Ministerie van Algemene Zaken

NOS, Met het Oog op Morgen, Radio 1

Radio / TV-interview | 16-01-2009

Minister-president Balkenende, na afloop van de wekelijkse ministerraad, over de uitlatingen van minister Van Middelkoop over verlenging van de missie in Afghanistan na 2010

RUUD SLOTBOOM:
Ja, meneer Balkenende. Minister Van Middelkoop van Defensie is in een merkwaardige strijd verzeild geraakt met de Telegraaf. Ik zal het even voorlezen. Woensdag: 'Minister jokt over interview'. Donderdag: 'Liegende minister wacht spoeddebat'. En dan vandaag: 'Van Middelkoop valt door de mand'. Dat is heftig.


BALKENENDE:
En ook elke dag met foto's.

SLOTBOOM:
Wat vindt u daarvan?


BALKENENDE:
Het is natuurlijk een uitvloeisel van wat zich dinsdag afspeelde, toen minister Van Middelkoop teruggreep op een gesprek dat hij heeft gehad met mensen van de Telegraaf. Toen er een bepaalde lezing kwam die in ieder geval tot verbazing leidde, dan formuleer ik het maar zacht, bij de Telegraaf. Wat weer heeft geleid tot een verklaring later die dag aan de kant van Van Middelkoop. En vervolgens tot de publiciteit in de dagen daarna.

SLOTBOOM:
Hoe kwalificeert u dat? Is dat nou handig?


BALKENENDE:
Het is natuurlijk niet leuk voor een minister als elke dag deze publiciteit er is. Dat begrijp ik heel goed. Tegelijkertijd merk ik ook dat een krant zegt: als je iets zegt dat niet klopt dan willen we ook ons gelijk halen. Dat begrijp ik dan ook wel weer. Vervolgens heeft toen de minister gezegd: dan wil ik in een verklaring nog eens aangeven hoe het zit. Wie dan de tekst heeft geautoriseerd. Dat leidt weer tot andere publiciteit (onverstaanbaar, red.). Het wordt nu een wat slepende affaire en daarom is het denk ik wel goed dat er volgende week toch een Kamerdebat nu plaatsvindt. Dat minister Van Middelkoop de gelegenheid heeft om in een brief zijn visie op het geheel te geven. Ik hoop ook dat we dan zo snel mogelijk naar de zaak zelf kunnen. Want dat is natuurlijk toch het belangrijkste.

SLOTBOOM:
Heeft Van Middelkoop het een beetje aan zichzelf te danken?


BALKENENDE:
Ach, wanneer je bepaalde uitspraken doet en vervolgens ontstaat toch wat ruis van wat heb je nu wel of niet gezegd, dan moet je altijd wel even naar jezelf kijken. Dat is denk ik in dit geval ook wel gebeurd door de minister, want hij heeft wel de behoefte gehad om met een verklaring te komen. Die overigens ook wel weer bepaalde vragen heeft opgeroepen. In ieder geval heeft hij ook gekeken van hoe is het nu eigenlijk gegaan als het ging om de autorisatie van dat interview.

SLOTBOOM:
Het is niet de eerste keer. Ik herinner me zelfs dat ik met u ook nog een keertje gesproken heb toen de heer Van Middelkoop vooruit liep op het besluit van verlenging. Toen zei u ook: dat was niet zo handig.


BALKENENDE:
Het is gewoon niet leuk. Ik heb deze week ook verschillende keren met de heer Van Middelkoop gebeld. Ik weet dat het een minister is die zich wel volledig wil inzetten voor zijn belangrijke werk.

SLOTBOOM:
Wat zegt hij nu eigenlijk over zijn eigen optreden?


BALKENENDE:
Ik ga niet spreken over wat de minster en ik onderling wisselen. Ik voel me natuurlijk wel betrokken met bewindslieden..

SLOTBOOM:
Hij voelt wel aan dat het niet echt prettig is gegaan?


BALKENENDE:
Dat is ook de reden waarom hij ook behoefte heeft om in een brief nog eens aan te geven hoe hij tegen zaken aankijkt. Het probleem is ook in dit soort situaties dat dan ook de aandacht heel snel eigenlijk wordt afgeleid van de zaak waar het echt om gaat. Heel veel mensen zitten natuurlijk in Afghanistan en in het bijzonder in Uruzgan. Mensen die daar echt heel belangrijk werk doen. Moeilijk werk doen, gevaarlijk werk doen. Maar ze doen het om de mensen in Afghanistan een beter leven te bezorgen. Werken aan meer veiligheid, aan opbouw. Hoe moeilijk dat ook is. Dan is het het beste om dat type gesprek te hebben van wat is de rol van Nederland en van andere landen, dan wanneer we nu dit soort discussie krijgen. Het krijgt wel erg veel aandacht.

SLOTBOOM:
Laten we inderdaad eens even naar de discussie gaan waar werkelijk volgens u om gaat: over Afghanistan. 2010, dat is helder. Dan verdwijnt Nederland als leading nation uit Uruzgan. Daar is geen woord Spaans bij. Dat heeft het kabinet destijds besloten. De vraag is nu: wat gebeurt er daarna in andere gebieden in Afghanistan. Houdt u wat dat betreft alle opties open?


