Universiteit van Amsterdam

Gepubliceerd op 7 augustus 2008

Helpt video home training de ouders van een huilbaby?

Onderzoek naar het effect van de `vriendelijke confrontatie'

Gepubliceerd op 7 augustus 2008
Bij video home training staat de positieve bekrachtiging van het opvoedgedrag centraal

Heeft video home training een gunstig effect op het opvoedgedrag van ouders met een huilbaby? De Universiteit van Amsterdam en TNO gaan dat vanaf januari 2009 onderzoeken.

Het antwoord op de vraag hoeveel huilbaby's er in Nederland zijn, is niet eenvoudig te geven. De schattingen lopen uiteen van 2,5 % tot 14 %, wat neerkomt op een slordige 4500 tot 25.000 kinderen per jaar, afhankelijk van de gekozen definitie. `We hebben het in elk geval over baby's die zonder aanwijsbare (medische) oorzaak overvloedig huilen.', zegt dr. Ruben Fukkink, onderzoeker bij het SCO-Kohnstamm Instituut van de Universiteit van Amsterdam. `Als we de zogeheten "3-regel" toepassen - minimaal 3 uur per dag huilen, gedurende minimaal 3 dagen per week in een periode van minimaal 3 weken - dan komen we uit op 2,5 procent. Als je aan de ouders zelf vraagt of ze een huilbaby hebben, antwoordt 14 procent bevestigend.'

Stijf van de stress

Hoe het ook zij, de absolute aantallen liegen er niet om. En dan hebben we het nog niet gehad over de implicaties van het hebben van een huilbaby. `De ouders staan vaak stijf van de stress, slapen slecht en hebben het gevoel dat ze falen. Kortom: ze zijn totaal uit balans.' Het grootste probleem bij ouders met een huilbaby, weet hij, is de gebrekkige band die ouders met hun kind opbouwen. `Ouders hebben vaak de neiging om zich emotioneel af te sluiten voor hun kind. De signalen die de baby afgeeft, pikken ze niet meer op. Uiteindelijk leidt het tot een enorme afstand tussen ouder en kind.'
Huilen kan zelfs een aanleiding zijn voor mishandeling. `Mensen die een baby het shaken baby syndrom hebben toegebracht, geven vaak als "reden" op dat het kind huilde. Let wel: daarmee is absoluut niet gezegd dat ouders van een huilbaby hun kind gaan mishandelen. De kans op mishandeling is wel groter.'

Vriendelijke confrontatie

Mogelijk kan video home training (VHT) de negatieve spiraal doorbreken. Bij deze methode, die al een kwarteeuw bestaat, worden opvoedingssituaties tussen ouder en kind gefilmd door een gekwalificeerde trainer. Vervolgens kijkt de trainer de videobeelden samen met de ouders terug. Hierbij gaat het nadrukkelijk om positieve bekrachtiging; de trainer laat de ouders vooral zien in welke situaties ze het goed doen. De negatieve kanten worden ook belicht, maar minder nadrukkelijk. Daardoor neemt het zelfvertrouwen van de ouders toe. Het is, kortom, een vriendelijke confrontatie met het eigen opvoedgedrag. Ouders worden vaardiger, hebben minder stress en meer plezier in het opvoeden. En ook het kind ontwikkelt zich positiever en vertoont minder probleemgedrag. Althans, dat is het geval bij kinderen met gedragsproblemen. `Bij huilbaby's wordt de methode al wel eens toegepast, maar is het effect nog nooit onderzocht. VHT wordt vaak aangeprezen als een soort haarlemmerolie voor alle opvoedproblemen, maar zonder wetenschappelijk bewijs hebben we niets aan die bewering.'

288 gezinnen

In het onderzoek van TNO en de UvA, dat wordt gefinancierd door ZonMw, worden 288 gezinnen geworven. De helft daarvan krijgt VHT aangeboden, de overige 144 gezinnen fungeren als controlegroep en krijgen de gebruikelijke adviezen van het consultatiebureau aangereikt (`rust en regelmaat'). Het is de bedoeling dat instellingen voor jeugdgezondheidszorg (JGZ) in verschillende delen van het land de gezinnen werven. In 2012 is het onderzoek afgerond; een jaar eerder worden de eerste resultaten verwacht. `Op basis van ons onderzoek kunnen we concluderen of VHT een effectieve methode is bij huilbaby's of niet. Zo niet, dan moeten we op zoek naar andere methoden. Heeft VHT wel het gewenste effect, dan kunnen de JGZ-instellingen deze training standaard in hun pakket opnemen.'

Auteur: Esther van Bochove, afdeling Communicatie FMG Bron: FMG Communicatie