PH.Nieuwsbrief 315.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


MINISTER KLINK: HUISARTSENPOST VÒÒR SPOEDEISENDE HULPAFDELING


Bij elke Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis hoort als voorportaal een huisartsenpost te staan. Woorden van deze strekking schrijft Minister Klink in zijn beleidsbrief over bereikbaarheid en beschikbaarheid van de eerstelijn. Hij stuurde deze brief vòòr de zomer naar de Tweede Kamer. De brief kreeg ruime aandacht tijdens het achtste nationale congres Recente Ontwikkelingen in de Spoedzorg, dat op vrijdag 19 september op de Universiteit Utrecht plaats vond. De uitspraak heeft ten eerste grote gevolgen voor de grote steden waar meestal meer SEH's zijn dan huisartsenposten. Ziekenhuizen zonder HAP op hun terrein zouden dan hun SEH poort moeten sluiten. Tijdens het congres vonden deelnemers dit standpunt reëel. Voor de gehele Nederlandse gezondheidszorg geldt dat patiënten eerst naar de eerstelijn gaan en daarna naar de tweedlijn. Wel werd getwijfeld aan de haalbaarheid. Ten tweede zijn er dunbevolkte gebieden huisartsenposten zonder SEH. Deze hebben vaak en takenpakket dat groter is dan gebruikelijk is. Ook kleine chirurgie is daar mogelijk. Deelnemers aan het congres namen aan, dat deze ontwikkeling gewoon door kan gaan. Ten derde is er de groep van zelfverwijzers ofwel aanlopers die zich nu gewoon op een SEH melden. Als Minister Klink zijn zin krijgt, worden allen eerst gezien door een triagist van de huisartsenpost. Deze verwijst daarna door naar huisarts, specialist of andere hulpverleners. Dergelijke triage leidt tot een grotere patiënten-instroom op de huisartsenpost en uiteindelijk lagere kosten omdat huisartsen minder snel aanvullende laboratoriumonderzoek, röntgenfoto"s en opnamen voorschrijven. In workshops kwam de haalbaarheid van deze taakverschuiving aan de orde. Plenaire inleider Hans Maarten Bolle, directeur van de Verenigig Huisartenposten Nederland sprak in dit verband van een lose-lose situatie bij deze taakverschuiving. Huisarten krijgen het drukker daardoor en dat willen zij niet. Ziekenhuizen en specialisten krijgen minder inkomsten en dat willen zij weer niet. De inleiding van Hans Maarten Bolle (Power Point slides plus de daarbij uitgesproken tekst, tref je aan op www.integratedare.nl doorklikken op Spoedzorg.


TWEE VLIEGTUIGEN ONDERWEG NAAR KAISER PERMANENTE


Bij het uitkomen van deze Nieuwsbrief vliegt een groep van dertig Nederlanders respectievelijk vijftien Engelsen, naar Denver (Colorado, USA) vanaf Schiphol respectievelijk Heathrow. Zij ontmoeten daar een tiental leidinggevenden van Kaiser Permanente. Doel van de reis is kennis uit te wisselen uit de drie landen over de relatie zorgverzekeraar - zorgaanbieder, het gebruik van digitale medische dossiers door artsen én patiënten, de organisatie van een moderne geestelijke gezondheidszorg (GGz) en het opleiden en werven van medische en andere professionele leiders. De Nederlandse delegatie bestaat uit veelal de op één na hoogsten in rang bij zorgverzekeraars, academische ziekenhuizen, algemene ziekenhuizen, GGz-instelingen en grotere eerstelijnsorganisaties. In de volgende Nieuwsbrief doet ondergetekende verslag van deze kennisuitwisseling. Op vrijdag 7 november opent ondergetekende het congres Recente Ontwikkelingen in de eerstelijn bij wetenschap, veld, zorgverzekeraars en politiek. Ik doe dan verslag van onder meer bevindingen van deze reis. Tijdens het genoemde congres komen tal van innovaties in de eerstelijn aan de orde die de afgelopen twaalf maanden van start gingen. Ook vindt er een beleidsdebat plaats over de wenselijke bekostiging van de eerstelijn. Moet dat een uitgebreid abonnementstarief zijn zoals Kaiser Permanente dat kent? Of is dat een brug te ver? Je meldt je aan voor dat congres via www.integratedcare.nl doorklikken op nascholing.


