7 oktober 2008
"Van de honderd ouderen die straks hulp nodig hebben, kunnen we er
misschien maar zestig verzorgen. En als onze kinderen allemaal gratis
schoolboeken hebben, staan er misschien onvoldoende leraren voor de
klas om les te geven." Dat zei minister Donner van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid vanochtend bij de opening van de gezamenlijke
conferentie van de Nederlandse en de Vlaamse sociaaleconomische raden
in het SER-gebouw.
Het thema van de conferentie, die nog tot het eind van de middag
duurt, is de dreigende krapte op de arbeidsmarkt. Dat is een probleem
waar zowel de Nederlandse als de Vlaamse overheid tegenaan dreigt te
lopen.
Donner wees erop dat veel mensen als gevolg van de huidige
kredietcrisis zich niet meteen druk zullen maken over
personeelstekorten. Die denken eerder aan een mogelijke recessie met
wellicht een stijgende werkloosheid. De minister wees erop dat het
daarom op de korte termijn vooral van belang is om het vertrouwen van
burgers en bedrijven in de economie weer te versterken. Dat kan
volgens hem onder meer via het najaarsoverleg dat vanavond eveneens in
het SER-gebouw plaatsvindt.
Maar onafhankelijk van de kredietcrisis krijgt Nederland met
demografische veranderingen te maken die grote gevolgen zullen hebben
voor de arbeidsmarkt, zo waarschuwde de minister. Hij signaleerde een
dubbele vergrijzing en een dubbele ontgroening. Er komen niet alleen
steeds meer ouderen, ze worden gemiddeld ook nog eens steeds ouder. En
Nederlandse vrouwen krijgen niet alleen minder kinderen, ze krijgen
die kinderen ook op steeds latere leeftijd.
Die krappe arbeidsmarkt is er nu al in bepaalde sectoren, zei Donner.
Werkgevers in de bouw, de landbouw en de horeca hebben al moeite om
voldoende goed personeel te vinden. Het probleem is niet alleen
kwantitatief, maar ook kwalitatief. Toen in de voorbije maanden de
werkloosheid rond de 300.000 schommelde, waren er ook 200.000
vacatures die niet vervuld konden worden.
De oplossing ligt in het verhogen van het aantal mensen dat werkt en
het aantal uren dat ze werken. Volgens Donner is er 5 miljard uur per
jaar aan onbenut arbeidspotentieel. Die uren zijn grofweg verdeeld
over drie miljoen mensen, waarvan ongeveer een derde een uitkering
ontvangt. De overige groep krijgt geen uitkering - de zogenoemde
nuggers - of werkt wekelijks minder dan twaalf uur.
"Essentieel is ook dat werknemers inzetbaar blijven", zei Donner en
daarvoor is nu nog onvoldoende aandacht. "Voor werknemers op een
bepaalde leeftijd wordt meer geïnvesteerd in afvloeiingsregelingen dan
in inzetbaarheid." Hij wees op de premie- en belastingkortingen die
werkgevers straks kunnen krijgen als ze ouderen langer aan het werk
houden.
De krappe arbeidsmarkt heeft ook goede kanten, zei Donners Vlaamse
collega Frank Vandenbroucke. De werkloosheid onder groepen die het
lastig hebben op de arbeidsmarkt, en die in België kansengroepen
worden genoemd, is de laatste twee jaar flink afgenomen. Onder
zestigplusser is die daling met 5 procent nog het meest bescheiden.
Veel beter ging het met gehandicapten van onder de vijftig (min 11
procent) en werknemers uit Noord-Afrika en Turkije (min 21 procent).
Toch blijven ze achter bij het gemiddelde (min 24 procent).
Maar Vandenbroucke, die niet alleen werk maar ook onderwijs in zijn
portefeuille heeft, ziet ook de nadelen van de krappe arbeidsmarkt.
"Die maakt het mij ook moeilijker om mijn beleidsdoelstellingen te
realiseren." Mede daarom wil hij de strengere begeleiding van
werkzoekenden naar werk handhaven en meer aandacht voor het
beroepsonderwijs. De minister zei blij te zijn met het initiatief van
Vlaamse werkgevers om 5000 mensen uit de kansengroepen aan het werk te
helpen. Daarnaast wil hij meer met succesverhalen de boer op.
"Politiek is ook pedagogiek."
Het oplossen van de tekorten in Vlaanderen door het inschakelen van
werklozen uit Brussel en Wallonië, ziet hij minder zitten. "Daar is te
weinig geïnvesteerd in menselijke kapitaal en er zijn taalbarrières.
Daar valt niet zoveel te halen."
Als het gaat om de verhoging van de arbeidsparticipatie van ouderen,
wil Vandenbroucke graag zaken doen met de Vlaamse sociale partners.
"Ik heb ze gevraagd om samen met mij afspraken te maken over hoe we
meer mensen van boven de vijftig aan het werk krijgen. Ik verwacht
daar een mooi akkoord van."
---
Een uitgebreider verslag van deze conferentie verschijnt binnenkort op
deze site
Sociaal-Economische Raad