Wageningen Universiteit en Researchcentrum je ruiken Mastitis in melk kun je ruiken

8 jan 2009
Nummer: N

Welke bacterie uierontsteking bij koeien veroorzaakt kan snel achterhaald worden met een elektronische neus. Promovendus ir. Kasper Hettinga van Wageningen Universiteit heeft een apparaat ontwikkeld dat de aanwezigheid van de verschillende ziektekiemen voor mastitis âruiktâ via de geurstoffen die ze afgeven.

Hettinga gebruikte voor zijn onderzoek de headspace analyse, een techniek uit de medische wereld. Eerst ging hij na welke geurstoffen gezonde melk bevat. Dat bleken slechts zeven verschillende geurstoffen te zijn. Vervolgens analyseerde hij de geurpatronen van melk van koeien met mastitis, een belangrijke en voor de koeien pijnlijke ziekte in de melkveehouderij. Die bleken een typerend geurpatroon te vertonen. Met speciale software kon Hettinga zelfs aan de hand van de geurstoffen voorspellen welke bacterie de mastitis had veroorzaakt.

De bacteriën van het geslacht Staphylococcus, Streptococcus en de soort E. coli, belangrijke veroorzakers van de ontsteking, geven drie unieke geurpatronen af. Die identificeerde Hettinga, en stelde voor iedere veroorzaker een fingerprint op. Het unieke van zijn onderzoek was de ontwikkeling van speciale software voor data-analyse. Die software kan de verschillende geurstoffen van de bacteriën haarfijn van elkaar onderscheiden, en vervolgens aan de hand van de fingerprint identificeren. Op de combinatie van technieken is inmiddels patent aangevraagd door het bedrijf Qlip, dat het onderzoek financierde.

Welke bacterie de ontsteking veroorzaakte werd ook vastgesteld door de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD), die bij het onderzoek samenwerkt met Qlip. De gezondheidsdienst zet daarvoor de met mastitis besmette melk op kweek, waardoor na enkele dagen duidelijk is welke bacterie aanwezig is. Hettinga kan dat nu sneller. Om een goed geurpatroon te krijgen moet de bacterie acht uur groeien bij 37 graden Celsius, ontdekte hij.

Hettinga, inmiddels postdoc bij de bijzondere leerstoel Zuivelkunde, onderzoekt nu met de GD of zijn methode routinematig en grootschaliger is toe te passen. âWe gaan na of we de methode kunnen versnellen en we willen voor de zekerheid bevestiging van de resultaten bij een grote serie monstersâ, zegt de promovendus. Als die test slaagt, wordt zijn methode waarschijnlijk ingevoerd. Het patent van Qlip dient om de kennis te verkopen aan buitenlandse melkcontroleurs.

Kasper Hettinga promoveert op 14 januari bij prof. Toon van Hooijdonk, van de leerstoelgroep Productontwerpen en Kwaliteitskunde. / Albert Sikkema

Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl. Zie archief op http://www.resource-online.nl.