bestuderen de donkere kant van
het heelal door de zwaartekrachtwerking op het licht van ver weg
gelegen melkwegstelsels te meten.
Nieuwe genen voor oude ogen
Dr. A.I. (Anneke) den Hollander (v) 16-10-1973, Sassenheim, UMC St
Radboud - Oogheelkunde
Maculadegeneratie is de voornaamste oorzaak van slechtziendheid bij
ouderen. De onderzoekers zullen op zoek gaan naar erfelijke factoren
(genen) die deze vorm van slechtziendheid veroorzaken. Hiermee zullen
ze het ontstaan van deze ziekte beter begrijpen, en mogelijk nieuwe
aangrijpingspunten voor therapie ontdekken.
Waarnemen met individuele hersencellen
Dr. A.R. (Arthur) Houweling (m) 16-08-1970, Vlaardingen, NIN
Een zintuiglijke prikkel activeert een subset van de miljarden
neuronen in de hersenen. Maar welke van deze hersencellen zijn
verantwoordelijk voor de waarneming van deze prikkel? Dit onderzoek
bestudeert hoe individuele geïdentificeerde neuronen in de
hersenschors waarneming beïnvloeden.
Electrotonically coupled networks on the move
Dr. M.T.G. (Marcel) de Jeu (m) 27-12-1968, Roelofarendsveen, Erasmus
MC - Neurowetenschappen
Dagelijks maken we vele nauwkeurig gecoördineerde bewegingen. Een goed
uitgevoerde beweging bevat twee componenten: een spier wordt op het
juiste moment geactiveerd en levert de juiste hoeveelheid spierkracht.
In dit onderzoek wordt uitgezocht hoe deze componenten van beweging in
de hersenen worden geregisseerd?
Spintronica: op weg naar slimmere computerchips
Dr. ir. M.P. (Michel) de Jong (m), 16-07-1970, Universiteit Twente -
NanoElectronics
Naast de elektrische eigenschappen van elektronen maakt spintronica
ook nog gebruik van een magnetische eigenschap, de elektron spin,
waardoor nieuwe functies mogelijk worden gemaakt. Dit onderzoek is
gericht op het beteugelen van deze elektron spin in silicium, het
werkpaard van de moderne elektronica.
Nerveuze ontsteking
Dr W.J. (Wouter) de Jonge (m) 13-04-1971, Eindhoven, UVA/AMC-
Gastroenterologie
Het centrale zenuwstelsel speelt een sturende rol in
ontstekingsreacties. Biologen onderzoeken hoe de grote hersenzenuw de
herkenning van bacteriën in de darm regelt en hoe dit gegeven
toegepast kan worden in de behandeling van chronische darmontstekings
ziekten.
Buffer van het verleden
Dr. R.P.C. (Roy) Kessels (m) Heerlen 28-3-1973, RU - NICI
Informatie kan kortdurend in ons geheugen worden vastgehouden, maar
ook langdurig worden opgeslagen. Dit project onderzoekt hoe deze twee
geheugensystemen betrokken zijn bij het vormen van nieuwe
herinneringen en op welke manier deze processen verstoord raken bij
patiënten met geheugenstoornissen.
Bijziende genen geven heldere blik
Dr. C.C.W. (Caroline) Klaver (v) 05-05-1967, Rotterdam, Erasmus MC -
Oogheelkunde, Epidemiologie & Biostatistiek
Bijziendheid ontstaat door verlenging van de oogbol. Dit maakt het
netvlies heel kwetsbaar en kan leiden tot blindheid. De onderzoekers
bepalen in een grootscheeps onderzoek welke genen een rol spelen bij
de ontstaanswijze en bestuderen hoe we deze genen met ons gedrag
kunnen beïnvloeden.
