GroenLinks

Klimaat- en Kredietcrisis vragen om een 'Green Deal'

10 december 2008

Klimaat- en Kredietcrisis vragen om een 'Green Deal' Het is tijd voor een 'Green Deal'. dat was de boodschap van Femke Halsema, vanmorgen, bij het debat over de kredietcrisis. Tijdens haar eerste termijn presenteerde Femke Halsema een pakket voorstellen die gericht zijn op gerichte investeringen in een groene economie en in duurzame werkgelegenheid. De in de 'Green Deal voorgestelde maatregelen variëren van een fiscale klimaataftrek waardoor de vraag naar duurzaam consumeren toeneemt, een groene garantieregeling voor bedrijven tot verruiming van de regeling voor werktijdverkorting tot flexwerkers.

Hieronder de volledige spreektekst van Femke Halsema.Inbreng van Femke Halsema (GroenLinks) bij het debat over de gevolgen van de Kredietcrisis, d.d. woensdag 10 december 2008MvdVMen zegt wel: een ongeluk zit in een klein hoekje.Nu overviel de kredietcrisis ons onverwacht, maar zij is meer dan een ongeluk.Het is een door roekeloos gedrag, veroorzaakte puinhoop.Financiële experts dachten wat met lucifers te spelen maar, opgejaagd door marktfetisjisme, deregulering en perverse bonussen, hebben zij zich ontwikkeld tot misdadige pyromanen.Wat begon als een veenbrand in de kredietverlening is inmiddels geëxplodeerd tot een uitslaande brand van ongekende omvang die ook onze economie ernstig bedreigt.

Nederland heeft door verantwoord begrotingsbeleid in alle jaren dat het ons goed ging, een behoorlijke brandgang aangelegd. Maar onmiskenbaar hebben een aantal sectoren in onze economie vlam gevat. Dat is vooral een gevolg van het open karakter van onze economie en van het uitvallen van de vraag naar goederen, door de deuk die het vertrouwen van consumenten wereldwijd heeft opgelopen. Iedereen die geld heeft, blijft er - ook in Nederland - op zitten. Niet als het om Sinterklaascadeaus of straks de Kerstman gaat. Maar wel bij de grote uitgaven; in huizen, vervoersmiddelen, witgoed en bruingoed. En het zijn niet alleen consumenten die de hand op de knip houden, dat geldt nog sterker voor de kredietverstrekkers.

Soms overigens dezelfde kredietverstrekkers die zich pedant en op hoge toon tijdens de parlementaire hoorzitting lieten horen. Zonder enig besef van de eigen tekortkomingen, zonder gevoel voor de noden en zorgen in de samenleving. Wel erover klagen dat de overheidsinjecties en garanties te kostbaar zijn, maar nog geen stap zetten naar maatschappelijk verantwoord ondernemen, geen enkele erkenning dat zij ook tekort zijn geschoten. Zelden heb ik me meer plaatsvervangend geschaamd en ik vond het dan ook volkomen terecht dat minister van Van der Hoeven hen publiekelijk de maat nam en jammer dat minister Bos vervolgens zijn collega weer de maat nam. Nu goed, getuige het interview in Trouw, is de minister van Financien inmiddels bijgedraaid en vindt hij dat bankiers zich moeten realiseren dat het nooit meer kan worden zoals het was. Deze wijze woorden moeten wij ons allemaal aantrekken. Het gaat inmiddels om veel meer dan herstel van vertrouwen, alleen. Het gaat ook om veel meer d! an, zoals fractievoorzitter Hamer het kabinet terecht verwijt, alleen de boel overeind houden.

