Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

81 topwetenschappers in het zonnetje

5 augustus 2008

NWO kent Vidi-subsidies toe aan excellente onderzoekers

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft 81 jonge, excellente wetenschappers een Vidi-subsidie toegekend. Elke onderzoeker krijgt in totaal maximaal 600.000 euro. Hiermee kan de onderzoeker vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn ontwikkelen en één of meer onderzoekers aanstellen. Alles bij elkaar gaat het om circa 49 miljoen euro.

Nooit eerder kregen zoveel excellente wetenschapper tegelijk een Vidi-subsidie. NWO besloot tot dit recordaantal subsidies wegens de overweldigende hoeveelheid aanvragen (zie ook persbericht 'NWO trekt meer geld uit na stormloop op Veni en Vidi', 20 februari 2008, www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/nwoa_7bzkkw)

In totaal schreven 393 onderzoekers een onderzoeksplan. De aanvragen werden beoordeeld door wetenschappers uit binnen- en buitenland. Uiteindelijk werden er 81 voorstellen gehonoreerd. Onder hen bevinden zich 28 vrouwen.

De Vidi-subsidie is bestemd voor onderzoekers die na hun promotie een aantal jaren onderzoek op postdocniveau hebben verricht. De onderzoekers hebben daarbij vernieuwende ideeën gegenereerd en deze succesvol zelfstandig tot ontwikkeling gebracht. De wetenschappers behoren tot de beste tien à twintig procent van hun vakgebied.

De Vidi-subsidie is een van de drie subsidievormen van de Vernieuwingsimpuls (www.nwo.nl/vernieuwingsimpuls). De andere twee subsidies zijn de Veni-subsidie (voor pas gepromoveerden) en de Vici-subsidie (voor zeer ervaren onderzoekers). De Vernieuwingsimpuls is opgezet in samenwerking met het ministerie van OCW, de KNAW en de universiteiten.

Alle Vidi's op een rij
Hieronder volgt een lijst van gehonoreerde onderzoekers. Daarbij staat in de meeste gevallen een indicatieve tekst van hun onderzoeksplan. Let op, de onderzoekers hoeven pas na de toekenning definitief te kiezen waar ze hun onderzoek uitvoeren. De lijst is gebaseerd op hun voorkeur, maar zou in enkele gevallen nog kunnen wijzigen. De wijzigingen voeren we wekelijks door op www.nwo.nl/vernieuwingsimpuls.

De ontwikkeling van assymetrie in het lichaam
Dr. ir. J. (Jeroen) Bakkers (m) 13-05-1970, Kaatsheuvel, NIOB-KNAW (Hubrecht Instituut)
Ieder jaar worden er 1500 kinderen geboren met een aangeboren hartafwijking waarvan de oorzaak vaak niet bekend is. Met behulp van de tropische zebravis als werkmodel zal tijdens dit onderzoek worden gezocht naar de erfelijke factoren die deze hartafwijkingen kunnen veroorzaken.

Harnessing novel materials for spintronics
Dr. T. (Tamalika) Banerjee (v) 03-10-1970, Sodpur, India, UT - MESA+, Nanoelectronics
Spin-electronics uses both the charge and spin of an electron. In this research, functional properties of novel material systems will be harnessed and their spin-transport properties studied at the nanoscale. This will enable fabrication of spintronic devices with diverse functionalities than existing today.

Vrienden worden met fibronectine
Dr. W. (Wia) Baron (v) 18-04-1969, Groningen, UMCG - Celbiologie Het eiwit fibronectine is nodig voor het herstel van myelineschade in het centraal zenuwstelsel. Bij mensen met multiple sclerose klontert fibronectine samen, waardoor herstel niet meer plaatsvindt. Onderzocht wordt hoe deze pathologische vorm van fibronectine ontstaat en hoe het kan worden afgebroken.

Hoe oude genen nieuwe functies 'leren'
Dr. P.B.(Patricia) Beldade (v), 24-05-1972, Lissabon, Portugal, UL- Biologie
Er is een enorme diversiteit aan kleuren en vormen in het dierenrijk. Toch delen alle soorten opvallend veel genen en hebben ze vergelijkbare ontwikkelingsprocessen. Dit onderzoek richt zich op hoe bestaande genetische 'schakelingen' in de ontwikkeling van een individu evolueren en bijdragen aan het ontstaan van nieuwe eigenschappen zoals kleurpatronen op vlindervleugels.

How do enzymes work?
Dr. K. (Kerstin) Blank (v) 01-02-1974, Ochsenfurt (Duitsland), RU - IMM & NCMLS
Enzymes are the catalysts of all processes of life. Because of their universal importance it is essential to understand what determines their function. Researchers will use single molecule studies to analyze how enzymes are regulated and how they have evolved.

Wiskunde van de witte bloedcel
Dr. J.A.M. (José) Borghans (v) 01-01-1972, Geleen, UMCU - Immunologie Witte bloedcellen strijden tegen ziekteverwekkers. De aanmaak en levensduur van deze cellen kan ernstig verstoord raken tijdens infecties en leukemie. Dit onderzoek volgt de levensloop van witte bloedcellen in gezonde en zieke mensen met behulp van wiskundige modellen.