Denkend aan Holland zie ik woeste rivieren
Dr. M.G. (Maarten) Kleinhans (m)28-04-1972, Velp, UU, Geowetenschappen
Rivieren hebben zeer verschillende patronen, zoals meanderend, met een
slingerende geul zoals de IJssel, en vlechtend, met meerdere geulen en
banken door elkaar, zoals de Oude IJssel. Waarom deze zo verschillende
patronen ontstaan zal worden onderzocht met computermodellen en door
rivieren op schaal te laten ontstaan in het lab.
Levende cellen nabouwen in het lab
Dr. G.H. (Gijsje) Koenderink (v) 10-10-1974, Utrecht, AMOLF -
Biologische Zachte Materie
Onze cellen zijn geen vormeloze zakjes water, maar hebben een goed
gedefinieerde vorm dankzij een complex skelet van stijve eiwitdraden.
Dit onderzoek gaat dit skelet nabouwen in liposomen om te achterhalen
wat de fysische bouwprincipes van de cel zijn.
Medicijn of gif
Dr. J.B. (Jan) Koenderink (m) 25-11-1970, Haaksbergen, UMC St Radboud
- Farmacologie-Toxicologie
Hartmedicijnen ontwikkeld uit pijlgif komen ook van nature in ons
lichaam voor. Biochemici en toxicologen zullen de eigenschappen van
deze stoffen onderzoeken om hun uiteenlopende effecten te verklaren.
Met deze kennis kunnen in de toekomst nieuwe medicijnen worden
ontwikkeld.
De DNA schade voorbij
Dr M. (Meindert) Lamers (m) 27-10-1971, Alphen aan den Rijn, EUR -
Medische Genetica
Het kopieer proces van ons genetisch materiaal kan worden verhinderd
door beschadigd DNA. De translesie synthese polymerasen zijn speciale
eiwitten die voorbij deze schade kunnen kopieren. De onderzoekers
zullen röntgen stralen en electronen miscroscopie gebruiken om deze
eiwitten te bestuderen.
Gecontroleerde DNA uitwisseling
Dr. ir. J.H.G. (Joyce) Lebbink (v) 06-10-1969, Steenderen, Erasmus MC
- Genetica
Cellen repareren breuken in het DNA door informatie uit te wisselen
met een intacte kopie van dit stuk DNA. Dit onderzoek bestudeert hoe
verschillende DNA herstelsystemen samenwerken zodat de
DNA-uitwisseling en de reparatie correct verlopen.
Genen, omgeving en antisociaal gedrag
Dr. P.A.C. (Pol) van Lier (m) 12-03-1971, Wageningen, VU -
Ontwikkelingspsychologie
Antisociaal gedrag van kinderen is het gevolg van een genetische
kwetsbaarheid, en de invloed van de omgeving, zoals de omgang met
ouders en leeftijdsgenoten. In dit project wordt onderzocht hoe de
kwetsbaarheid van kinderen samenvalt met problematische
omgevingsinvloeden.
De logica achter stilte
Dr. A. K. (Anikó) Lipták (v) 26-03-1973, Békéscsaba (Hongarije), UL -
Linguistics
Zinnen worden vaak maar gedeeltelijk uitgesproken, en toch niet als
onvolledig aangevoeld. Dit project zal onderzoeken wat de aard en de
structuur van het ontbrekende deel in dit soort zinnen is en hoe dit
deel zich verhoudt tot het hoorbare deel.
Eigen cultuur eerst?
Dr. M. (Marcel) Lubbers (m) 04-02-1973, Aalten, UU - Algemene Sociale
Wetenschappen
Dit landenvergelijkend onderzoek bestudeert of Europese integratie en
immigratie invloed hebben op nationalisme en gerichtheid op de cultuur
uit eigen land. Of, anderzijds, dat de EU-bevolkingen op elkaar gaan
lijken in consumptie van culturele goederen, zoals film, muziek en
levensmiddelen.
Evolutie in een druppel
Dr. E. (Enrico) Mastrobattista (m) 01-03-1973, UU - Biofarmacie &
Farmaceutische Technologie
Bij gentherapie wordt DNA gebruikt om ziekten te genezen. Hiervoor
zijn minuscule transportsystemen nodig die het DNA in zieke cellen
afleveren. In dit onderzoek worden zeer veel verschillende kunstmatige
virussen gevormd in miljarden druppeltjes en via gerichte evolutie
geselecteerd op hun capaciteit DNA te transporteren.
De katalysator van de toekomst
Dr. I. (Ignacio) Melián-Cabrera (m), 11-06-1973, Santa Cruz de
Tenerife (Spanje), RuG - Katalyse
Poreuze katalysatoren worden op grote schaal toegepast in de
industrie. Nieuw ontwikkelde materialen zijn echter vaak niet stabiel
en verliezen hun poriestructuur tijdens calcinatie/activering. Wij
gaan een geavanceerde detemplatie-methode onderzoeken die de
poriestructuur behoudt en interessante mogelijkheden biedt voor de
conversie van grote biomassa-moleculen naar biobrandstoffen.
New approaches to disease control; a rational strategy for target
discovery in oomycete pathogens
Dr. ing. H.J.G. (Harold) Meijer (m) 31-07-1968, WUR - Fytopathologie
Phytophthora veroorzaakt wereldwijd aanzienlijke verliezen in de
aardappelteelt en bestrijding vereist de inzet van grote hoeveelheden
chemische middelen. Dit onderzoek richt zich op identificatie van
unieke genen en eigenschappen in Phytophthora die als aangrijpingspunt
dienen voor nieuwe milieuvriendelijke middelen.
Biogeochemische revolutie in de oceaanbodem
Dr. F.J.R. (Filip) Meysman (m) 24-11-1970, Asse (België), nog niet
bekend - Biogeochemie
Zowat 540 miljoen jaar geleden evolueerden de eerste dieren op de
oceaanbodem. Dit zorgde voor een heuse omwenteling in de biogeochemie
van dit ecosysteem. Met behulp van een computermodel worden de
gevolgen voor aarde en klimaat van deze biogeochemische revolutie in
kaart gebracht.
Beschrijving van een nieuwe toestand van fundamentele materie: het
quark-gluonplasma
Dr. A. (Andre) Mischke (m) 11-01-1972, Niebüll, (Duitsland), UU -
Natuurkunde
Dit onderzoeksproject richt zich op het bestuderen van de dynamische
eigenschappen van het quark-gluonplasma, een tijdelijke toestand van
fundamentele materie die ontstaat wanneer hoog energetische
atoomkernen op elkaar botsen. In de kosmologie gaat men er van uit dat
het jonge, evoluerende heelal ongeveer 10 microseconden na de Oerknal
ook uit zulk plasma bestond. Mijn onderzoek wordt uitgevoerd met de
'Large Hadron Collider' deeltjesversneller bij CERN die dit jaar in
bedrijf gaat. Mijn uitvoerige metingen van correlaties tussen zware
quarks maakt het mogelijk de diffusie coëfficiënt en de
energiedissipatie van het gecreëerde plasma te bepalen.
Efficiënt ontwerpen van onderzoek naar tijdsduren
Dr. ir M. (Mirjam) Moerbeek (v) 13-02-1973, Westervoort, UU - Methoden
en Technieken
Hoe lang duurt het voordat iemand begint te roken of leert lopen? En
waarom duurt het voor de ene persoon langer dan voor de andere? De
onderzoekers richten zich op het kosten-efficiënt ontwerpen van dit
soort onderzoek.
Katalysator vormgeving
Dr. C. (Christian) Müller (m) 17-01-1972, Bielefeld (Duitsland), TU/e
- Scheikundige Technologie
Katalyse is een sleutel technologie voor de 21e eeuw, met name voor
een kosten-efficiënte en milieuvriendelijke productie van chemicaliën
en energie. Uitgaande van een geheel nieuw concept, zal onderzoek
gedaan worden naar nieuwe katalysatoren om zo doorbraken op het gebied
van homogene katalyse te bewerkstelligen.
