Brussel, 11 augustus 2008
Binnenkort gaat de Europese digitale bibliotheek open
De culturele diversiteit van Europa, in de vorm van boeken, muziek,
schilderijen, foto's en films, voor alle burgers toegankelijk via een
muisklik op één enkele portaalsite - deze droom van een Europese digitale
bibliotheek zou deze herfst realiteit kunnen worden. De EU-lidstaten moeten
hiervoor echter nog meer inspanningen leveren, zo liet de Commissie vandaag
weten in een mededeling betreffende de beschikbaarstelling van digitale
versies van werken van culturele instellingen in heel Europa. Dankzij het
digitaliseren van culturele werken kunnen Europeanen toegang krijgen tot
materiaal van musea, bibliotheken en archieven in het buitenland, zonder dat
ze daarvoor hoeven te reizen of honderden bladzijden hoeven door te ploegen
om bepaalde informatie te vinden. Alleen al de bibliotheken in Europa
bevatten meer dan 2,5 miljoen boeken, maar slechts 1% van het
archiefmateriaal is in digitale vorm beschikbaar. Daarom heeft de Commissie
de lidstaten opgeroepen zich harder in te spannen om gedigitaliseerde werken
online beschikbaar te maken voor de Europeanen, zodat zij daar digitaal in
kunnen zoeken voor studie, voor werk of voor hun plezier. De Commissie zal
zelf in 2009 en 2010 zo'n 120 miljoen euro beschikbaar stellen voor de
verbetering van de toegang online van het Europese culturele erfgoed.
"Door de Europese digitale bibliotheek krijgen mensen snel en
gemakkelijk toegang tot Europese boeken en kunst, zowel in hun eigen
land als daarbuiten. Een Tsjechische student kan daardoor bijvoorbeeld
de British library doorzoeken zonder naar Londen te gaan, of een Ierse
kunstliefhebber kan de Mona Lisa van dichtbij bekijken zonder in het
Louvre in de rij te hoeven staan," zei Viviane Reding, EU-Commissaris
voor Informatiemaatschappij en media. "Hoewel de lidstaten veel
vooruitgang hebben geboekt bij het toegankelijk maken van culturele
inhoud op internet, zijn er toch meer investeringen door overheden en
particulieren nodig om de digitalisering sneller te laten verlopen.
Mijn doel is om vóór het einde van dit jaar tot een Europese digitale
bibliotheek te komen, Europeana genaamd, die goed gevuld en voor het
publiek toegankelijk is."
De Commissie heeft vandaag nog eens laten weten dat zij vast van plan
is de lidstaten te helpen om hun waardevolle culturele inhoud op het
internet te zetten. In 2009 en 2010 gaat 69 miljoen euro van het
onderzoekprogramma van de EU naar activiteiten op het gebied van
digitalisering en de ontwikkeling van digitale bibliotheken. In
diezelfde periode wordt uit het Europese programma
Concurrentievermogen en innovatie ongeveer 50 miljoen euro
uitgetrokken om de toegang tot de Europese culturele inhoud te
verbeteren. De totale kosten voor de digitalisering van vijf miljoen
boeken uit Europese bibliotheken worden echter reeds op ongeveer 225
miljoen euro geschat, nog afgezien van objecten als manuscripten en
schilderijen.
Voor de totstandbrenging van de Europese digitale bibliotheek
(Europeana) zijn aanzienlijke investeringen door nationale
instellingen nodig, maar op dit moment verstrekken de meeste lidstaten
slechts op kleine schaal en gefragmenteerd middelen voor
digitalisering. De Commissie heeft de lidstaten vandaag opgeroepen de
digitaliseringscapaciteit op te voeren om zo hun collecties
toegankelijk te maken voor de Europese burgers, met de particuliere
sector samen te werken en de volgende punten met voorrang aan te
pakken:
* Meer middelen moeten worden uitgetrokken voor digitalisering, en
er moeten plannen worden gemaakt voor de hoeveelheid te
digitaliseren materiaal.
* De meeste landen beschikken nog niet over de methoden, de
technologieën en de ervaring voor het bewaren van digitaal
materiaal, hetgeen van groot belang is om ervoor te zorgen dat de
inhoud beschikbaar blijft voor toekomstige generaties.
* Er moeten gemeenschappelijke normen worden ingevoerd om
verschillende informatiebronnen en gegevensbanken geschikt en
bruikbaar te maken voor de Europese digitale bibliotheek
(Europeana).
* Problemen in verband met copyright moeten worden opgelost, en
vooral de juridische problemen in verband met de zogenaamde
"verweesde werken" - werken waarvan de rechthebbenden niet kunnen
worden gevonden en dus niet met digitalisering kunnen instemmen
(IP/07/508).
Bezoekers aan digitale bibliotheken kunnen bijvoorbeeld op de website
van de British Library digitale exemplaren inkijken van de beroemde
Gutenbergbijbel, het eerste echte boek dat ooit is gedrukt, bij het
Franse Institut National de l'Audiovisuel de stemmen van Maria Callas
of Jacques Brel beluisteren, of in het Louvre het meesterwerk Mona
Lisa van Leonardo Da Vinci bewonderen zonder een kaartje te kopen.
Sommige lidstaten hebben belangrijke stappen gezet om hun culturele
collecties sneller te digitaliseren. Slovenië heeft in 2007 een Wet op
het publiek-private partnerschap goedgekeurd waardoor nieuwe
mogelijkheden worden geschapen voor de particuliere promotie van
digitaliseringsprojecten in openbare instellingen. Slowakije heeft een
oud militair complex gerenoveerd en in gebruik genomen als
grootschalige digitaliseringsfaciliteit, waar robots worden ingezet
die bladzijden omslaan. Finland, Slowakije en Litouwen hebben de
Europese Structuurfondsen gebruikt om extra middelen voor
digitalisering te kunnen uittrekken.
Uit het onderzoek door de Commissie blijkt echter ook dat er in veel
gevallen nog een kloof gaapt tussen de gedigitaliseerde objecten en
hun toegankelijkheid online. Zo biedt slechts één op de vier Duitse
musea die gedigitaliseerd materiaal hebben, dat materiaal online aan,
en is slechts 1% van het door Poolse archieven gedigitaliseerde
materiaal online beschikbaar.
Achtergrond:
De Europese digitale bibliotheek is onderdeel van het i2010-initiatief
dat op 1 juni 2005 door de Commissie is goedgekeurd (IP/05/643). Op 24
augustus 2006 heeft de Commissie een aanbeveling inzake digitalisering
en instandhouding van digitaal materiaal (IP/06/1124) goedgekeurd. In
de Raad voor Cultuur van 13 november 2006 zijn de nationale ministers
overeengekomen verder te gaan met digitalisering Pres/06/309).
Mededeling over en beoordeling van de voortgang inzake digitalisering:
http://ec.europa.eu/information_society/activities/digital_libraries/i
ndex_en.htm
De digitale wereldbibliotheek:
http://www.worlddigitallibrary.org/project/english/index.html
De Europese bibliotheek:
http://search.theeuropeanlibrary.org/portal/en/index.html
Europeana:
http://www.europeana.eu/
MEMO/08/546
European Union