Uniek en onkwetsbaar
Dr. S.J.T. (Susan) Branje (v) 05-03-1973, UU - Adolescentie Jongeren hebben meer moeite zich te verplaatsen in de gevoelens van anderen. Ze hebben ook meer conflicten met ouders en vertonen meer normovertredend gedrag. Dit onderzoek bekijkt hoe de ontwikkeling van inlevingsvermogen, relatie met ouders en normovertredend gedrag samenhangen.

De wereld van de kleine moleculen
Dr. R. (Rainer) Breitling (m) 25-06-1971, Laatzen (Duitsland), RuG - Bioinformatica
Ieder levend wezen is altijd druk bezig met het maken en afbreken van talloze kleine moleculen. Hoe verloopt dit stofwisselingsproces nu precies? De onderzoekers gaan nieuwe bioinformatica methoden ontwikkelen om deze wonderlijke wereld nauwkeurig in kaart te brengen.

Symmetrie in quantumfysica
Dr. R.A.P. (Ruth) Britto (v) 25-09-1976, Verenigde Staten, Nikhef - Theoretische Natuurkunde
Symmetrie in quantumtheorie bepaalt in botsingen van energierijke protonen de produktie van verschillende deeltjes. Dit onderzoek streeft ernaar de oorsprong van deze symmetrie te verklaren, en heeft als resultaat betere voorspellingen voor botsingsprocessen, die kunnen leiden tot het ontdekken van nieuwe deeltjes.

Verleiding 2.0
Dr. M. (Moniek) Buijzen (v) 23-01-1973, Heerlen, UvA - Communicatiewetenschap
De wereld van jongeren is doordrenkt van commercie. Websites, games, mobiele telefoons: adverteerders vinden steeds nieuwe manieren om ze te verleiden. De onderzoekers bekijken hoe kinderen en tieners daarmee omgaan en wat de toenemende commercialisering betekent voor hun geluk en gezondheid.

Sociale dieren presteren beter
Dr .ir. P. (Piter) Bijma (m) 13-06-1970, WUR - Dierwetenschappen Dieren die in dezelfde stal zitten hebben invloed op elkaars gezondheid en prestatie. In dit onderzoek wordt gekeken of die sociale invloed erfelijk is. Ook wordt gekeken hoe gezondheid, welzijn en prestatie verbeterd kunnen worden door sociale dieren te fokken.

Genoomstabiliteit via plak- en snijwerk van z'n verpakking. Dr. E. (Elisabetta) Citterio (v) 18-06-1968, Vimercate (Italië), NKI-AvL- Moleculaire Genetica
Er ontstaat regelmatig schade aan het DNA tijdens celdeling. De zeer compacte wijze waarop het DNA is verpakt beinvloedt de reparatie daarvan. Dit onderzoek bestudeert enzymen die deze verpakking wijzigen en hun rol bij de bescherming tegen mutaties die kunnen leiden tot kanker.

The good and bad of drugs for brain function
Dr. R. (Roshan) Cools (f) 10-06-1975, Nijmegen, RU - F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroimaging
Humans adapt flexibly to a constantly changing environment thanks to brain chemicals like dopamine. However effects of dopamine-modulating drugs on flexible behaviour vary greatly between individuals and tasks. The present project investigates the brain mechanisms that underlie this variability.

Ontrafelen van de dynamische organisatie van het bacteriële chromosoom Dr R.Th. (Remus) Dame (m) 10-09-1974, Amsterdam, VU - Fysica van Complexe Systemen
DNA wordt opgevouwen om in de cel te passen. Architecturele eiwitten spelen hierbij een sleutelrol. Hoe en waar deze eiwitten binden op het chromosoom is onbekend. Antwoord op deze vragen wordt gezocht door eiwitten te voorzien van een `lampje' en door trekken en duwen aan in de reageerbuis opgebouwde bacteriële chromosomen.

De Achilleshiel van uitzaaiende kankercellen
Dr. P.W.B (Patrick) Derksen (m) 23-05-1970, Oldenzaal, UMCU - Medische Oncologie
Kankercellen moeten meerdere barrières overwinnen om te kunnen uitzaaien. De onderzoekers hebben ondekt dat sommige borstkankercellen hiertoe in staat zijn na het uitschakelen van één enkel molekuul. Dit onderzoek zal achterhalen hoe dat mogelijk is, om zodoende nieuwe anti-kanker therapieën te ontwikkelen die effectief de uitzaaiende cellen bestrijden.

Zien: interpretatie van de werkelijkheid
Dr S.O. (Serge) Dumoulin (m) 03-08-1973, Apeldoorn, UU - Experimentele Psychologie
Licht stimuleerd de ogen. Maar wat de ogen stimuleerd is niet wat je ziet. Wat je ziet is de interpretatie van deze signalen door je hersenen. Dit onderzoek bekijkt hoe de hersenen oog signalen omzetten naar dategene wat je eigenlijk ziet.

Evolutionary modelling of language change
Dr M J (Michael) Dunn (m) 08-04-1969, Perth (Australië), Max Planck Institute for Psycholinguistics
De grote verscheidenheid in taalkundige verschijnselen is het product van evolutionaire processen. Dit onderzoek gebruikt rekenkundige instrumenten ontwikkeld door evolutie-biologen om veranderingsprocessen in grote taalfamilies te onderzoeken en daarmee inzicht te krijgen in onderliggende structuren van menselijke taal.

