Gemeente Heemstede
Nieuwjaarsspeech 2009
Speech door de burgemeester van Heemstede, mevrouw
M. Heeremans bij de nieuwjaarsbijeenkomst van de gemeente Heemstede in
het Raadhuis op maandag 5 januari 2009.
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Goedenavond dames en heren,
Hartelijk welkom op de nieuwjaarsbijeenkomst van de gemeente Heemstede.
Voor de eerste keer in het vernieuwde raadhuis in deze gecombineerde raad- en burgerzaal.
Vernieuwd raadhuis
Het in gebruik nemen van het vernieuwde raadhuis was een van de hoogtepunten voor onze
organisatie het afgelopen jaar. Afgaande op de vele enthousiaste reacties, zowel van de
Heemsteedse bevolking als van onze eigen werknemers, zijn we erin geslaagd een modern,
architectonisch hoogwaardig gemeentekantoor te realiseren. Een kantoor dat door de beperkte
omvang en uitstraling goed past in haar omgeving. En heel belangrijk: onze werknemers voelen zich
hier thuis en voeren hun werkzaamheden met nieuw elan uit. Wij zijn daar met z'n allen zeer trots op.
Openingsfeest
Daarom is het belangrijk zo af en toe je successen te vieren. Dat hebben we gedaan met een
spetterend openingsfeest in mei. Op een prachtige zonnige dag genoten duizenden Heemstedenaren,
jong en oud van een gevarieerd cultureel programma met als hoogtepunt de openlucht opera ''Dido en
Aeneas'. We hebben hier honderden mensen rondgeleid.
En dat laatste doen we graag: onze deuren openen en de burgers laten zien hoe wij werken en wat wij
voor ze doen.
Moderniseren dienstverlening
We hebben de verbouwing van het raadhuis meteen aangegrepen om ook onze organisatie en
dienstverlening te moderniseren. Een eerste stap die wij gezet hebben om de inwoners beter van
dienst te zijn is het verruimen van onze openingstijden.
In plaats van 27 uur per week, is de publieksbalie nu 41 uur per week geopend. Bovendien zijn alle
publieksafdelingen nu centraal in de hal van het Raadhuis gevestigd. Ook hebben we het "Meldpunt
overlast" van start laten gaan. Er is nu één centraal punt in Heemstede voor het melden van gevaar en
schade op straat én van bijvoorbeeld vandalisme en geluidshinder.
Overigens ben ik van mening dat wij als overheid er voor moeten waken niet door te schieten in ons
streven de klantgerichtheid te verbeteren. Klantgerichtheid betekent namelijk ook dat we eerlijk zijn en
duidelijk maken dat wij een gemeenschappelijk belang hebben te dienen.
De keerzijde is dat burgers zich ook steeds meer als kritische consumenten zijn gaan opstellen. En
daar zit nou net de kneep. Ik citeer NRC-redacteur Steven de Jong: "Burgers gedragen zich aan het
overheidsloket alsof ze een flatscreen bij de Mediamarkt kunnen uitzoeken". Sterk gericht op het
bevredigen van het eigenbelang. En aan die verwachtingen kan de overheid als bewaker van het
algemene belang nooit voldoen. Want soms moet een bouwvergunning toch echt geweigerd worden.
Met als resultaat een boze burger. Zo kan de overheid dus het slachtoffer worden van haar eigen
klantgerichtheid.
Kredietcrisis
Maar u zult het met mij eens zijn dat 2008 niet vanwege de opening van het nieuwe gemeentekantoor
of onze verbeterde dienstverlening de geschiedenisboeken in zal gaan.
Want eigenlijk nog maar een paar maanden geleden, in september, kwam de kredietcrisis als een golf
over ons heen. 2008 was daardoor vooral een jaar tussen hoop en vrees en met een ongekende
dynamiek. En duidelijk werd hoe sterk de wereld waarin wij leven, geglobaliseerd is.
Want wie had kunnen bedenken dat banken, door problemen rond Amerikaanse hypotheken,
vanwege dreigende faillissementen genationaliseerd zouden worden?
En dat noodgedwongen miljarden geïnvesteerd moesten worden om het financiële systeem draaiende
te houden? En dat het voortbestaan van tot voor kort kerngezonde bedrijven onzeker is geworden?