ENGELSEN METEN KWALITEIT VAN SPOEDZORG IN TWINTIG TALEN


Alle 240 Engelse ziekenhuizen hebben in maart 2008 aan minimaal 850 spoedpatiënten een lijst met vragen voorgelegd over hun ervaringen op de Spoedeisende Hulpafdeling (SEH). Deze mededeling deed Ian Seccombe van de Engelse inspectie voor de gezondheidszorg, die vrijdag 19 september het Achtste nationale congres over Recente Ontwikkelingen in de Spoedzorg toespraak. Deze inspectie meet de kwaliteit van de spoedzorg op drie manieren: ten eerste met deze vragenlijst die EDQ heet (Emergency Department Questionnaire). Ten tweede met logistieke indicatoren, bijvoorbeeld de aanrijtijd van ambulances en ten derde met klinische uitkomsten, bijvoorbeeld de overlevingskans na een hartstilstand. Van de EDQ bestaan versies in twintig verschillende talen. De Engelse inspectie kiest daarvoor, omdat vele allochtonen de SEH's bezoeken. Voor Nederland heeft het Julius Centrum volgens de regels der kunst een vertaling gemaakt. Onderzoeker dr. Leontien Sturms probeert deze vragenlijst uit op het Sint Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein. Daarna proberen wij voor deze lijst de CQ index status te verwerven. Thans is dr. Leontien Sturms op zoek naar ziekenhuizen met vele allochtonen en asielzoekers die in 2009 bereid zijn 850 patiënten te bevragen als het moet in die 20 verschillende talen. Ian Seccombe's Power Point slides en de tekst per slide kun je inzien en aanhoren via www.integratedcare.nl doorklikken op Spoedzorg. Het emailadres van Leontien Sturms is l.m.Sturms@umcutrecht.nl


MEEGAAN MET DE BEVOLKING OF NIET: DAT IS DE KWESTIE


In de afgelopen jaren steeg het spoedzorggebruik met 6,8%. Dat is een aanmerkelijk hoger dan de 3,5% die gemiddeld is toegestaan voor de gezondheidszorg. Het is ook veel meer dan de één procent die op conto staat van de veroudering en bevolkingsgroei. Hoe gaan professionals op ambulancediensten, huisartsenposten en Spoedeisende Hulpafdelingen om met die 6,8%? Deze vraag kwam steeds terug in de interviews die ik op donderdag 18 september gaf ter gelegenheid van het uitkomen van het boek Atlas en Scenario's van Spoedzorg. Dat percentage van 6,8% is de belangrijkste uitkomst van dat boek. Ook op het congres op 19 september Recente Ontwikkelingen in de Spoedzorg kwam deze vraag terug. Mijn antwoord was en is het volgende. Wie vraaggestuurd werken als uitgangspunt heeft, gaat mee met de toenemende eisen en vragen om spoedzorg uit de bevolking. Ik doe dat niet zonder meer. Want als politiek en veld dat doen, blijven er op langere termijn onvoldoende artsen om planbare zorg te leveren en chronische zieken te behandelen. Mijn voorkeur gaat daarom uit naar wat ouderwets heet volksopvoeding. Goede voorlichting hoort daarbij. Over wanneer wel en niet naar de SEH en HAP te gaan. Reclamespotjes op regionale televisiestations met de boodschap Kom alleen als het dringend is horen daar ook bij. De Power Point slides en de per slide uitgesproken tekst van mijn lezing op het congres zijn beschikbaar op www.integratedcare.nl doorklikken op spoedzorg.