Klimaatsverandering door botsende continenten
Dr. G. (Guillaume) Dupont-Nivet (m) 18-03-1971, Parijs (Frankrijk), UU
- Aardwetenschappen
Is de botsing van India tegen het Aziatische continent verantwoordelijk voor een dramatische afkoeling van onze planeet? De exacte relatie met klimaatsverandering wordt gezocht in de gesteentes en fossielen die de bewegingen van deze continenten registreren, het verdwijnen van de zee die ertussen lag precies dateren, en de vorming van de Himalayas gedurende de botsing documenteren.

Zwarte gaten van liquiditeit
Dr. M.A. (Mathijs) van Dijk (m) 12-05-1973, Hoorn, EUR - Finance Financiële markten zijn liquide als ze tegenvallers kunnen opvangen zonder onderuit te gaan. Liquiditeit kan plotseling verdampen, waardoor banken en bedrijven in problemen komen. Dit onderzoek analyseert de oorzaken en gevolgen van zulke zwarte gaten in wereldwijde aandelen- en kredietmarkten.

Katalyse op de nanoschaal
Dr. J.A.A.W. (Hans) Elemans (m) 05-07-1970, Nijmegen, RU - Nanoscience Om te begrijpen hoe katalysatoren precies werken tijdens chemische reacties is het noodzakelijk om ze te bestuderen in het hoogst mogelijke detail. In dit onderzoek worden reacties op een oppervlak gevisualiseerd op moleculaire schaal in een scanning tunneling microscoop.
Angst en afkeer door trauma
Dr. I.M. (Iris) Engelhard, UU - Klinische en
Gezondheidspsychologie/EPP
Na een traumatische gebeurtenis blijven sommige mensen zo bang dat zij niet meer goed kunnen functioneren. Ook kunnen zij afkeer hebben ontwikkeld voor neutrale of plezierige zaken. Hoe kan dat? Dit project onderzoekt psychologische processen die hierbij een rol spelen.

Obesitas en diabetes als hersenziektes
Dr. S.E. (Susanne) la Fleur (v) 11-11-1972, UMCU- Neurowetenschappen en Farmacologie
Hoe ons eetgedrag bijdraagt aan obesitas en diabetes is niet bekend. Dit project onderzoekt welke veranderingen er in de hersenen optreden na het eten van vet en suiker, en hoe dit een rol speelt bij het ontstaan van obesitas en diabetes.

Vruchtbaar onderzoek
Dr. N. (Niels) Geijsen (m) 15-07-1971, Vlissingen, UMCU - Regenerative Medicine
Waar eicellen en zaadcellen samensmelten kan nieuw leven ontstaan. Maar soms zijn deze geslachtscellen de veroorzakers van problemen, zoals onvruchtbaarheid of zelfs kanker. Dit onderzoek heeft als doel te bekijken hoe de vorming van geslachtscellen verloopt en wat daarbij mis kan gaan.

Enemies of the state: the making of a national security state in the western world, 1945-2001
Dr. B.A. (Beatrice) de Graaf (v) 19-04-1976, Putten, UL - Campus Den Haag
De naoorlogse overheid was niet alleen de hoeder van de democratie en het nationale welzijn, maar hield haar burgers en veiligheidsbelangen ook goed in de gaten. Dit project reconstrueert de totstandkoming van "nationale dreigingen" en hun betekenis voor de nationale identiteit in vier westerse landen.

Neutrino's: boodschappers uit het heelal
Dr. A.J. (Aart) Heijboer (m) 31-10-1975, Breda, Nikhef - Astro-deeltjesfysica
Om de meest energetische objecten in het heelal te bestuderen, gaan we een nieuw boodschapper-deeltje gebruiken: het neutrino. Daartoe bouwen we een enorme detector op de bodem van Middellandse zee. In dit onderzoek gaan we de methodes ontwikkelen om de signalen van die detector optimaal te gebruiken.

Virussen schaden het hart
Dr. S. (Stephane) Heymans (m) 14-11-1970, Brussel (België),UM - Cardiologie
Cardiologie Gewone verkoudheid virussen veroorzaken hartfalen en plotse dood bij jonge mensen. De onderzoekers zullen nagaan welke eiwitten in het bindweefsel van het hart beschermen tegen schade door deze virussen. Resultaten zullen leiden tot nieuwe behandelingen om jongen mensen met hartfalen te helpen.

Gedistribueerde zoekenmachines: wie biedt op de query 'Britney Spears'?
Dr. ir. D. (Djoerd) Hiemstra (m) 20-02-1971, UT - Informatica Internetzoekmachines analyseren alle gegevens die doorzocht moeten worden op een centrale plek alvorens er queries beantwoord kunnen worden. Dit onderzoeksproject onderzoekt mogelijkheden om queries te verdelen over een groot aantal kleine, zelfstandige zoekmachines die gezamenlijk zoekdiensten aanbieden.

Een donker heelal
Dr. H. (Henk) Hoekstra (m) 25-02-1973, UL - Astronomie Het heelal dijt steeds sneller uit dankzij de 'donkere energie' die overal aanwezig is. Alsof dat al niet vreemd genoeg is, is de meeste materie ook nog eens onzichtbaar. We bestuderen de donkere kant van het heelal door de zwaartekrachtwerking op het licht van ver weg gelegen melkwegstelsels te meten.

