VROM/Rijksgebouwendienst
SMAAK 39: De Specialist
Ze werken vaak op de achtergrond maar zijn zeer bepalend voor de
finishing touch van een monument of een nieuw gebouw. Soms zijn het
kunstenaars, soms ambachtslieden. Een kunstenaar die niet terugdeinst
voor ongebruikelijke ingrepen is Hans van Houwelingen. Hij
herinterpreteerde een rijksmonument van de fysicus Lorentz tijdens de
Sonsbeek-expositie van dit jaar en breidde het uit, wat een vorm van
kunstsampling genoemd kan worden. Daardoor heeft Van Houwelingen een
nieuw perspectief geworpen op een baanbrekend wetenschapper. Van
Houwelingen heeft bovendien een unieke ruil van beelden tot stand
gebracht tussen steden: zo staat Spinoza - voorzien van een nieuwe
sokkel - nu in Amsterdam waar die hoort. Thorbecke daarentegen
verhuisde naar Den Haag waar hij beter op zijn plaats is.
Kunstenaars, ambachtslieden, decorateurs, aan hen is een groot deel
van SMAAK 39 gewijd, deskundigen die op de vierkante millimeter
werken, met pincet, kwastje en naald. Ze restaureerden een
futuristische wandschildering van Eppo Doeve in het ministerie van
Verkeer en Waterstaat, maar haalden ook de kroonluchters van het
Paleis op de Dam uit elkaar, reinigden die en herstelden de
elektrische bedrading. De nieuwste trend van meubelrestauratie is het
werken op locatie, zodat een kwetsbare inboedel niet verplaatst hoeft
te worden.
Op zijn manier is ook Herman Tjeenk Willink een specialist. De
vice-president van de Raad van State werd geinterviewd voor SMAAK -
hij beweegt zich als in een spin in het web door het gebouw en de
instelling. Onlangs maakte hij bekend dat hij tot zijn 70e jaar
doorgaat als vice-president, terwijl de functie allesbehalve licht is.
Hij maakt werkweken van meer dan 60 uur omdat hij het veld van
wetgeving moet overzien - en de gevolgen die dat kan hebben voor de
bestuursrechtspraak.
Deskundigen worden steeds belangrijker - niet alleen vaklieden. Ze
dragen eraan bij dat de bouw efficiënter verloopt (en uiteindelijk
goedkoper), dat gebreken worden voorkomen of anders worden opgelost en
dat architectuur en gebruik op elkaar worden afgestemd. Alleen zo kon
het proces van het Rijksmuseum het afgelopen halfjaar uit een impasse
worden gehaald, door bijvoorbeeld de hele aanbesteding in
overzichtelijke kavels op te knippen. De verbouwing van het
Rijksmuseum is nu echt zichtbaar in Amsterdam: er zijn schuttingen en
bouwketen geplaatst rond het terrein.
Verder in SMAAK de aankondiging van een spektakelstuk in Amersfoort,
de nieuwbouw van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten, die in het voorjaar van 2009 opengaat. Hier gaat het
centrum voor archeologisch onderzoek met een nieuw cultureel podium,
Kade. De architect Baldeweg liet zich inspireren door een schilderij
van Jacob van Ruisdael. Het RACM staat er bijna, het ICC nog lang
niet. Desondanks zijn er nu drie ontwerpen geselecteerd in kans maken
op voltoooiing, ergens in 2012. het waarom van deze keuze wordt
uitvoerig belicht. Alle drie genomineerden hebben zich laten leiden
door het duinlandschap waarin het strafhof zich moet gaan nestelen -
alleen is de manier waarop zeer verschillend.
Tenslotte in SMAAK 39 de gevolgen van de kredietcrisis voor de bouw en
grootstedelijke projecten - de rol van de overheid wordt sterker nu de
markt steeds minder armslag heeft. En wat betekent het voor de
PPS-projecten? Lopende projecten lopen geen gevaar, maar bij nieuwe
zullen investeerders iets terughoudender worden. SMAAK 40 verschijnt
eind februari, gevolgd door een special over het Ministerie van
Financiën.