Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard
Zuidplaspolder doorstaat lakmoesproef
"Diepste polder Europa `klimaatproof', vernieuwende maatregelen
kansrijk"
De plannen voor de ontwikkeling van de Zuidplaspolder bleven de
afgelopen twee jaar niet zonder kritiek. Bouwen op het laagste punt
van Europa is onverstandig, luidde het bezwaar. Het kwam zelfs tot
Kamervragen. In maart 2007 startte in opdracht van het Nationaal
onderzoeksprogramma Klimaat voor Ruimte, het onderzoek `Hotspot
Zuidplaspolder'; eensecond opinion over de klimaatbestendigheid van de
plannen. Donderdag 15 januari presenteren de Stuurgroep Klimaat voor
Ruimte en dijkgraaf Hans Oosters de resultaten.
eindrapporthotspotzuidplaspolder.pdf (pdf, 10055 Kb)
In de Zuidplaspolder, tussen Rotterdam, Zoetermeer en Gouda, werken
gemeenten, stadsregio, de Provincie Zuid-Holland en het
hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard aan een nieuwe,
duurzame inrichting; tussen 2010 en 2020 komen er ongeveer 7.000
nieuwe woningen, honderden hectare bedrijfsterreinen en kassen. Er
komt nieuwe infrastructuur, extra natuur, groene verbindingen en
ruimte voor waterberging. De eerder ontwikkelende
InterregionaleStructuurvisie en het Intergemeentelijk Structuurplan en
de streekplanherzieningworden dit jaar vertaald in nieuwe
bestemmingsplannen.
Ondertussen liegen de klimaatscenario's er niet om: de zeespiegel
stijgt, het gaat vaker en harder regenen. Kwelwater dringt op sommige
plekken door de slappe bodem omhoog en toenemende droogte in de zomer
verhoogt het risico van verzilting en zoetwatertekort. `Hotspot
Zuidplaspolder' heeft onderzocht in hoeverre de bestaande plannen
tegen de gevolgen van de klimaatveranderingen zijn opgewassen en komt
met een serie aanbevelingen en mogelijke ontwerpen.
Polder is intrinsiek klimaatbestendig
De Zuidplasplannen zijn klimaatbestendig, is de belangrijkste
conclusie van het onderzoek. Bij de planontwikkeling is uitgegaan van
de bodem en het water. Pas daarna is gekeken naar infrastructuur en
bebouwing. Deze `lagenbenadering' maakt dat de
Zuidplasplannen intrinsiek klimaatbestendig zijn, concluderen de
onderzoekers. In het veenachtige, diepe deel in het zuiden van de
polder komt meer ruimte voor water en natuur, woningbouw en glas zijn
daar gepland waar het logisch is; op klei en kreekruggen.
Het beeld dat door de klimaatveranderingen dijkdoorbraken dreigen en
de polder als een badkuip volloopt, wordt door het onderzoek
rechtgezet. De kans op overstromingen neemt door de
klimaatveranderingen niet toe, luidt de conclusie. De stormvloedkering
bij Krimpen aan den IJssel en de Maeslantkering bieden voldoende
veiligheid. In de planontwikkeling is bovendien rekening gehouden met
overstromingsrisico's. Op de meest kwetsbare gebieden, in het
veenachtige en lagergelegen zuiden, is geen woningbouw gepland. Mocht
de Hollandse IJsseldijk onverhoopt doorbreken zal een deel van het
veenweidegebied in het midden van de polder maximaal 1,5 meter
stijgen, becijferen de onderzoekers.
Voorbeeldontwerpen: een verhoogde N219 en een waterrobuuste woonwijk
Betrek daarnaastklimaatbestendige, vernieuwende maatregelen in de
verdere uitwerking van de plannen, luidt het advies. Het onderzoek
komt met vijf voorbeeldprojecten; één voor elk van de vijf
deelgebieden van de Zuidplaspolder. Deze bieden mogelijke oplossingen
voor een verdere klimaatbestendige inrichting, zoals een verhoogde
aanleg van een verlegdeN219. Door het gebied met de verhoogde weg te
`compartimenteren' kan de veiligheid van de geplande nieuwbouwwijk
Nieuwerkerk Noord worden vergroot. Er zijn daar 1800 woningen gepland,
die dicht bij de Hollandse IJsseldijk liggen, op venige ondergrond. De
ontwerpers zien er kansen voor een waterrijk woonmilieu en de
toepassing van vernieuwende manieren om de grond bouwrijp te maken.
Voor de aanleg van 250 nieuwe woningen in Moordrecht zien de
ontwerpers kansen om met waterrobuust bouwen een internationale
primeur te behalen. Met het `1,3 meterplan' houdt iedereen de voeten
droog, mocht de Hollandse IJsseldijk doorbreken. Een waterrobuuste
woonwijk is er mogelijk, met huizen op palen, op miniterpen en
mogelijk met drijvende woningen.
In het voorbeeldproject `Bouwen met Kraakhelder Water' komen
ontwerpers met oplossingen om te bouwen in de Rode Waterparel, het
middendeel van de polder, met veel water van hoge kwaliteit en een
slappe bodem. Het concept 'Kraakhelder Water' clustert woningen langs
de ruggengraat van het gebied; de bestaande kreekruggen. Woningen
liggen op kolommen met verhoogd peil en tuinen drijven op het veen.
Het bestaande watergrid vormt het uitgangspunt voor `Waterrijk Wonen',
waar woningen in lijnen liggen langs verbrede sloten. Op de zandige
bodem zien de ontwerpers kansen voor statige landgoederen op de
kreekrug zelf.
De Zuidplaspolder als internationale proeftuin
"Het onderzoek deelt mooie complimenten uit", concludeert Hans
Oosters, dijkgraaf van het betrokken hoogheemraadschap van Schieland
en de Krimpenerwaard. "De Zuidplaspolder kan dienen als proeftuin voor
heel Nederland. Hoe gaan we om met laaggelegen polders in het licht
van de klimaatverandering en de toenemende ruimtelijke druk in het
westen van het land? De inrichting van de polder biedt een voorproefje
op de toekomst. De Zuidplaspolder laat zien hoe we deze gebieden
duurzaam en klimaatbestendig kunnen inrichten." Dat is geen reden om
nu achterover te gaan leunen, benadrukt de dijkgraaf. "Het is
belangrijk dat wetenschappelijk kennis zijn weg blijft vinden naar de
toekomstige ontwerpen en uitvoering."