Nieuwe genen voor oude ogen
Dr. A.I. (Anneke) den Hollander (v) 16-10-1973, Sassenheim, UMC St Radboud - Oogheelkunde
Maculadegeneratie is de voornaamste oorzaak van slechtziendheid bij ouderen. De onderzoekers zullen op zoek gaan naar erfelijke factoren (genen) die deze vorm van slechtziendheid veroorzaken. Hiermee zullen ze het ontstaan van deze ziekte beter begrijpen, en mogelijk nieuwe aangrijpingspunten voor therapie ontdekken.

Waarnemen met individuele hersencellen
Dr. A.R. (Arthur) Houweling (m) 16-08-1970, Vlaardingen, NIN Een zintuiglijke prikkel activeert een subset van de miljarden neuronen in de hersenen. Maar welke van deze hersencellen zijn verantwoordelijk voor de waarneming van deze prikkel? Dit onderzoek bestudeert hoe individuele geïdentificeerde neuronen in de hersenschors waarneming beïnvloeden.

Electrotonically coupled networks on the move
Dr. M.T.G. (Marcel) de Jeu (m) 27-12-1968, Roelofarendsveen, Erasmus MC - Neurowetenschappen
Dagelijks maken we vele nauwkeurig gecoördineerde bewegingen. Een goed uitgevoerde beweging bevat twee componenten: een spier wordt op het juiste moment geactiveerd en levert de juiste hoeveelheid spierkracht. In dit onderzoek wordt uitgezocht hoe deze componenten van beweging in de hersenen worden geregisseerd?

Spintronica: op weg naar slimmere computerchips Dr. ir. M.P. (Michel) de Jong (m), 16-07-1970, Universiteit Twente - NanoElectronics
Naast de elektrische eigenschappen van elektronen maakt spintronica ook nog gebruik van een magnetische eigenschap, de elektron spin, waardoor nieuwe functies mogelijk worden gemaakt. Dit onderzoek is gericht op het beteugelen van deze elektron spin in silicium, het werkpaard van de moderne elektronica.

Nerveuze ontsteking
Dr W.J. (Wouter) de Jonge (m) 13-04-1971, Eindhoven, UVA/AMC- Gastroenterologie
Het centrale zenuwstelsel speelt een sturende rol in ontstekingsreacties. Biologen onderzoeken hoe de grote hersenzenuw de herkenning van bacteriën in de darm regelt en hoe dit gegeven toegepast kan worden in de behandeling van chronische darmontstekings ziekten.

Buffer van het verleden
Dr. R.P.C. (Roy) Kessels (m) Heerlen 28-3-1973, RU - NICI Informatie kan kortdurend in ons geheugen worden vastgehouden, maar ook langdurig worden opgeslagen. Dit project onderzoekt hoe deze twee geheugensystemen betrokken zijn bij het vormen van nieuwe herinneringen en op welke manier deze processen verstoord raken bij patiënten met geheugenstoornissen.

Bijziende genen geven heldere blik
Dr. C.C.W. (Caroline) Klaver (v) 05-05-1967, Rotterdam, Erasmus MC - Oogheelkunde, Epidemiologie & Biostatistiek
Bijziendheid ontstaat door verlenging van de oogbol. Dit maakt het netvlies heel kwetsbaar en kan leiden tot blindheid. De onderzoekers bepalen in een grootscheeps onderzoek welke genen een rol spelen bij de ontstaanswijze en bestuderen hoe we deze genen met ons gedrag kunnen beïnvloeden.

Denkend aan Holland zie ik woeste rivieren
Dr. M.G. (Maarten) Kleinhans (m)28-04-1972, Velp, UU, Geowetenschappen

Rivieren hebben zeer verschillende patronen, zoals meanderend, met een slingerende geul zoals de IJssel, en vlechtend, met meerdere geulen en banken door elkaar, zoals de Oude IJssel. Waarom deze zo verschillende patronen ontstaan zal worden onderzocht met computermodellen en door rivieren op schaal te laten ontstaan in het lab.

Levende cellen nabouwen in het lab
Dr. G.H. (Gijsje) Koenderink (v) 10-10-1974, Utrecht, AMOLF - Biologische Zachte Materie
Onze cellen zijn geen vormeloze zakjes water, maar hebben een goed gedefinieerde vorm dankzij een complex skelet van stijve eiwitdraden. Dit onderzoek gaat dit skelet nabouwen in liposomen om te achterhalen wat de fysische bouwprincipes van de cel zijn.

Medicijn of gif
Dr. J.B. (Jan) Koenderink (m) 25-11-1970, Haaksbergen, UMC St Radboud
- Farmacologie-Toxicologie
Hartmedicijnen ontwikkeld uit pijlgif komen ook van nature in ons lichaam voor. Biochemici en toxicologen zullen de eigenschappen van deze stoffen onderzoeken om hun uiteenlopende effecten te verklaren. Met deze kennis kunnen in de toekomst nieuwe medicijnen worden ontwikkeld.

De DNA schade voorbij
Dr M. (Meindert) Lamers (m) 27-10-1971, Alphen aan den Rijn, EUR - Medische Genetica
Het kopieer proces van ons genetisch materiaal kan worden verhinderd door beschadigd DNA. De translesie synthese polymerasen zijn speciale eiwitten die voorbij deze schade kunnen kopieren. De onderzoekers zullen röntgen stralen en electronen miscroscopie gebruiken om deze eiwitten te bestuderen.

