Ingezonden persbericht
Actie tegen racistisch fenomeen van Zwarte Piet
Onder het motto "Read the masks. Tradition is not given" organiseren de
groeperingen Doorbraak en Untold en de kunstenaars Petra Bauer en Annette
Krauss op zaterdag 30 augustus 2008 in Eindhoven een protestmars tegen het
racistische fenomeen van Zwarte Piet. De actie maakt deel uit van de
tentoonstelling "Be(com)ing Dutch", die tot en met 14 september 2008 is te
zien in het Eindhovense Van Abbemuseum. De prtestmars begint om 14.00 uur
bij het Van Abbemuseum, Bilderdijklaan 10, Eindhoven, en voert door de
Eindhovense binnenstad, met muziek van een percussieband en diverse
sprekers. De acteur Anne Stam beeldt tijdens de actie met een performance
de ideologische constructie van Zwarte Piet uit. Voorafgaand aan de actie,
vanaf 11.00 uur, kunnen de deelnemers actiemateriaal maken in het Van
Abbemuseum.
De organisatoren van de actie willen de discussie heropenen over een
culturele traditie die a-politiek en neutraal is gemaakt en is opgenomen in
het collectieve bewustzijn van de huidige nederlandse samenleving. De actie
op 30 augustus is een aanzet tot een kritisch debat over het typisch
Nederlandse fenomeen van Zwarte Piet. Het Van Abbemuseum nodigde een tijd
geleden een aantal kunstenaars uit om werk te maken rond de vraag wat het
betekent "Nederlands te zijn of te worden". De kunstenaars Bauer en Krauss
hebben dat aangegrepen om fundamentele kritiek te leveren op een van de
bekendste en geliefdste uitingen van "de Nederlandse cultuur", de koloniale
relatie tussen de oude, wijze en strenge witte baas en goedheiligman aan de
ene kant en de jonge, dommige en nogal stoute zwarte knecht Piet aan de
andere kant, die kinderlijk staat te dansen, gek loopt rond te springen en
de Nederlandse taal onvoldoende beheerst.
"In de afgelopen 50 jaar zijn er regelmatig protesten geweest tegen het
typisch Nederlandse fenomeen van Zwarte Piet, waarbij het koloniale
verleden en de racistische structuur daarvan aan de oppervlakte is
gebracht. Hoewel er wat veranderingen in de traditie zijn aangebracht,
blijft die problematisch", aldus de kunstenaars. Ze vragen zich af of het
mogelijk is om de discussie te heropenen over de Zwarte Piet-traditie. "Het
is moeilijk om hierover te discussiëren in Nederland, omdat veel mensen de
traditie in ere willen houden." Dat hebben ze aan den lijve ondervonden
toen ze hun idee bespraken met allerlei Nederlanders in de kunstwereld en
daarbuiten. Ook veel progressieve mensen bleken hun project niet te kunnen
waarderen. "Jullie komen uit andere landen. Jullie kijken er van buitenaf
tegenaan en daarom kunnen jullie het Sinterklaas-feest niet begrijpen",
aldus het paternalistische verwijt dat Bauer en Krauss vaak te horen kregen.
De bijdrage van Bauer en Krauss aan de expositie "Be(com)ing Dutch" in het
Van Abbemuseum bestaat uit een installatie van borden en posters, met
daarop leuzen als "Zwarte Piet bestaat niet meer", "Zwarte Piet: a white
man's construction", "Kom maar binnen zonder knecht" en "Capitalism needs
symbols of subordination to maintain cheap labour". Ze zijn erin geslaagd
om het sterk politiserende kunstproject onder te brengen in het Van
Abbemuseum, dat ze zo als een platform gebruiken voor anti-racistische
actie. "We denken dat het belangrijk is om over Zwarte Piet te praten
buiten het Sinterklaas-seizoen, want dan zijn Nederlanders er misschien
niet zo emotioneel over en kunnen ze hopelijk wat afstand ervan nemen", zo
beargumenteren ze hun keuze voor een protest op 30 augustus.
Doorbraak is een landelijke organisatie tegen racisme en
migratiebeheersing. Doorbraak voerde in 2007 actie tegen een
herdenkingsfeest voor de koloniale vechtersbaas Michiel de Ruyter. In 2008
organiseerde Doorbraak lawaaiprotesten in Leeuwarden, Deventer en
Zoetermeer tegen Trots Op Nederland van Rita Verdonk. Untold is een
organisatie van en voor jongeren die zich bezighouden met de geschiedenis
en huidige situatie van zwarte mensen in Nederland.
Ingezonden persbericht