Wageningen Universiteit en Researchcentrum
PERSBERICHT ALTERRA
De IJssel is jonger dan gedacht
Over de oorsprong van de IJssel is weinig bekend. Lange tijd stroomde in het IJsseldal een klein riviertje, dat echter niet verbonden was met de Rijn. De bovenloop van de IJssel zou rond het begin van de jaartelling zijn gegraven door de Romeinse veldheer Drusus, zo wilden oude geschriften ons doen geloven. Dat is echter onjuist, zo blijkt nu.
Alterra-onderzoekers Bart Makaske en Gilbert Maas hebben samen met Biax Consult de ouderdom van de IJssel vastgesteld met behulp van bodemonderzoek en radiokoolstofdateringen. Op twee plaatsen in het IJsseldal bepaalden zij de ouderdom van een veenlaag onder de oudste kleilagen van de IJssel. Het onderzoek toont aan dat de IJssel pas in de vroege Middeleeuwen is ontstaan, tussen 600 en 950 na Chr. Daarvoor was het huidige IJsseldal een moerassig gebied waarin een klein riviertje stroomde dat werd gevoed door lokale beken, die water afvoerden van de hoger gelegen zandgronden. Een verbinding met de Rijn was er toen nog niet.
Een populaire theorie zegt dat de bovenloop van de IJssel rond het begin van de jaartelling is gegraven door de Romeinse veldheer Drusus. Stroomafwaarts van de splitsing van de Rijn en de Waal, niet ver van de Limesweg die vanuit Duitsland tot Katwijk langs de zuidoever van de Rijn liep, zouden de soldaten van Drusus rond 12 v. Chr. een kanaal hebben aangelegd. Een goede vaarroute naar het noorden was namelijk van groot belang, omdat de Romeinen toen plannen hadden hun rijk naar die kant uit te breiden. Deze theorie is gebaseerd op klassieke Romeinse geschriften en was eeuwenlang een punt van discussie tussen geschiedkundigen, archeologen en geografen.
Bart Makaske: "Met ons onderzoek weerleggen we deze theorie definitief. Ons werk werpt nieuw licht op de vroegste geschiedenis van de IJssel als belangrijke vaarroute. Het ontstaan van de IJssel, als spontane aftakking van de Rijn, was een langzaam proces dat pas begon rond 600 na Chr., in de buurt van Arnhem. Langzamerhand ging de nieuwe loop steeds meer Rijnwater afvoeren en rond 950 na Chr. raakte het veengebied bij Zwolle bedekt met de afzettingen van de nieuwe rivier. De opkomst van de Middeleeuwse handelssteden Doesburg, Zutphen, Deventer en Kampen volgt snel op het ontstaan van de IJssel."
---
Meer informatie:
Alterra
dr. Bart Makaske, 0317 481609 of bart.makaske@wur.nl
ing. Gilbert Maas, 0317 481649 of gilbert.maas@wur.nl
Dit onderzoek ("The age and origine of the Gelderse IJssel") is gepubliceerd in het Netherlands Journal of Geosciences. Zie www.njgonline.nl.