Wie had gedacht dat overheden in Nederland mogelijk miljoenen verliezen door het onderbrengen van
spaartegoeden bij faillietverklaarde IJslandse banken?
En dat de provincie Noord-Holland in conflict zou raken met de staat over het terugkrijgen van haar
spaartegoeden?
Ik denk dat Wouter Bos graag om andere redenen dan door resoluut crisismanagement als minister
van Financiën, tot politicus van het jaar uitgeroepen had willen worden.
Change van Barack Obama
Maar 2008 was niet alleen vanwege de kredietcrisis gedenkwaardig. Het was ook het jaar waarin de
eerste zwarte president van de Verenigde Staten werd gekozen.
De roep van Barack Obama om "change" inspireerde vele Amerikanen en kon ook wereldwijd op veel
sympathie rekenen. Nooit trok een presidentsverkiezing zoveel media-aandacht als de strijd tussen
Obama en McCain. Maar door de kredietcrisis heeft het woord "change" een extra lading gekregen.
Iedereen is het er over eens dat er dingen veranderd moeten worden.
Hoe tegenstrijdig misschien ook, ernstige crisissen blijken gelukkig ook vaak de voedingsbodem voor
ongekende creativiteit, nieuwe inzichten en baanbrekende ideeën. Een tijd waarin echte
veranderingen doorgevoerd en kansen gepakt kunnen worden.
Weten wat er speelt
In een paar maanden tijd is onze werkelijkheid ingrijpend veranderd. Het zijn onzekere tijden en het is
nog onduidelijk wat wij in Heemstede hiervan gaan merken. Als lokale overheid hebben we een
belangrijke taak om voeling te houden met wat er speelt in de samenleving. Dat betekent dat wij onze
voelsprieten uit moeten steken.
Maar gelukkig: uit allerlei onderzoeken blijkt dat wij het als gemeente prima doen.
We zijn in het onderzoek van Elsevier op de 4e plaats geëindigd als beste woongemeente van
Nederland. Uit politiecijfers blijkt dat het veilig wonen is in Heemstede. En uit verschillende
benchmarks blijkt dat we ten opzichte van andere gemeenten bovengemiddeld scoren met onze
dienstverlening. Maar zeggen deze lijstjes wel alles?
Verschil in werkelijkheden
Als gemeente hebben we vaak met een werkelijkheid te maken die anders is dan de werkelijkheid
zoals die door de burger wordt beleefd. We praten vaak met dezelfde mensen en in dezelfde
kringetjes waardoor de kans op een verkokerd blikveld groot is.
Het is gevaarlijk om alleen naar cijfers en gemiddelden te kijken. Want zelfs de kleinste afwijking van
het gemiddelde kan in werkelijkheid een schrijnende situatie van menselijk leed betekenen. We
moeten daarom altijd naar de mens achter de cijfers kijken. Ook in Heemstede zijn er mensen die
tussen de wal en het schip vallen. En we moeten ons afvragen hoe we daar zicht op blijven houden.
Ik roep alle volksvertegenwoordigers, sociale instellingen en het verenigingsleven in Heemstede op
om hier expliciet aandacht voor te hebben en te houden.
Inloopochtenden
Zelf heb ik daar invulling aan proberen te geven door vorig jaar te starten met inloopochtenden.
Eigenlijk vanuit het idee om te weten te komen hoe mensen over Heemstede en hun woonwijk denken
en wat ze van de plannen van de gemeente vinden. Of om te horen waarmee wij als gemeente ons
voordeel kunnen doen. En dat blijkt in de praktijk een uitstekende manier om voeling te houden met
wat er leeft bij individuele burgers. Allemaal interessante, verdrietige, serieuze en luchtige verhalen
van burgers die met mij willen delen wat hen bezighoudt.
En het is opvallend dat niet altijd een pasklaar antwoord van de gemeente wordt verwacht. Een
luisterend oor is soms al voldoende.
Faciliterend i.p.v. regerend
Dat sterkt mij in de gedachte dat wij als gemeente wellicht meer faciliterend moeten zijn en minder
regerend.
Dat we niet persé de partij zijn die alle oplossingen aandraagt, maar dat wij een omgeving bieden
waarbinnen burgers elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen met elkaar kunnen delen. En samen
naar oplossingen op zoek kunnen gaan.