De oorsprong van type Ia supernova's
Dr. G.A. (Gijs) Nelemans (m) 24-07-1971, RU - Astronomie
Type Ia supernova's zijn stellaire kernfusie-bommen waarin al ons
ijzer wordt geproduceerd en die gebruikt worden om de versnelde
uitdijing van het heelal in kaart te brengen. We zullen hun tot op
heden onbekende oorsprong ontrafelen door een slimme methode om
individuele supernova's te bestuderen te combineren met onze bestaande
expertise en grote hoeveelheden nieuwe metingen.
Taal met gradaties
Dr. R.W.F. (Rick) Nouwen (m) 12-09-1974, UU - Linguïstiek
In het dagelijks taalgebruik komen vaak vormen van gradatie voor. Zo
kunnen we iets 'interessant' noemen, maar ook 'super interessant' of
'best interessant.' Het doel van dit project is na te gaan hoe we
eigenlijk met zulke vage aanduidingen communiceren.
Kan HIV wederom ontsnappen?
Dr. M.J.G. (Monique) Nijhuis (v), 26-07-1968, Almelo, UMCU - Medische
Microbiologie
Het grootste probleem tijdens de behandeling van HIV patiënten, is de
ontwikkeling van resistentie tegen de gebruikte medicijnen. Daarom
zijn nu nieuwe medicijnen ontworpen die het voor het virus heel erg
moeilijk maken om resistent te worden. De onderzoekers gaan in het
laboratorium het virus kweken in aanwezigheid van deze nieuwe
medicijnen om te bepalen op welke (alternatieve) manieren het virus
toch zou kunnen ontsnappen.
A Formal Analysis of Social Procedures
Dr. E. (Eric) Pacuit (m) 26-04-1976, UvT - Center for Logic and
Philosophy of Science
We often find ourselves in situations governed by fixed rules and
conventions. Examples include choosing a restaurant with friends,
running a meeting at work or holding an election. This project will
provide a systematic analysis of these social procedures.
Strategisch gedrag in dynamische omgevingen
Dr. R.J.A.P. (Ronald) Peeters (m) 29-06-1974, Beers, UM - Algemene
Economie
In veel economische situaties verkeren agenten herhaaldelijk in
conflict onder mogelijk veranderlijke omgevingsfactoren.
Oplossingsconcepten voor het voorspellen van het strategische gedrag
bestaan, maar zijn dikwijls niet te berekenen. In dit project worden
methoden ontwikkeld en geïmplementeerd die dit probleem oplossen.
De natuurlijke koolstofbalans van Europa
Dr. W. (Wouter) Peters (m) 15-05-1975, Hoorn, WUR - Meteorologie en
Luchtkwaliteit
Koolstofopname door planten en bomen kan het broeikaseffect verzwakken
of versterken. De balans hangt af van het klimaat en is nauwkeurig
meetbaar via verschillende gassen in de lucht. Met tienduizenden
metingen gaan onderzoekers de wekelijkse koolstofbalans van Europa in
kaart brengen.
Volg het vet in diabetes
Dr. J.J. (Jeanine) Prompers (v) 16-06-1971, 's-Gravenhage, TU/e -
Biomedische Technologie
Type 2 diabetes is uitgegroeid tot een wereldwijde epidemie. Spieren
van diabetespatiënten bevatten veel meer vet dan die van gezonde
personen. De onderzoekers gaan met een MRI-scanner volgen hoe het vet
in de spier terecht komt en hoe snel het wordt verbrand.
Afvalverwerking verbeteren bij hersenziektes
Dr. E. (Eric) Reits (m) 05-01-1971, Nijmegen, AMC - Celbiologie &
Histologie
Veel hersenziektes ontstaan door samenklonterende eiwitten die
daardoor schadelijk zijn. De onderzoekers willen de vuilnisdienst in
de cel benutten om deze klonterende eiwitten efficiënt te recyclen.
Zij gaan verschillende afvalverwerkingsroutes in de cel onderzoeken en
activeren om de schadelijke ophoping van eiwitten tegen te gaan of
eenmaal gevormde afvalbergen op te ruimen.
Zaadcellen maken in het lab
Dr. S. (Sjoerd) Repping (m), 19-11-1974, Nijmegen, UvA/AMC
Per hartslag maakt een man 1000 zaadcellen. De ontwikkeling van
stamcel in de zaadbal tot volwaardige zaadcel duur ruim twee maanden.
De onderzoekers gaan met vernuftige DNA technologie iedere stap in
deze ontwikkeling volgen en vervolgens in het laboratorium nabootsen.
Hoe stabiel zijn extra dimensies?
Dr. D. (Diederik) Roest (m) 13-12-1977, Veenwouden, RuG - Theoretische
Natuurkunde
De snaartheorie voorspelt extra dimensies! Deze zijn zo klein dat we
ze niet direct kunnen waarnemen, maar eigenschappen zoals hun vorm
zouden de natuurwetten bepalen. We onderzoeken of deze extra dimensies
stabiel kunnen zijn en wat dit zou betekenen voor de deeltjesfysica en
de kosmologie.
Het immuunsysteem van de fruitvlieg
Dr. ir. R.P. (Ronald) van Rij (m) 17-09-1972, Hellevoetsluis, UMC St
Radboud - Medical Microbiology
Mensen en andere gewervelde dieren hebben een geraffineerd en complex
afweersysteem om ziektemakers zoals virussen te bestrijden.
Ongewervelde dieren worden ook door virussen geïnfecteerd, maar er is
nagenoeg niets bekend over hun immuunsysteem. De onderzoekers
bestuderen afweermechanismes tegen virussen, in het bijzonder RNA
interferentie, in de fruitvlieg.
Mental retardation in fruitflies
Dr. A. (Annette) Schenck (v) 06-09-1971, Berlijn (Duitsland), RU
-Department of Human Genetics
Mental Retardation is one of the biggest unsolved medical problems of
our society. This project will utilize the fruitfly Drosophila
melanogaster as a model organism to systematically elucidate the
cellular and developmental basis of Mental Retardation, to dissect the
underlying molecular networks and to pave the way for novel diagnostic
and therapeutic strategies for this large group of disorders.
Identificatie en karakterisering van membraaneiwitten op
hematopoietische stamcellen
Dr. J.J. (Jan Jacob) Schuringa (m) 05-11-1971, Oldehove, UMCG -
Hematologie
Selfrenewal en differentiatie van hematopoietische stamcellen worden
o.a. gereguleerd door interacties met stromale cellen in het beenmerg.
Verstoringen hierin kunnen leiden tot veranderde stamceleigenschappen,
en uiteindelijk leukemie. Binnen dit onderzoek zal meer inzicht
verkregen worden in deze stamcel-beenmerg interacties.
Of Poetry and Politics
Dr A.A. Seyed-Gohrab (m), 01-01-1968, Teheran (Iran), UL - Perzische
Taal en Cultuur
Perzische poëzie wordt gebruikt als politiek instrument in modern
Iran. Dit onderzoek analyseert de rol van poëzie bij het
rechtvaardigen van geweld, de cultus van martelaarschap, het vormen
van nationale identiteit, en de mystieke poëzie van Ayatollah
Khomeini.
The Moduli Space of Curves
Dr. S. (Sergey) Shadrin (m) 20-07-1980, UvA - Wiskunde
Two-dimensional surfaces (like sphere, torus, surface of pretzel) with
algebraic structure on them form highly non-trivial geometric objects,
especially important in modern mathematical physics. We study them
using a variety of methods coming from quantum theory and topology.