Gecontroleerde DNA uitwisseling
Dr. ir. J.H.G. (Joyce) Lebbink (v) 06-10-1969, Steenderen, Erasmus MC
- Genetica
Cellen repareren breuken in het DNA door informatie uit te wisselen met een intacte kopie van dit stuk DNA. Dit onderzoek bestudeert hoe verschillende DNA herstelsystemen samenwerken zodat de DNA-uitwisseling en de reparatie correct verlopen.

Genen, omgeving en antisociaal gedrag
Dr. P.A.C. (Pol) van Lier (m) 12-03-1971, Wageningen, VU - Ontwikkelingspsychologie
Antisociaal gedrag van kinderen is het gevolg van een genetische kwetsbaarheid, en de invloed van de omgeving, zoals de omgang met ouders en leeftijdsgenoten. In dit project wordt onderzocht hoe de kwetsbaarheid van kinderen samenvalt met problematische omgevingsinvloeden.

De logica achter stilte
Dr. A. K. (Anikó) Lipták (v) 26-03-1973, Békéscsaba (Hongarije), UL - Linguistics
Zinnen worden vaak maar gedeeltelijk uitgesproken, en toch niet als onvolledig aangevoeld. Dit project zal onderzoeken wat de aard en de structuur van het ontbrekende deel in dit soort zinnen is en hoe dit deel zich verhoudt tot het hoorbare deel.

Eigen cultuur eerst?
Dr. M. (Marcel) Lubbers (m) 04-02-1973, Aalten, UU - Algemene Sociale Wetenschappen
Dit landenvergelijkend onderzoek bestudeert of Europese integratie en immigratie invloed hebben op nationalisme en gerichtheid op de cultuur uit eigen land. Of, anderzijds, dat de EU-bevolkingen op elkaar gaan lijken in consumptie van culturele goederen, zoals film, muziek en levensmiddelen.

Evolutie in een druppel
Dr. E. (Enrico) Mastrobattista (m) 01-03-1973, UU - Biofarmacie & Farmaceutische Technologie
Bij gentherapie wordt DNA gebruikt om ziekten te genezen. Hiervoor zijn minuscule transportsystemen nodig die het DNA in zieke cellen afleveren. In dit onderzoek worden zeer veel verschillende kunstmatige virussen gevormd in miljarden druppeltjes en via gerichte evolutie geselecteerd op hun capaciteit DNA te transporteren.

De katalysator van de toekomst
Dr. I. (Ignacio) Melián-Cabrera (m), 11-06-1973, Santa Cruz de Tenerife (Spanje), RuG - Katalyse
Poreuze katalysatoren worden op grote schaal toegepast in de industrie. Nieuw ontwikkelde materialen zijn echter vaak niet stabiel en verliezen hun poriestructuur tijdens calcinatie/activering. Wij gaan een geavanceerde detemplatie-methode onderzoeken die de poriestructuur behoudt en interessante mogelijkheden biedt voor de conversie van grote biomassa-moleculen naar biobrandstoffen.

New approaches to disease control; a rational strategy for target discovery in oomycete pathogens
Dr. ing. H.J.G. (Harold) Meijer (m) 31-07-1968, WUR - Fytopathologie Phytophthora veroorzaakt wereldwijd aanzienlijke verliezen in de aardappelteelt en bestrijding vereist de inzet van grote hoeveelheden chemische middelen. Dit onderzoek richt zich op identificatie van unieke genen en eigenschappen in Phytophthora die als aangrijpingspunt dienen voor nieuwe milieuvriendelijke middelen.

Biogeochemische revolutie in de oceaanbodem
Dr. F.J.R. (Filip) Meysman (m) 24-11-1970, Asse (België), nog niet bekend - Biogeochemie
Zowat 540 miljoen jaar geleden evolueerden de eerste dieren op de oceaanbodem. Dit zorgde voor een heuse omwenteling in de biogeochemie van dit ecosysteem. Met behulp van een computermodel worden de gevolgen voor aarde en klimaat van deze biogeochemische revolutie in kaart gebracht.

Beschrijving van een nieuwe toestand van fundamentele materie: het quark-gluonplasma
Dr. A. (Andre) Mischke (m) 11-01-1972, Niebüll, (Duitsland), UU - Natuurkunde
Dit onderzoeksproject richt zich op het bestuderen van de dynamische eigenschappen van het quark-gluonplasma, een tijdelijke toestand van fundamentele materie die ontstaat wanneer hoog energetische atoomkernen op elkaar botsen. In de kosmologie gaat men er van uit dat het jonge, evoluerende heelal ongeveer 10 microseconden na de Oerknal ook uit zulk plasma bestond. Mijn onderzoek wordt uitgevoerd met de 'Large Hadron Collider' deeltjesversneller bij CERN die dit jaar in bedrijf gaat. Mijn uitvoerige metingen van correlaties tussen zware quarks maakt het mogelijk de diffusie coëfficiënt en de energiedissipatie van het gecreëerde plasma te bepalen.

Efficiënt ontwerpen van onderzoek naar tijdsduren Dr. ir M. (Mirjam) Moerbeek (v) 13-02-1973, Westervoort, UU - Methoden en Technieken
Hoe lang duurt het voordat iemand begint te roken of leert lopen? En waarom duurt het voor de ene persoon langer dan voor de andere? De onderzoekers richten zich op het kosten-efficiënt ontwerpen van dit soort onderzoek.

Katalysator vormgeving
Dr. C. (Christian) Müller (m) 17-01-1972, Bielefeld (Duitsland), TU/e
- Scheikundige Technologie
Katalyse is een sleutel technologie voor de 21e eeuw, met name voor een kosten-efficiënte en milieuvriendelijke productie van chemicaliën en energie. Uitgaande van een geheel nieuw concept, zal onderzoek gedaan worden naar nieuwe katalysatoren om zo doorbraken op het gebied van homogene katalyse te bewerkstelligen.

De oorsprong van type Ia supernova's
Dr. G.A. (Gijs) Nelemans (m) 24-07-1971, RU - Astronomie Type Ia supernova's zijn stellaire kernfusie-bommen waarin al ons ijzer wordt geproduceerd en die gebruikt worden om de versnelde uitdijing van het heelal in kaart te brengen. We zullen hun tot op heden onbekende oorsprong ontrafelen door een slimme methode om individuele supernova's te bestuderen te combineren met onze bestaande expertise en grote hoeveelheden nieuwe metingen.

Taal met gradaties
Dr. R.W.F. (Rick) Nouwen (m) 12-09-1974, UU - Linguïstiek In het dagelijks taalgebruik komen vaak vormen van gradatie voor. Zo kunnen we iets 'interessant' noemen, maar ook 'super interessant' of 'best interessant.' Het doel van dit project is na te gaan hoe we eigenlijk met zulke vage aanduidingen communiceren.

Kan HIV wederom ontsnappen?
Dr. M.J.G. (Monique) Nijhuis (v), 26-07-1968, Almelo, UMCU - Medische Microbiologie
Het grootste probleem tijdens de behandeling van HIV patiënten, is de ontwikkeling van resistentie tegen de gebruikte medicijnen. Daarom zijn nu nieuwe medicijnen ontworpen die het voor het virus heel erg moeilijk maken om resistent te worden. De onderzoekers gaan in het laboratorium het virus kweken in aanwezigheid van deze nieuwe medicijnen om te bepalen op welke (alternatieve) manieren het virus toch zou kunnen ontsnappen.

A Formal Analysis of Social Procedures
Dr. E. (Eric) Pacuit (m) 26-04-1976, UvT - Center for Logic and Philosophy of Science
We often find ourselves in situations governed by fixed rules and conventions. Examples include choosing a restaurant with friends, running a meeting at work or holding an election. This project will provide a systematic analysis of these social procedures.

Strategisch gedrag in dynamische omgevingen
Dr. R.J.A.P. (Ronald) Peeters (m) 29-06-1974, Beers, UM - Algemene Economie
In veel economische situaties verkeren agenten herhaaldelijk in conflict onder mogelijk veranderlijke omgevingsfactoren. Oplossingsconcepten voor het voorspellen van het strategische gedrag bestaan, maar zijn dikwijls niet te berekenen. In dit project worden methoden ontwikkeld en geïmplementeerd die dit probleem oplossen.

De natuurlijke koolstofbalans van Europa
Dr. W. (Wouter) Peters (m) 15-05-1975, Hoorn, WUR - Meteorologie en Luchtkwaliteit
Koolstofopname door planten en bomen kan het broeikaseffect verzwakken of versterken. De balans hangt af van het klimaat en is nauwkeurig meetbaar via verschillende gassen in de lucht. Met tienduizenden metingen gaan onderzoekers de wekelijkse koolstofbalans van Europa in kaart brengen.

Volg het vet in diabetes
Dr. J.J. (Jeanine) Prompers (v) 16-06-1971, 's-Gravenhage, TU/e - Biomedische Technologie
Type 2 diabetes is uitgegroeid tot een wereldwijde epidemie. Spieren van diabetespatiënten bevatten veel meer vet dan die van gezonde personen. De onderzoekers gaan met een MRI-scanner volgen hoe het vet in de spier terecht komt en hoe snel het wordt verbrand.

Afvalverwerking verbeteren bij hersenziektes
Dr. E. (Eric) Reits (m) 05-01-1971, Nijmegen, AMC - Celbiologie & Histologie
Veel hersenziektes ontstaan door samenklonterende eiwitten die daardoor schadelijk zijn. De onderzoekers willen de vuilnisdienst in de cel benutten om deze klonterende eiwitten efficiënt te recyclen. Zij gaan verschillende afvalverwerkingsroutes in de cel onderzoeken en activeren om de schadelijke ophoping van eiwitten tegen te gaan of eenmaal gevormde afvalbergen op te ruimen.

Zaadcellen maken in het lab
Dr. S. (Sjoerd) Repping (m), 19-11-1974, Nijmegen, UvA/AMC Per hartslag maakt een man 1000 zaadcellen. De ontwikkeling van stamcel in de zaadbal tot volwaardige zaadcel duur ruim twee maanden. De onderzoekers gaan met vernuftige DNA technologie iedere stap in deze ontwikkeling volgen en vervolgens in het laboratorium nabootsen.