Ik heb tijdens mijn toespraak bij de opening van het raadhuis al stilgestaan bij de naam "raadhuis".
Deze veronderstelt dat wij ons in het huis van de raadsleden, het gemeentebestuur, bevinden. Maar ik
hoop dat dit huis in 2009 meer dan ooit het huis voor onze inwoners zal zijn: het gemeentehuis dus.
Een huis waarbinnen wij als gemeentebestuur actief luisteren naar de burgers en verbanden leggen
om mensen met elkaar in contact te brengen. Waarbinnen we niet alleen producten en diensten
bieden, hoe geavanceerd en klantvriendelijk ook.
Maar waar we vooral voorwaarden scheppen waardoor burgers zich er thuis voelen en de ruimte
krijgen om actief vorm en inhoud te geven aan de gemeenschap waar zij deel vanuit maken.
Tot slot
Als college gaan we ons laatste volledige jaar in, want zoals u weet worden er in 2010 weer
gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Wij blijven ondertussen ook in 2009 enthousiast werken aan
de uitvoering van plannen en aan een zorgvuldige besluitvorming over nieuw beleid.
- Het meest in het oogspringend is ongetwijfeld de renovatie van de Binnenweg, waarmee we in het
voorjaar gaan beginnen en die naar verwachting begin 2010 wordt afgerond. De uitvoering
hiervan geeft absoluut tijdelijk overlast maar zal uiteindelijk bijdragen aan een prachtig en gezellig
winkelgebied.
- Volgend jaar zal ook de besluitvorming over het sportcomplex en de facilitering van de
sportverenigingen veel aandacht vragen van het gemeentebestuur en alle betrokkenen.
- En zetten we ons in om, samen met buurgemeenten en de provincie, de bereikbaarheid en de
verkeersveiligheid in de regio te verbeteren.
- Een nieuw bestemmingsplan voor het Manpadslaangebied is in voorbereiding.
- En ook de bouw van een parkeervoorziening bij de Binnenweg staat op de rol.
- Hiernaast zal de huisvesting van de bibliotheek definitief vorm krijgen.
- Voor het Wilhelminaplein wordt een toekomstvisie ontwikkelt. We gaan alle belanghebbenden op
innovatieve wijze via het Internet betrekken bij de gedachtevorming hierover.
Dit is in lijn met onze ambitie om de inspraak in Heemstede duidelijker te organiseren.
We willen vooraf goed aangeven waarop de inspraak zich bij projecten precies richt. Dit om
teleurstellingen over de mate waarin plannen aangepast kunnen worden te voorkomen. Ook gaan
we preciezer terugkoppelen welke bijdrage inspraakreacties op de besluitvorming hebben gehad.
Vorig jaar sloot ik af met een aantal persoonlijke wensen voor het nieuwe jaar. Ik heb ze nog eens
doorgenomen. En wat blijkt, naast wensen die u vooral zelf in vervulling kunt laten gaan, hebben er
twee op andere wijze concrete resultaten opgeleverd.
Zo wenste ik onder andere voor de reizigers onder ons elke dag een zitplaats in een trein die op tijd
rijdt. Toeval of niet, maar de klantwaardering voor de NS haalde het hoogste niveau ooit. En dat gold
ook voor de punctualiteit: 94,6% kwam op tijd aan volgens de 5 minuten norm.
Ook wenste ik dat u thuis niet meer de telefoon hoeft op te nemen voor callcenters met ongevraagde
financiële adviezen of abonnementen. Toeval of niet, in november stemde de Eerste Kamer in met
wetgeving die een officieel bel-me-niet-register regelt.
Ook dit jaar sluit ik graag af met een persoonlijke wens.
Voor 2009 wens ik u van harte:
dat u, als u al investeert, dat doet in aandelen in aandacht, warmte en waardering.
dat de dialoog niet beperkt blijft tot die ene daartoe officieel uitgeroepen dag in het jaar
dat humor als vrolijke relativering niet door onverdraagzaamheid het loodje legt.
dat de stap van crises naar creativiteit ook in ons Heemstede met hart en ziel gemaakt zal
worden.
en natuurlijk dat geluk, liefde en gezondheid 2009 tot een mooi, heel mooi jaar maken!