Raad voor de Rechtspraak


Meer actief luisteren gevraagd van civiele rechter

Den Haag, donderdag 22 januari 2009

Door de bank genomen zijn rechtzoekenden, advocaten en ook de rechters tevreden over de gang van zaken tijdens de comparitie na antwoord-zitting. Dat neemt niet weg dat rechters in de ogen van de eerstgenoemden nog wel kunnen bijdragen aan verbetering ervan. Ze zouden tijdens de zitting meer moeite kunnen doen om de partijen uitdrukkelijk te vragen naar hun inhoudelijke belangen en hun intenties en ook adequaat samen te vatten op de geëigende momenten. Ook hebben de partijen en de advocaten niet zelden het gevoel dat de rechter hen een schikking oplegt. Dat blijkt uit onderzoek verricht in opdracht van de Raad voor de rechtspraak.

De onderzoekers bekeken de civiele praktijk bij de rechtbanken in 's-Hertogenbosch en Utrecht. Bij beide rechtbanken ging het om 75 zittingen.

De comparitie na antwoord is een centrale stap in de civiele procedure. De rechter gebruikt deze zitting allereerst om de partijen tot een schikking te laten komen. Daarnaast probeert de rechter informatie te verkrijgen die voor een eventuele verdere procedure van belang is terwijl dan ook de verdere gang van zaken wordt vastgesteld. Gemiddeld beoordelen betrokkenen de praktijk in de rechtzaal vrij positief. Maar niet zelden hebben de partijen echter het gevoel dat ze te maken hebben met een schikking die door de rechter is afgedwongen. In 's-Hertogenbosch hebben advocaten en procespartijen dat idee vaker dan in Utrecht.

Tijdens de zitting vragen de rechters bijna nooit aan de partijen zelf wat voor hen de voordelen van een regeling zouden zijn. Daar komt bij dat rechters de bereidheid van de procespartijen en advocaten om aan een oplossing mee te werken systematisch onderschatten.

Partijen zelf vinden van zichzelf dat ze behoorlijk oplossingsbereid zijn, maar denken dat juist niet van de andere partij. Dat ook de rechters de bereidheid van partijen om tot een oplossing te komen onderschatten brengt de onderzoekers tot de gedachte dat de rechter zich op de zitting anders zou kunnen opstellen. De rechter zou meer open vragen kunnen stellen, samenvatten en aan partijen vragen of die samenvatting juist is. Daarmee komt er meer ruimte voor de partijen, terwijl nu vaak de rechter lang aan het woord is.

De procespartijen en advocaten geven ook aan dat ze meer en betere informatie willen over het doel en de spelregels van de comparitie na antwoord.

Het onderzoekrapport `Zitten, Luisteren en schikken' is verschenen in de reeks Research Memoranda.

Download hier het gehele rapport

Bron: Raad voor de rechtspraak Datum actualiteit: 22 januari 2009 Naar boven