Vraatzuchtige sponzen redden het rif
13 januari 2009
De tropische oceanen staan bekend als woestijnen van water. Vreemd
genoeg groeit het rijke en vruchtbare koraalrif juist daar.
NWO-onderzoeker Jasper de Goeij onderzocht hoe grotten in het
koraalrif zorgen voor het voortbestaan van het rif. De sponzen in die
koraalgrotten nemen veel opgelost organisch materiaal op, maar groeien
vrijwel niet. Zij stoten wel veel cellen af. De organismen op het rif
leven weer van de afgestoten cellen. De Goeij promoveert op 30 januari
aan de Rijksuniversiteit Groningen.
De grotten in koraalriffen zijn het grootste en minst bekende deel van
het rif. De Goeij onderzocht koraalgrotten bij Curaçao en Indonesië.
Tot op heden werd aangenomen dat grotsponzen alleen kunnen eten door
niet-opgeloste deeltjes uit het zeewater te filteren. Dit onderzoek
toont aan dat de grotten juist veel meer opgelost materiaal dan
niet-opgelost materiaal opnemen.
Darmen van het rif
Grotsponzen nemen enorm veel opgelost organisch materiaal uit het
zeewater op. De vraag is of ze het materiaal alleen opnemen of ook nog
verwerken. De Goeij laat zien dat de sponzen veertig procent van het
materiaal verwerken en wel zestig procent opnemen. Dat zou moeten
betekenen dat de biomassa van de spons elke twee tot drie dagen
verdubbelt. De grotsponzen groeien echter bijna niet.
De koraalgrotten zijn drukbevolkt en ruimte om te groeien is er dus
vrijwel niet. In plaats daarvan vernieuwen de grotsponzen hun
filtratiecellen in hoog tempo en stoten ze hun oude cellen af. Deze
korte celcyclus is uniek voor meercellige organismen en was tot nu toe
alleen bekend bij ééncellige organismen. Het proces van aanmaak en
afbraak van de sponscellen lijkt erg veel op dat in het menselijke
maag-darmkanaal.
Eten en gegeten worden.
Het koraalrif houdt zichzelf op een opmerkelijke wijze in stand. De
algen en koralen op het rif produceren opgelost organisch materiaal.
Voordat dit materiaal de open oceaan instroomt, nemen de sponzen in de
grotten het materiaal op. De sponzen filteren in korte tijd enorme
hoeveelheden water en zetten opgelost materiaal om in deeltjes. Deze
deeltjes worden vervolgens weer opgenomen door de algen en koralen op
het rif. Zo houden de verschillende bewoners van het rif elkaar in
leven.
Het onderzoek laat niet alleen zien hoe dit kwetsbare ecosysteem
zichzelf in stand houdt. Sponzen produceren vele stoffen die kunnen
bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, antibiotica en
cosmetica. Het kweken van sponzen is helaas erg lastig. Het ontrafelen
van de werking van celgroei en celdood van deze sponzen kan dit
probleem oplossen.
Jasper de Goeij deed zijn onderzoek met subsidie van WOTRO Science for
Global Development, één van de wetenschapsgebieden van NWO. De Goeij
voerde zijn project uit bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor
Zeeonderzoek.
..............................
Nadere informatie bij:
* Jasper de Goeij (Rijksuniversiteit Groningen)
* jmdegoeij@gmail.com, t.: +31 (0) 222 369 300
* promotie: 30 januari 2009
* promotor: prof. dr. G. J. Herndl, co-promotor: dr. F.C. van Duyl
laatst gewijzigd op 13 januari 2009
Sponzen in een koraalgrot
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek