Beantwoording vragen van de leden Van der Staaij en Van Gennip over
overheidsmaatregelen tegen christenen en godsdienstoefeningen in Wit-Rusland
20-08-2008 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door de leden Van der Staaij en Van Gennip over
overheidsmaatregelen tegen christenen en godsdienstoefeningen in
Wit-Rusland. Deze vragen werden ingezonden op 16 juli 2008 met kenmerk
2070825380.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken, op
vragen van de leden Van der Staaij (SGP) en Van Gennip (CDA) over
overheidsmaatregelen tegen christenen en godsdienstoefeningen in
Wit-Rusland.
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van het bericht dat in Grodno (Wit-Rusland) van
overheidswege christelijke godsdienstoefeningen zijn verstoord en er
gerechtelijke vervolging is ingesteld tegen een voorganger wegens het
leiden van christelijke samenkomsten? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Welke mate van godsdienstvrijheid bestaat er thans voor
niet-geregistreerde christelijke kerken in Wit-Rusland? Hoe ontwikkelt
deze vrijheid zich?
Antwoord
Religieuze gemeenschappen dienen in Wit-Rusland officieel
geregistreerd te zijn en hun diensten in door de lokale autoriteiten
goedgekeurde lokaties te houden. In de praktijk zijn daarom de meeste
religieuze gemeenschappen die het land telt, waaronder ook enkele
honderden protestantse, officieel geregistreerd. De
niet-geregistreerde gemeenschappen zijn klein in aantal en omvang. Zij
houden hun diensten doorgaans in lokaties die niet door de
autoriteiten zijn goedgekeurd. Hiertegen wordt met enige regelmaat
door lokale autoriteiten opgetreden door het opleggen van een
geldboete.
Vraag 3
Kunt u aangegeven welke gevolgen de in 2002 aangenomen `godsdienstwet'
in Wit-Rusland heeft gehad voor religieuze minderheden als het gaat om
het verspreiden van religieuze lectuur, onderwijs, hulpverlening en
andere activiteiten met een godsdienstig karakter? Is er sprake van
een zichtbare verslechtering sinds 2002? Zo ja, welke conclusies
verbindt u daaraan?
Antwoord
De in 2002 aangenomen wet inzake vrijheden van godsdiensten en
religieuze organisaties heeft - vanwege de introductie van de
hierboven omschreven registratieverplichting - met name kleine lokale
religieuze gemeenschappen aanzienlijk in hun activiteiten belemmerd.
Wanneer (zoals de meeste religieuze gemeenschappen hebben gedaan) een
verzoek tot registratie is gehonoreerd, kunnen organisaties relatief
ongestoord hun activiteiten (waaronder het verspreiden van lectuur,
het geven van onderwijs en het bieden van hulpverlening) uitvoeren.
Dit geldt ook voor de protestantse kerk in Wit-Rusland, die een sterk
groeiend aantal gelovigen telt.
De protestantse kerk in Wit-Rusland voert een actieve, kritische
dialoog met de regering. Zo bood zij in het voorjaar van 2007
President Loekasjenko een petitie aan (ondersteund met 50.000
handtekeningen) om de omstreden godsdienstwet van 2002 af te schaffen
- tot dusverre zonder succes. Ook heeft zij er herhaaldelijk bij de
Witrussische autoriteiten op aangedrongen hardere maatregelen te nemen
tegen de vele advertenties van aanbieders van `occulte diensten'
(hypnotiseurs, `mediums', astrologen en andere). Door het
Belarussische parlement werd op 17 juni 2008 een wet aangenomen die
dergelijke advertenties verbiedt.
Vraag 4
Op welke wijze heeft u in de afgelopen periode, eventueel via
internationale gremia, de slechte en zorgelijke positie van religieuze
minderheden in Wit-Rusland aan de orde gesteld bij de Wit-Russische
autoriteiten? Welke resultaten heeft dit opgeleverd? Betoont
Wit-Rusland zich gevoelig voor internationale kritiek hieromtrent? In
hoeverre heeft de positie van godsdienstige minderheden in Wit-Rusland
de aandacht van de EU? Kan deze aandacht verder geïntensiveerd worden?
Wilt u dit in Europees verband bevorderen?
Antwoord
De restrictieve wetgeving die in 2002 ten aanzien van religieuze
gemeenschappen is ingevoerd, kan niet los bezien worden van andere
wet- en regelgeving die de Wit-Russische maatschappij op soortgelijke
wijze - middels een verplichting tot registratie - in hun activiteiten
belemmert. Deze bredere problematiek is regelmatig onderwerp van
gesprek met de Wit-Russische autoriteiten, zowel in OVSE- en
EU-verband als bilateraal. De Nederlandse Mensenrechtenambassadeur
heeft tijdens zijn bezoek aan Wit-Rusland in mei 2007 kritiek geuit op
de ` registratiedrang' van de Wit-Russische autoriteiten die ten koste
gaat van de beweegruimte van het maatschappelijke middenveld.
In de Derde Commissie van de Algemene Vergadering van de VN is in
november 2007 een resolutie aangenomen over de mensenrechtensituatie
in Wit-Rusland, waarin de autoriteiten expliciet worden opgeroepen om
de vrijheid van godsdienst en overtuiging te garanderen, inclusief de
mogelijkheid voor individuen en gemeenschappen om op nationaal en
internationaal niveau contacten te onderhouden over religieuze zaken.
Nederland was - evenals de overige EU-lidstaten - co-sponsor van deze
door de VS ingediende resolutie.
Vraag 5
Bent u bereid - zo mogelijk ook in internationaal verband - om de nu
aangeduide casus te benutten als handvat om opnieuw de
godsdienstvrijheid van religieuze minderheden aan de orde te stellen
bij de Wit-Russische autoriteiten? Zo ja, op welke wijze?
Antwoord
Zoals ik hierboven vermeldde blijft de kwestie van de
registratieverplichting een punt van gesprek met de Witrussische
autoriteiten, zowel in internationale fora als bilateraal. Nederland
zal aandringen op aandacht voor religieuze minderheden in een nieuwe
VN-resolutie over Wit-Rusland. Op initiatief van Nederland zal de OVSE
dit najaar tijdens de Human Dimension Implementation Meeting een
speciale dag wijden aan de vrijheid van godsdienst en
levensbeschouwing. Nederland zal zich inzetten voor een EU-verklaring
waarin specifieke aandacht wordt gevraagd voor de situatie in o.a.
Wit-Rusland.
1) http://www.iucecb.com/deutsch/20080707-2006
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken