28-8-2008
Radicaal activisme is nog steeds onder ons
Deze dagen woedt er binnen GroenLinks en activistische kringen een
debat over nut en noodzaak van het rekenschap afleggen over het
radicale verleden.
Aanleiding voor dit alles is de commotie rond het verleden van
GroenLinkser Wijnand Duyvendak. Wat daarin opvalt, is de suggestie dat
radicaal activisme iets is van de jaren '80. Niets is minder waar.
Intimidatie en bedreiging van ambtenaren, burgers en bedrijven zijn
geen uitwassen van een geromantiseerde geschiedenis. Het komt vandaag
de dag met enige regelmaat voor. Recentelijk is in Limburg een plan
voor een bedrijventerrein in de prullenbak verdwenen, omdat mensen die
aan dat project werkten werden geteisterd door terreur van activisten.
Daarmee werd onder de zucht van intimidatie een streep gezet door een
democratisch meerderheidsbesluit. Krakers in Amsterdam maken hun buren
het wonen onmogelijk. We lezen het wekelijks in de krant.
Dierenactivisten bedreigen wetenschappers, die dierproeven doen om
medicijnen te ontwikkelen, en hun gezinnen. Pluimveehouders slapen met
een honkbalknuppel naast hun bed, wegens bedreigingen van
dierenactivisten. Dit is geen beschrijving van 1980, maar van het
Nederland van nu. Uiteraard gebruikt niet iedere activist geweld, maar
groepen radicalen bedienen zich daar wel degelijk van en de vraag is
of we deze vorm van activisme accepteren.
Onze democratie is niet van suiker en kan tegen een stootje. Een
scherp debat vergroot de kwaliteit van de besluitvorming.
Tegengestelde meningen en opvattingen zorgen voor een pluriforme
samenleving. Die opvattingen hoeven natuurlijk niet alleen in woord en
geschrift te worden geuit. Demonstraties, ludieke acties, op allerlei
manieren kan aandacht worden gevraagd voor een standpunt. Juist
actieve participatie is de zuurstof voor onze democratische
rechtstaat. Diezelfde democratische rechtstaat raakt echter uit
evenwicht als één van de partijen zich niet aan de spelregels houdt.
Als groepen zelf gaan bepalen dat hun doelstellingen zo superieur zijn
dat onwettige middelen ze heiligt. Vaak wordt ter rechtvaardiging
aangedragen dat zij zelf niet beter worden van hun acties. Niet
eigengewin, geld of macht zijn hun drijfveren. En dan mag het allemaal
wel. Het is een redenering die ik de afgelopen dagen veelvuldig heb
mogen beluisteren. Diverse (voormalige) linkse activisten en zelfs
politici zijn die mening toegedaan. Anderen die de wet overtreden,
moeten natuurlijk wel voor de rechter verschijnen. Dit morele
superioriteitsgevoel is niet alleen misplaatst, maar ook gevaarlijk.
Gevaarlijk, want wie bepaalt of goede bedoelingen goed genoeg zijn? En
vindt iedereen die de wet overtreedt niet een rechtvaardiging voor
zichzelf om dat te doen? Juist daarom hebben we toch een
onafhankelijke rechter. Om te beoordelen of iemand juist heeft
gehandeld.
De essentie van democratie is een clash tussen ideeën en idealen.
Mensen die hun idealen proberen te verwezenlijken door schade te
berokkenen aan anderen via illegale praktijken, onttrekken zich aan
het democratische principe. Zij proberen een democratische meerderheid
het zwijgen op te leggen en hun minderheidsstandpunt door te drukken.
Het is - zo ironisch - gewoon terug naar Darwin, dat de grootste
spierballen mogen winnen. Inbreuk maken op het eigendomsrecht en
gebruikmaking van intimidatie en geweld zijn - ongeacht eventuele
goede bedoelingen - grove schendingen van onze democratische
spelregels en mogen we niet accepteren.
Radicale activisten die de wet breken moeten we daarom - net als
iedere ander - aanpakken. Ik zou willen zien dat de overheid daarbij
altijd onvoorwaardelijk de kant van de slachtoffers kiest. Het is een
schande dat de overheid het laat gebeuren dat intimidatie wint van
democratische besluitvorming. Zo'n bedrijventerrein in Limburg moet
juist nu koste wat het kost worden gerealiseerd. Daarnaast moeten
organisaties die zich schuldig maken aan illegale praktijken
natuurlijk worden uitgesloten van overheidssubsidie. Kraken moet
strafbaar worden gemaakt. Het moet helder zijn dat je aan de spullen
van anderen niet komt. Als de collectieve reflectie van het
actieverleden leidt tot overeenstemming over het afzweren van illegaal
gedrag voor de toekomst, dan heeft deze hele geschiedenis ons toch nog
een stap verder gebracht.
Edith Schippers, vice-voorzitter VVD-Tweede Kamerfractie
27 augustus 2008
VVD