Automatische en onbewuste handelingen verantwoorden
Dr. M.M.S.K. (Maureen) Sie (v), 02 12 1966, Eindhoven, EUR -
Wijsbegeerte
Een groot deel van ons handelen voltrekt zich automatisch en onbewust.
Toch begrijpen en rechtvaardigen we ons handelen vooral in redelijke
en morele termen. Dit onderzoek gaat na hoe we dit met elkaar moeten
rijmen en wat het zegt over ons zelfbeeld als verantwoordelijke
wezens.
Nieuwe generatie microreactoren voor waterstof
Dr .ir. M. (Martin) van Sint Annaland (m) 02-06-1971, UT - Technische
Natuurwetenschappen
Voor kleinschalige waterstofproductie is hoge energie-efficiëntie
essentieel. Dit wordt mogelijk gemaakt door membranen die selectief
waterstof doorlaten, te integreren in een nieuw type microreactor. In
dit onderzoek worden fundamentele modellen en geavanceerde
meettechnieken gebruikt om deze nieuwe klasse van mircroreactoren te
bestuderen.
Gegevens samenvatten in eenvoudige patronen
Dr. Drs. A.W. (Alwin) Stegeman (m) 25-06-1975, Deventer, RuG -
Psychometrie
In veel wetenschapsgebieden worden tegenwoordig grote hoeveelheden
gegevens verzameld en geanalyseerd. Vaak worden hierbij methoden
gebruikt die de gegevens samenvatten in makkelijk te begrijpen
patronen. Dit onderzoek gaat over het wiskundig begrijpen en
verbeteren van deze methoden.
Slapen om te leren?
Dr. L.M. (Lucia) Talamini (v) 24-08-1965, 's Gravenhage, UvA -
Psychologie
Volgens recent onderzoek wordt overdag opgeslagen informatie tijdens
de slaap opnieuw verwerkt. Dit bevordert leren en geheugen, het
verkrijgen van nieuwe inzichten en wellicht ook het verwerken van
emoties. Dit project zoekt uit wat er `s nachts precies in het brein
gebeurt.
Op de tast in de atomaire wereld
Dr. ir. N.R. (Niels) Tas (m) 04-01-1970, UT - TST (Micromechanica)
In de zgn. "atomaire krachten microscoop" worden oppervlakken afgetast
met een zeer scherpe naald. Het doel van dit onderzoek is om elementen
zoals sensoren in te bouwen in de naald, zodat de mechanische
microscoop sneller, nauwkeuriger en gevoeliger kan worden.
De wereldstaat: een nachtmerrie van tirannie?
Dr. R.B.J. (Ronald) Tinnevelt (m) 29-08-1971, Nijmegen, RU -
Rechtsgeleerdheid
In 2015 moet wereldwijd extreme armoede gehalveerd zijn en moeten alle
kinderen basisonderwijs kunnen volgen. Dit zijn mooie doelstellingen,
maar hoe bereiken we die? De oplossingen die politici en
wetenschappers aandragen, zijn eenzijdig. De wereldstaat vormt het
vergeten alternatief. Dit onderzoek stelt de wenselijkheid en
haalbaarheid ervan centraal.
Het ontstaan van het Nederlands
Dr. M. (Michiel) de Vaan (m) 19-03-1973, UL - Vergelijkende
Indo-Europese Taalwetenschap
Het Standaard Nederlands verschilt nogal van de zuidelijke en
oostelijke dialecten in ons taalgebied. De belangrijkste verschillen
zijn ontstaan in de Oudnederlandse periode, voor 1200. Dit project
onderzoekt en beschrijft de Nederlandse taalgeschiedenis tussen 500 en
1200.
De schatkist van de cel
Dr. L.M. (Liesbeth) Veenhoff (v) 23-11-1972, Groningen, RuG -
Biochemie
Het DNA, ook wel de blauwdruk van het leven genoemd, is opgeborgen in
de kern van cellen. Het omhulsel rondom de kern reguleert de toegang.
De onderzoekers bestuderen hoe het ophulsel is opgebouwd en
functioneert.
