Ingezonden persbericht
Persbericht
Den Haag, 17 september 2008
Wapengekletter op porselein
Nederlandse familiewapens op Chinees porselein
18 oktober 2008 t/m 1 maart 2009 Gemeentemuseum Den Haag
Fraaie Chinese porseleinen voorwerpen met Nederlandse familiewapens geven een kijkje in het roemrijke Nederlandse maritieme en handelsverleden.
De tentoonstelling Wapengekletter op porselein is het resultaat van het samenwerkingsverband Aziatische keramiek, waarin het Groninger Museum, het Keramiekmuseum Het Princessehof, het Rijksmuseum en het Gemeentemuseum Den Haag elk eens in de vier jaar een expositie organiseren over een facet van oosters porselein.
Chinees porselein was in de achttiende eeuw zeer gewild in Europa en werd met miljoenen stuks door de verschillende Europese Oost-Indische Compagnieën en particuliere handelaren naar het westen geëxporteerd. Naast het gewone serviesgoed werd er speciaal porselein in opdracht besteld, het zogenaamde Chine de commande, waartoe ook het wapenporselein behoort. Naar schatting zijn er maar liefst 600 tot 700 wapenserviezen in China voor de Nederlandse markt geproduceerd. Opdrachtgevers waren VOC-ambtenaren, zeelieden, maar ook bestuurders en kooplieden in Nederland. Beroemd zijn de wapenserviezen van Jan Albert Sichterman (1692 -1764) en van Adriaan Valckenier (1695-1741). Sichterman werd in zijn 28-jarige VOC-tijd in Bengalen een vermogend man, vooral door zijn koopmanschap. Deze rijkdom toonde hij op grote schaal door zijn kostbare kleding, zijn grote stoet bedienden en slaven, de uitgebreide banketten met prachtig glas- en zilverwerk en het 'Sichterman porselein'. Het Groninger Museum heeft een belangrijke deel van dit porselein in de collectie. Adriaan Valckenier - van 1737 tot 1741 gouverneur-generaal van Oost-Indië - bezat de grootste verzameling Nederlands wapenporselein. Door een schipbreuk in 1741 kwamen 2377 stuks wapenporselein bij de Shetlandeilanden op de zeebodem terecht. Maar van de unieke verzameling porselein van Valckenier zijn gelukkig wel 1000 tot 1200 stukken bewaard gebleven.
De aanleiding om deze tentoonstelling te wijden aan wapenporselein is de verschijning in 2007 van de imposante publicatie Chinese Armorial Porcelain for the Dutch Market. Dit unieke naslagwerk over Chinees porselein met Nederlandse familiewapens is van de hand van dr. Jochem Kroes (1951), medewerker van het Centraal Bureau voor Genealogie en redacteur van Nederland's Patriciaat. Kroes heeft in zijn publicatie ruim 450 serviezen van Chinees porselein met even zovele verschillende Nederlandse familiewapens bijeengebracht. Zestig voorbeelden daarvan, veelal bestaande uit meerdere serviesdelen van ieder familiewapen, zullen op de tentoonstelling in Den Haag te zien zijn.
Het tijdschrift Vormen uit vuur brengt een themanummer uit, waarin een aantal van de tentoongestelde objecten uitgebreid wordt besproken.