Hoe stabiel zijn extra dimensies?
Dr. D. (Diederik) Roest (m) 13-12-1977, Veenwouden, RuG - Theoretische Natuurkunde
De snaartheorie voorspelt extra dimensies! Deze zijn zo klein dat we ze niet direct kunnen waarnemen, maar eigenschappen zoals hun vorm zouden de natuurwetten bepalen. We onderzoeken of deze extra dimensies stabiel kunnen zijn en wat dit zou betekenen voor de deeltjesfysica en de kosmologie.

Het immuunsysteem van de fruitvlieg
Dr. ir. R.P. (Ronald) van Rij (m) 17-09-1972, Hellevoetsluis, UMC St Radboud - Medical Microbiology
Mensen en andere gewervelde dieren hebben een geraffineerd en complex afweersysteem om ziektemakers zoals virussen te bestrijden. Ongewervelde dieren worden ook door virussen geïnfecteerd, maar er is nagenoeg niets bekend over hun immuunsysteem. De onderzoekers bestuderen afweermechanismes tegen virussen, in het bijzonder RNA interferentie, in de fruitvlieg.

Mental retardation in fruitflies
Dr. A. (Annette) Schenck (v) 06-09-1971, Berlijn (Duitsland), RU
-Department of Human Genetics
Mental Retardation is one of the biggest unsolved medical problems of our society. This project will utilize the fruitfly Drosophila melanogaster as a model organism to systematically elucidate the cellular and developmental basis of Mental Retardation, to dissect the underlying molecular networks and to pave the way for novel diagnostic and therapeutic strategies for this large group of disorders.

Identificatie en karakterisering van membraaneiwitten op hematopoietische stamcellen
Dr. J.J. (Jan Jacob) Schuringa (m) 05-11-1971, Oldehove, UMCG - Hematologie
Selfrenewal en differentiatie van hematopoietische stamcellen worden o.a. gereguleerd door interacties met stromale cellen in het beenmerg. Verstoringen hierin kunnen leiden tot veranderde stamceleigenschappen, en uiteindelijk leukemie. Binnen dit onderzoek zal meer inzicht verkregen worden in deze stamcel-beenmerg interacties.

Of Poetry and Politics
Dr A.A. Seyed-Gohrab (m), 01-01-1968, Teheran (Iran), UL - Perzische Taal en Cultuur
Perzische poëzie wordt gebruikt als politiek instrument in modern Iran. Dit onderzoek analyseert de rol van poëzie bij het rechtvaardigen van geweld, de cultus van martelaarschap, het vormen van nationale identiteit, en de mystieke poëzie van Ayatollah Khomeini.

The Moduli Space of Curves
Dr. S. (Sergey) Shadrin (m) 20-07-1980, UvA - Wiskunde Two-dimensional surfaces (like sphere, torus, surface of pretzel) with algebraic structure on them form highly non-trivial geometric objects, especially important in modern mathematical physics. We study them using a variety of methods coming from quantum theory and topology.

Automatische en onbewuste handelingen verantwoorden Dr. M.M.S.K. (Maureen) Sie (v), 02 12 1966, Eindhoven, EUR - Wijsbegeerte
Een groot deel van ons handelen voltrekt zich automatisch en onbewust. Toch begrijpen en rechtvaardigen we ons handelen vooral in redelijke en morele termen. Dit onderzoek gaat na hoe we dit met elkaar moeten rijmen en wat het zegt over ons zelfbeeld als verantwoordelijke wezens.

Nieuwe generatie microreactoren voor waterstof
Dr .ir. M. (Martin) van Sint Annaland (m) 02-06-1971, UT - Technische Natuurwetenschappen
Voor kleinschalige waterstofproductie is hoge energie-efficiëntie essentieel. Dit wordt mogelijk gemaakt door membranen die selectief waterstof doorlaten, te integreren in een nieuw type microreactor. In dit onderzoek worden fundamentele modellen en geavanceerde meettechnieken gebruikt om deze nieuwe klasse van mircroreactoren te bestuderen.

Gegevens samenvatten in eenvoudige patronen
Dr. Drs. A.W. (Alwin) Stegeman (m) 25-06-1975, Deventer, RuG - Psychometrie
In veel wetenschapsgebieden worden tegenwoordig grote hoeveelheden gegevens verzameld en geanalyseerd. Vaak worden hierbij methoden gebruikt die de gegevens samenvatten in makkelijk te begrijpen patronen. Dit onderzoek gaat over het wiskundig begrijpen en verbeteren van deze methoden.

Slapen om te leren?
Dr. L.M. (Lucia) Talamini (v) 24-08-1965, 's Gravenhage, UvA - Psychologie
Volgens recent onderzoek wordt overdag opgeslagen informatie tijdens de slaap opnieuw verwerkt. Dit bevordert leren en geheugen, het verkrijgen van nieuwe inzichten en wellicht ook het verwerken van emoties. Dit project zoekt uit wat er `s nachts precies in het brein gebeurt.

Op de tast in de atomaire wereld
Dr. ir. N.R. (Niels) Tas (m) 04-01-1970, UT - TST (Micromechanica) In de zgn. "atomaire krachten microscoop" worden oppervlakken afgetast met een zeer scherpe naald. Het doel van dit onderzoek is om elementen zoals sensoren in te bouwen in de naald, zodat de mechanische microscoop sneller, nauwkeuriger en gevoeliger kan worden.

De wereldstaat: een nachtmerrie van tirannie?
Dr. R.B.J. (Ronald) Tinnevelt (m) 29-08-1971, Nijmegen, RU - Rechtsgeleerdheid
In 2015 moet wereldwijd extreme armoede gehalveerd zijn en moeten alle kinderen basisonderwijs kunnen volgen. Dit zijn mooie doelstellingen, maar hoe bereiken we die? De oplossingen die politici en wetenschappers aandragen, zijn eenzijdig. De wereldstaat vormt het vergeten alternatief. Dit onderzoek stelt de wenselijkheid en haalbaarheid ervan centraal.

Het ontstaan van het Nederlands
Dr. M. (Michiel) de Vaan (m) 19-03-1973, UL - Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap
Het Standaard Nederlands verschilt nogal van de zuidelijke en oostelijke dialecten in ons taalgebied. De belangrijkste verschillen zijn ontstaan in de Oudnederlandse periode, voor 1200. Dit project onderzoekt en beschrijft de Nederlandse taalgeschiedenis tussen 500 en 1200.

De schatkist van de cel
Dr. L.M. (Liesbeth) Veenhoff (v) 23-11-1972, Groningen, RuG - Biochemie
Het DNA, ook wel de blauwdruk van het leven genoemd, is opgeborgen in de kern van cellen. Het omhulsel rondom de kern reguleert de toegang. De onderzoekers bestuderen hoe het ophulsel is opgebouwd en functioneert.

Stamcellen om nierschade te herstellen
Dr. M.C. (Marianne) Verhaar (v) 30-07-1967 (Rotterdam), UMCU - Vasculaire Geneeskunde/Nefrologie
De nier heeft het vermogen om zich na beschadiging (deels) te herstellen. De onderzoekers willen de rol van stamcellen bij dit herstelproces bestuderen. Het uiteindelijke doel is om stamcellen toe te passen bij de behandeling van chronische nierziekten.

Nieuwe eiwitafbraakroute
Dr. A.C.O. (Alfred) Vertegaal (m) 16-11-1971, Leiden, LUMC - Moleculaire Celbiologie
Gereguleerde eiwitafbraak door het ubiquitine-proteasoom systeem is van levensbelang. De onderzoeker heeft ontdekt dat markering van eiwitten door SUMO ook kan leiden tot afbraak door het proteasoom in samenwerking met ubiquitine. Deze nieuwe eiwitafbraakroute zal worden opgehelderd.

Afweer en borstkanker: vriend of vijand?
Dr. K.E. (Karin) de Visser (v) 30-09-1975, Middelburg, NKI-AvL - Moleculaire Biologie
Onze afweer beschermt tegen infecties. Het afweersysteem is minder efficient in het beschermen tegen kanker. Recent onderzoek toont aan dat het zelfs kanker kan bevorderen. Dit onderzoek richt zich op het ontrafelen van de rol van het afweersysteem tijdens ontwikkeling en behandeling van borstkanker.

Aanpassing van de hartspier onder hoge druk
Dr. A.(Anton) Vonk Noordegraaf, (m), 16-9-1969, VUmc, Longziekten Pulmonale hypertensie is een aandoening die leidt tot een bloeddrukstijging in de longslagader. De hartspier zal zich in deze omstandigheden moeten aanpassen. Hartfalen treedt op indien dit onvoldoende gebeurt. Dit onderzoek gaat na wat de oorzaak hiervan is.

Brain waves to avoid overload
Dr. Y.D. (Ysbrand) van der Werf (m) 19-09-1971, Groningen, NIN - Sleep&Cognition
Sleep works backward and forward: you process information from the previous day(s) and are refreshed for the next. This study will investigate whether this dual function results from a special kind of brain waves occurring during deep sleep.

Genomische variatie als bron voor evolutie
Dr. B (Bregje) Wertheim (v) 06-08-1971, Amsterdam, RuG - Evolutionaire genetica
Vele kleine DNA verschillen veroorzaken grote variatie tussen individuen. Maar welke van zulke DNA verschillen zijn belangrijk tijdens evolutionaire adaptaties? Fruitvliegen blootgesteld aan sluipwespen ontwikkelen immunologische resistentie. Dit onderzoek gaat na welke genomische variatie leidt tot de evolutie van immuniteit.

Improving the quantum computer
Dr. R.M. (Ronald) de Wolf (m) 28-01-1973, CWI - Informatica Computers based on quantum mechanics are potentially much stronger than our current computers. This research aims to improve such computers in three ways: by finding new applications, making them more noise-resistant, and making links with classical computer science.

Grootschalige bedieningssystemen onder de macroscoop Dr. A.P. (Bert) Zwart (m) 16-04-1974, CWI - Wiskunde Wiskundige modellen voor computer- en communicatienetwerken, call centers en productieprocessen zijn vaak hoog-dimensionaal en daarom moeilijk analyseerbaar. Dit onderzoeksproject beoogt de complexiteit van dergelijke modellen te reduceren door zich te richten op het macroscopische gedrag.


- Zie ook persbericht 'NWO trekt meer geld uit na stormloop op Veni en Vidi', 20 februari 2008, www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/nwoa_7bzkkw

..............................

Noot voor de redactie,

dinsdag 5 augustus 2008