Mensenrechtentulp 2008 voor Congolese vrouwenvoorvechter Justine Masika
De Mensenrechtentulp 2008 gaat naar Justine Masika Bihamba uit Goma in Congo. Masika leidt een organisatie die de ongebreidelde verkrachtingen bestrijdt waaraan vrouwen in het gewapend conflict in het oosten van Congo blootstaan.
Minister van Buitenlandse Zaken Verhagen heeft haar vandaag telefonisch gefeliciteerd en uitgenodigd de tulp op Mensenrechtendag, woensdag 10 december, in de Ridderzaal in Den Haag in ontvangst te komen nemen. Masika informeerde de minister over de precaire situatie in het gebied.
'Ik hoop dat de prijs bescherming biedt aan deze moedige vrouw, haar familie en haar medewerkers', aldus Verhagen. 'Ik heb het grootst mogelijke respect voor haar inzet. Zelfs bedreigingen en directe aanvallen op haar en haar familie weerhouden haar er niet van door te gaan. Ook niet nu er sinds eind augustus weer gevechten zijn.'
Masika's organisatie, Samenwerkingsverband Vrouwen voor Slachtoffers van Seksueel Geweld, is actief sinds 2002 en gaf sindsdien aan duizenden verkrachte vrouwen medische en psychologische ondersteuning. Zij geeft ook voorlichting over het onderwerp, met name om tegen te gaan dat de vrouwen door familie en gemeenschap worden verstoten. Zij verzamelt informatie over de verkrachtingen en probeert de daders nationaal en internationaal voor de rechter te krijgen.
In september 2007 werd Masika's huis overvallen door militairen. Zij was niet thuis, maar haar twee oudste dochters werden mishandeld. Sindsdien leven die in het buitenland. Omdat haar medewerkers informatie doorgeven over verkrachtingen zijn zij tijdens de recente gevechten door oprukkende troepen opgepakt, gemarteld en verjaagd.
De Mensenrechtentulp is door de Nederlandse regering ingesteld om personen te eren die onder grote risico's de mensenrechten verdedigen. De keuze van de prijswinnares kwam tot stand op basis van een voorstel van een onafhankelijke jury. Justine Masika krijgt een beeldje van de Mensenrechtentulp en een bedrag van 10.000 euro. Daarnaast kan zij een voorstel indienen voor een project van maximaal 100.000 euro ter ondersteuning van haar werk. De Mensenrechtentulp wordt dit jaar voor het eerst uitgereikt.
Justine Masika Bihamba
Justine Masika Bihamba (43) begon in 1990 als mensenrechtenactiviste voor vrouwen, toen zij werkte voor de Unie van Plattelandsvrouwen van Noord-Kivu. Daar informeerde zij vrouwen over hun rechten en hoe zij daarvoor konden opkomen. In 2002 was Masika betrokken bij een onderzoek over seksueel geweld tegen vrouwen in vluchtelingenkampen. Zij raakte er steeds meer van overtuigd dat iets gedaan moest worden voor deze vrouwen, voor wie geen enkele opvang of zorg bestond.
Eén gebeurtenis in het bijzonder deed Masika's toewijding aan slachtoffers van seksueel geweld groeien: zij hoorde van een 80-jarige vrouw die was verkracht. Toen zij naar het ziekenhuis snelde om haar verhaal te horen, bleek de vrouw gestorven. De vrouw had geen geld en dus had het ziekenhuis geweigerd haar te behandelen. Walgend van deze gebeurtenis nam Masika zich voor iets voor deze machteloze slachtoffers te doen. Zo ontstond haar organisatie, Synergie des Femmes pour les Victimes des Violences Sexuelles.
Masika stond ook aan de basis van Congolese wetgeving die in 2006 seksueel geweld expliciet strafbaar stelde. Deze wetgeving kwam tot stand door langdurige en vasthoudende lobby van vrouwelijke activisten als Justine Masika.
Noot voor redacties (