BALKENENDE:
Het is misschien goed om eerst even terug te gaan hoe het in het verleden is geweest. Voor dat wij die moeilijke beslissing hebben genomen rond Uruzgan, toen zaten we ook al in Afghanistan. Met minder mensen, maar we zaten er wel. Op dit moment zitten we niet alleen in Uruzgan. We zitten ook in Kandahar met F16's en helikopters. En we zitten in het hoofdcentrum in Kabul. Dus Nederland is op verschillende plaatsen actief. Wanneer de activiteiten worden beëindigd in Uruzgan dan zullen er mogelijk ook vragen komen: kan Nederland bepaalde activiteiten doen in Afghanistan? Ik heb daarvan gezegd: we zullen op dat moment de zaken gaan wegen. Dan gaan we kijken: wat voor een verzoeken liggen er? Vanuit Afghanistan zelf, misschien vanuit de Verenigde Naties of de NAVO, de nieuwe President van de Verenigde Staten. Dan zullen we het moeten wegen. Moeten wegen is de zin van wat doen we in Afghanistan. Wat doen we in andere delen van de wereld? Hoe zitten we met de capaciteit? Wat zijn de verzoeken? Die besluiten zullen we dan moeten gaan nemen als die verzoeken er komen.

SLOTBOOM:
En nu niet speculeren over wat voor een missie dan ook?


BALKENENDE:
Nee, ik vind dat ook niet nodig. Dat wordt echt speculatief, omdat je helemaal niet weet wat voor een verzoeken er zullen komen. Daar is het gewoon nog veel te vroeg voor.

SLOTBOOM:
Dan keer ik toch weer terug bij de heer van Middelkoop. Want die zegt in het Nederlands Dagblad, in een geautoriseerd interview, dat hij een nieuwe grote missie niet ziet zitten. Hij loopt dus wel op die zaken vooruit.


BALKENENDE:
Ik heb natuurlijk daarover met de leden van het kabinet ook gesproken. En het is eigenlijk precies wat ik trouwens heb gezegd bij de Algemene Beschouwingen in september. We kennen de zaken en de verantwoordelijkheden rond Uruzgan. En er zullen momenten komen dat we nieuwe wegingen moeten gaan maken. Als die verzoeken er liggen.

SLOTBOOM:
Het is een hele simpele vraag: wie moet ik nu geloven? U zegt alle opties openhouden, of de heer Van Middelkoop, de minister van Defensie, die zegt...


BALKENENDE:
Van Middelkoop heeft aangeven van grote missies. Hoe definieer je een grote missie? Dat zegt al niet zo geweldig veel. Ik heb ook deze week wel kunnen constateren dat ten aanzien van de vraag: hoe gaan we om met besluitvorming ten aanzien van Afghanistan, wat we hebben over Uruzgan en andere zaken, dat wij op dat punt eigenlijk geen verschil van mening hebben. Omdat we weten dat er op enig moment gewoon gekeken moet worden van hoe zit het met de verzoeken. Wat kunnen we aan? Wat doen we elders in de wereld? Dan zullen we er op dat moment over spreken. Je merkt ook nu, merkt het ook met de persconferentie, het is wel erg speculatief wat wel en wat niet. Daar komen we niet zoveel verder mee.

SLOTBOOM:
Toch maakt u het de heer Van Middelkoop niet makkelijk. U zei tijdens de persconferentie ook: u moet naar mij luisteren.


BALKENENDE:
Dat had niet te maken met de heer Van Middelkoop. Nee, het is goed dat u dat zegt. Dat was eigenlijk meer een grapje, omdat een journalist een vraag stelde die eigenlijk precies hetzelfde bevatte wat ik al eerder uitgebreid tegen een andere journalist had gezegd. Daar had het alleen maar mee te maken en niets anders.

SLOTBOOM:
U moet goed luisteren, bedoelt u eigenlijk.


BALKENENDE:
Nee, omdat ik eigenlijk het antwoord al had gegeven.

SLOTBOOM:
Wat moet minister Van Middelkoop volgende week nu duidelijk maken tijden het debat?


BALKENENDE:
Ik ga uiteraard niet praten over datgene wat de minister daar naar voren moet brengen. De minister, dat zeg ik dus wel, zal zich zetten aan het schrijven van een brief aan de Kamer. In het verlengde van wat zich deze week heeft afgespeeld. Dan zal die brief worden besproken in de Tweede Kamer en dan is het in de eerste plaats aan de Kamer zelf om met opmerkingen, vragen en commentaren te komen. En vervolgens is het aan de minister om er een reactie op te geven en dan zal de Kamer zelf een balans moeten maken.

SLOTBOOM:
Het is voor hem te hopen dat de Kamer achter hem blijft staan.


BALKENENDE:
Dat zullen we dan zien.

SLOTBOOM:
Bedankt voor het gesprek.


BALKENENDE:
Graag gedaan.

(letterlijke tekst, ongecorrigeerd)

vrijdag 16 januari 2009