Stamcellen om nierschade te herstellen
Dr. M.C. (Marianne) Verhaar (v) 30-07-1967 (Rotterdam), UMCU -
Vasculaire Geneeskunde/Nefrologie
De nier heeft het vermogen om zich na beschadiging (deels) te
herstellen. De onderzoekers willen de rol van stamcellen bij dit
herstelproces bestuderen. Het uiteindelijke doel is om stamcellen toe
te passen bij de behandeling van chronische nierziekten.
Nieuwe eiwitafbraakroute
Dr. A.C.O. (Alfred) Vertegaal (m) 16-11-1971, Leiden, LUMC -
Moleculaire Celbiologie
Gereguleerde eiwitafbraak door het ubiquitine-proteasoom systeem is
van levensbelang. De onderzoeker heeft ontdekt dat markering van
eiwitten door SUMO ook kan leiden tot afbraak door het proteasoom in
samenwerking met ubiquitine. Deze nieuwe eiwitafbraakroute zal worden
opgehelderd.
Afweer en borstkanker: vriend of vijand?
Dr. K.E. (Karin) de Visser (v) 30-09-1975, Middelburg, NKI-AvL -
Moleculaire Biologie
Onze afweer beschermt tegen infecties. Het afweersysteem is minder
efficient in het beschermen tegen kanker. Recent onderzoek toont aan
dat het zelfs kanker kan bevorderen. Dit onderzoek richt zich op het
ontrafelen van de rol van het afweersysteem tijdens ontwikkeling en
behandeling van borstkanker.
Aanpassing van de hartspier onder hoge druk
Dr. A.(Anton) Vonk Noordegraaf, (m), 16-9-1969, VUmc, Longziekten
Pulmonale hypertensie is een aandoening die leidt tot een
bloeddrukstijging in de longslagader. De hartspier zal zich in deze
omstandigheden moeten aanpassen. Hartfalen treedt op indien dit
onvoldoende gebeurt. Dit onderzoek gaat na wat de oorzaak hiervan is.
Brain waves to avoid overload
Dr. Y.D. (Ysbrand) van der Werf (m) 19-09-1971, Groningen, NIN -
Sleep&Cognition
Sleep works backward and forward: you process information from the
previous day(s) and are refreshed for the next. This study will
investigate whether this dual function results from a special kind of
brain waves occurring during deep sleep.
Genomische variatie als bron voor evolutie
Dr. B (Bregje) Wertheim (v) 06-08-1971, Amsterdam, RuG - Evolutionaire
genetica
Vele kleine DNA verschillen veroorzaken grote variatie tussen
individuen. Maar welke van zulke DNA verschillen zijn belangrijk
tijdens evolutionaire adaptaties? Fruitvliegen blootgesteld aan
sluipwespen ontwikkelen immunologische resistentie. Dit onderzoek gaat
na welke genomische variatie leidt tot de evolutie van immuniteit.
Improving the quantum computer
Dr. R.M. (Ronald) de Wolf (m) 28-01-1973, CWI - Informatica
Computers based on quantum mechanics are potentially much stronger
than our current computers. This research aims to improve such
computers in three ways: by finding new applications, making them more
noise-resistant, and making links with classical computer science.
Grootschalige bedieningssystemen onder de macroscoop
Dr. A.P. (Bert) Zwart (m) 16-04-1974, CWI - Wiskunde
Wiskundige modellen voor computer- en communicatienetwerken, call
centers en productieprocessen zijn vaak hoog-dimensionaal en daarom
moeilijk analyseerbaar. Dit onderzoeksproject beoogt de complexiteit
van dergelijke modellen te reduceren door zich te richten op het
macroscopische gedrag.
- Zie ook persbericht 'NWO trekt meer geld uit na stormloop op Veni en
Vidi', 20 februari 2008, www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/nwoa_7bzkkw
..............................
Noot voor de redactie,
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek