!!! EMBARGO TOT WOENSDAG 13 AUGUSTUS 19.00 UUR !!!
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Bètawetenschappen
12 augustus 2008
Nieuw inzicht over temperatuurschommelingen aarde
Samenvloeiende ijskappen maakten ijstijden langer en strenger
De afgelopen 3 miljoen jaar koelde de atmosfeer geleidelijk af met ijstijden tot gevolg. Ongeveer 1 miljoen jaar geleden werden de ijstijden echter flink strenger en langer. Volgens wetenschappers van de Universiteit Utrecht en het KNMI is deze omslag het gevolg van het samenvloeien van twee ijskappen tot één grote. Door deze reuzenijskap koelde de atmosfeer nog verder af. De onderzoekers beschrijven de resultaten van hun onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Nature van 14 augustus.
Uit het onderzoek blijkt dat de temperatuur gedurende de afgelopen 3 miljoen jaar - vóór de recente opwarming - gemiddeld zo'n 10 graden Celsius is gedaald. Dit is de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van de ijstijden en ijskappen op het noordelijk halfrond in die periode. Aanvankelijk duurde elke ijstijd ongeveer 40.000 jaar, waarin drie relatief kleine ijskappen ontstonden: twee in Noord Amerika en een in Eurazië. Omstreeks 1 miljoen jaar geleden vond echter een geleidelijke omslag plaats naar veel koudere en langere ijstijden met een duur van 100.000 jaar.
Reuzenijskap
De onderzoekers van de Universiteit Utrecht en het KNMI ontdekten dat de twee Noord-Amerikaanse ijskappen een zeer grote rol speelden bij deze omslag. Door de geleidelijke afkoeling werden deze ijskappen steeds groter. Op een gegeven moment vloeiden ze tijdens de ijstijden samen tot één grote continentale ijskap die het klimaat nog kouder maakte. Zo'n ijstijd werd daardoor kouder en langer. De ijstijd eindigde wanneer de ijskap te groot en daarmee instabiel werd, waardoor hij weer afsmolt.
Unieke reeks data
Over ijstijden is nog veel onbekend. Dit komt voornamelijk omdat wetenschappers tot nu toe weinig lange aaneengesloten reeksen van klimaatdata tot hun beschikking hadden. De onderzoekers van de Universiteit Utrecht en het KNMI hebben in dit onderzoek voor het eerst aaneengesloten reeksen van atmosferische temperatuur, landijsbedekking en zeeniveau bepaald die tot 3 miljoen jaar geleden teruggaan.
Klimaatverandering
Dit onderzoek geeft een beter inzicht in de mechanismen van temperatuur- en zeeniveauveranderingen, en kan aldus bijdragen aan een beter begrip van klimaatveranderingen.
Artikel
R. Bintanja (KNMI, Universiteit Utrecht), R.S.W. van de Wal (Universiteit Utrecht). The onset of the 100,000-year glacial cycles and to the North American ice sheet dynamics, Nature 14 augustus 2008.
Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
Meer informatie
Perscommunicatie Universiteit Utrecht, (030) 253 9300, perscommunicatie@uu.nl.
Universiteit Utrecht