Universiteit van Tilburg

Universiteit van Tilburg 13 januari 2009

Collectiviteit en eenvoudige spaarregels in pensioenen lonen

Promotie Jiajia Cui over optimale pensioensystemen

Pensioenstelsels staan wereldwijd onder druk, onder meer door de toenemende vergrijzing. Volgens de econome Jiajia Cui biedt risicodeling over generaties via een collectieve pensioenregeling nog steeds meerwaarde in vergelijking met individuele regelingen. Bij individuele pensioenen blijken eenvoudige spaar- en beleggingsregels die rekening houden met de levensloop heel goed theoretisch optimale strategieën na te kunnen bootsen. Jiajia Cui promoveert op 16 januari op haar bevindingen aan de Universiteit van Tilburg.

De pensioenstelsels staan onder druk, zowel van de vergrijzing als van nieuwe boekhoudregels die de financieringskosten doen oplopen. Pensioenverstrekkers hebben de laatste jaren oplossingen gezocht in het afschaffen van het collectieve karakter van de regelingen, waarbij het financiële risico verschuift naar de individuele deelnemers, of in het herverdelen van de risicos over de gepensioneerden, de werknemers en de sponsor. Beide oplossingen hebben nadelen: zo wordt de individuele deelnemer in het eerste geval geconfronteerd met lastige spaar- en beleggingsbeslissingen over de levensloop. Wat werkt het best? Jiajia Cui rekende de verschillende opties door.

Collectief en individueel
Volgens Cui moet de volgende generatie pensioensystemen de krachten van collectieve en individuele pensioensystemen combineren. De economische toegevoegde waarde van collectieve systemen ligt in de risicodeling. In haar proefschrift laat Cui zien dat goed georganiseerde risicodeling over generaties meer kan opleveren dan individueel pensioensparen. Deze vorm van risicodeling zou dus behouden moeten blijven, en zelfs versterkt moeten worden.

De kracht van individuele systemen is de afstemming op de behoeften van de deelnemers, maar in de praktijk ondervinden de meeste individuen grote problemen met het nemen van spaar- en beleggingsbeslissingen over hun levensloop. Cui ontwierp echter eenvoudige regels waarmee een optimaal beleggingsbeleid nagebootst wordt. Deze eenvoudige spaarregeling houdt rekening met relevante omstandigheden in de levensloop, waaronder de aanschaf van een eigen huis in de eerste arbeidsjaren en de kosten van gezondheid tijdens de oude dag. De regeling levert aanzienlijk meer op dan een leeftijdsonafhankelijke regeling, aldus Cui.

Jiajia Cui (1977, Zhangjiakou, China) studeerde Computational Science aan de Universiteit van Amsterdam, en Economie aan het Tinbergen Instituut van dezelfde universiteit. Haar specialisaties zijn pensioeneconomie en financiering. Ze voerde haar promotieonderzoek uit bij de CentER Graduate School van de Universiteit van Tilburg. Sinds september 2008 werkt ze als universitair docent aan het departement Financiering van de Universiteit Twente en is ze beleidsadviseur bij de Algemene Pensioen Groep (APG).