Voorzitter, de kredietcrisis plaatst ons voor grote en nog nauwelijks te overziene economische en maatschappelijke problemen. Wij kunnen enkel de boel overeind willen houden, wij kunnen ook de crisis beschouwen als een kans voor een nieuwe marktordening, voor een duurzame economie en voor een eerlijker en rechtvaardiger samenleving. Jarenlang hebben bestuurders en politici hun macht bewust verminderd ten gunste van private partijen en zijn zij teruggedeinsd voor ingrijpen in de economische verhoudingen: deze laissez faire, dit wegduwen van het politieke primaat, dat kan geen enkele politicus zich nog permitteren.De kredietcrisis staat namelijk niet op zichzelf. Deze valt in de tijd samen met de energie- en klimaatcrisis, en met de voedselcrisis. Zij zijn het effect van de mondiale strijd om Fuel, Food en Finance, die wordt veroorzaakt door een westerse cultuur van hyperconsumptie. Mensen in het arme Zuiden betalen daarvoor het grootste gelag. Zij lijden aan hitte en honger. ! Dat blijft ons gelukkig bespaard. Maar we kunnen nu wel vaststellen dat onze economie en welvaart kwetsbaar zijn en ons welzijn en onze natuurlijke omgeving onder druk staan. De minister van Financiën heeft mijn boek niet alleen gelezen maar tot mijn vreugde ook begrepen als hij beaamt dat wij naar een een nieuwe balans toe moeten tussen meer en genoeg, tussen exces en matiging.

GroenLinks is er vast van overtuigd dat een gecombineerde aanpak van de krediet- en de klimaatcrisis onze samenleving een gouden kans kan bieden op duurzame welvaart en groter welzijn.Voor GroenLinks betekent dit dat wij met gerichte investeringen:1. duurzame en verantwoorde, economische groei willen forceren, en2. de maatschappelijke en inkomenstegenstellingen willen verminderen ten gunste van grotere onderlinge solidariteit.Wij zien ons gesteund in die keuze. Barack Obama en Gorden Brown verhogen de belastingtarieven voor de allerrijksten om te kunnen investeren in groene innovatie en de publieke sfeer. Obama en Barosso willen groene voorwaarden verbinden aan economische steun. Barosso typeerde het Europese steunpakket zelfs als een groene kans. (Maar wij zien ook bedreigingen. Er zijn lidstaten die Europees toezicht op de verzekeringssector afwijzen. Nog ernstiger is de dreigende uitholling van het Europese klimaatpakket. De onderhandelingen zitten muurvast en Poznan drei! gt ook omdat de Nederlander van het jaar verstek laat gaan op een mislukking uit te lopen.

In interviews lijken de premier en de vicepremier dezelfde richting op te willen als GroenLinks. Maar in het Nederlandse steunpakket zien wij daar niets van terug.Dat is vooral oud, en deels zelfs fout beleid. Neem de vervroegde afschrijving, die bevoordeelt ook bedrijven die het helemaal niet nodig hebben. Het hoeft niet eens tot extra investeringen te leiden en als het wel gebeurt, kan het ook naar investeringen gaan die niet groen zijn. Het relatieve voordeel dat groen investeren genoot, wordt hiermee ook teniet gedaan. Om de premier maar eens te citeren: geld pompen alleen, spreekt mij niet aan.Voorzitter, GroenLinks presenteert vandaag de Green Deal, vijf voorstellen voor gerichte investeringen in een groene economie en in duurzame werkgelegenheid. Deze variëren van een fiscale klimaataftrek waardoor de vraag naar duurzaam consumeren toeneemt, een groene garantieregeling voor bedrijven tot verruiming van de regeling voor werktijdverkorting tot flexwerkers. Zoals Elsevie! rjournalist Siep Wynia over GroenLinks opmerkt: crisisbestendige voorstellen.U ziet daarin overigens ook dat wij, net zoals de directeur van het CPB bepleit, de WW-uitgaven buiten de uitgavenkaders van het begrotingsbeleid houden, waardoor er niet bezuinigd hoeft te worden. Graag hierop, en op de andere voorstellen een reactie.

Ik heb nog een specifieke vraag aan minister Bos. Waarom rept hij in december (in een interview met VN) opeens over het feit dat hij al vóór de zomer overwoog Fortis te nationaliseren. Waarom zo lang hierop gezeten? En beïnvloed dit niet de juridische strijd over de Fortis erfenis?

Tot slot, hecht ik er aan om hier nogmaals te zeggen dat de GroenLinks een parlementair onderzoek naar de kredietcrisis noodzakelijk vindt. Wij respecteren dat uit overleg met de coalitiefracties blijkt dat zij onder de kerstboom hierover nog eens na willen denken, maar ik verwacht wel goede voornemens voor het nieuwe jaar.