AMBITIENIVEAUS VAN HUISARTSENPOST EN SEH MOGEN NIET VERSCHILLEN


Vele Spoedeisende Hulpafdelingen en huisartsenposten zijn thans aan het integreren naar wat heet een Spoedpost. Hierbij zijn vier ambitie niveaus te onderscheiden, zo legde ik op vrijdag zestig deelnemers voor die mijn workshop over dit onderwerp bijwoonden. Op het eerste niveau bestaat er geen integratie. Er is sprake van co-locatie op hetzelfde terrein meestal op zo'n honderd meter afstand van elkaar. Professionals hebben weinig contact met elkaar en doen gewoon het werk zoals dat al jaren gebeurt. Op het tweede niveau is er sprake van afstemming. Dan hanteert men dezelfde taal bijvoorbeeld bij de triage op basis van het Nederlandse Triage Systeem. Of er is makkelijk internetverkeer mogelijk over patiëntgegevens. Of er bestaat een open telefoonverbinding naar elkaar. Op het derde niveau is er sprake van coördinatie. Afspraken worden gemaakt over patiëntengroepen. bijvoorbeeld over patiënten met pijn op de borst wordt afgesproken welke professional dezen als eerste ziet. De gemaakte afspraken wordt bewaakt door regelmatig overleg over deze patiëntgroepen. Er is sprake van eenheid van dagelijkse leiding op de werkvloer. Bij voorkeur is de coördinator een arts of verpleegkundige , niet afkomstig uit een van beide bloedgroepen. Bij het vierde ambitieniveau volledige integratie is er sprake van één bedrijf met gezamenlijk budget en aansturing door Raden van Bestuur en Raden van Toezicht. Alle medewerkers hebben een contract of een dienstverband met dit bedrijf. Ik heb de zestig personen van mijn workshops geadviseerd niet te overleggen over niveau vier. Misschien wordt dat ooit bereikt misschien ook niet. Bij wantrouwen tussen huisartsen, specialisten en ziekenhuisbestuur is niveau één of twee aangewezen. Niveau drie coördinatie is aantrekkelijk maar wordt vaak gefrustreerd omdat men eerst nieuwbouw wil plegen voor de spoedpost. Of men wil toch niet aan een eenhoofdige coördinator. Als men verschillende ambitieniveaus hanteert is dan een bron van conflict.


LEZINGCYCLUS VAN START OVER SCENARIO'S VAN SPOEDZORG


ZonMw heeft ondergetekende in staat gesteld om de kennis uit het boek Atlas en Scenario's van spoedzorg te verspreiden door middel van lezingen in het land. Van Winterswijk tot Vlissingen en van Groningen tot Maastricht. In het boek komen de volgende thema's aan de orde: trends, zelfverwijzers, avondspreekuren van huisartsen, preventie van spoedzorg, gemeenschappelijke aansturing van ambulances, visite-auto's en andere ambulante functies, de oprichting van een geïntegreerde spoedpost, de organisatie van de acute psychiatrie, diverse demografische scenario's en medisch organisatorische scenario's. In totaal is er bij ZonMw ruimte voor zestien lezingen, te houden in de periode tot 31 december 2009. Ondergetekende of een van zijn medewerkers houden dan gratis een lezing. Niet om zieltjes te winnen voor de in het boek genoemde scenario's. Maar om bij te dragen aan regionale innovaties in de spoedzorg. Wil je ons uitnodigen? Stuur een mail naar mijn secretaresse Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl


VERZENDING VAN DE PH.NIEUWSBRIEF WORDT SNELLER


Inmiddels ontvangen 4000 personen de PH.Nieuwsbrief. Het wordt te ingewikkeld om dat op termijn via een gewone email te verzenden. Daarom gaan webmaster Dick Hageman en ondergetekende dat doen via website www.integratedcare.nl Daarvoor hebben wij jouw herinschrijving nodig als abonnee van de PH.Nieuwsbrief. Je doet dat als volgt: Je surft naar www.integratedacare.nl en klikt door op Nieuws over de Nieuwsbrief en je schrijft je in. het paswoord mag jij zelf bepalen. Afgelopen vrijdag heb ik jullie allemaal een aparte mail hierover verstuurd.


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 293.1, 293.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356