Universiteit van Tilburg

Universiteit van Tilburg 27 januari 2009

Overheid moet belasting heffen op wereldwijd kapitaalinkomen

Europese landen hebben de afgelopen jaren het tarief van de vennootschapbelasting verlaagd om investeringen aan te trekken. Beleidsbepalers menen dat landen verwikkeld zijn in een harde concurrentieslag om investeerders aan te trekken. In zijn proefschrift onderzoekt econoom Johannes Voget stelt dat er een soortgelijke concurrentie bestaat ten aanzien van het aantrekken van de hoofdkantoren van multinationale ondernemingen. Volgens Voget moeten overheden op een andere manier belasting heffen: via taxatie op wereldwijd gerealiseerd kapitaalinkomen van individuen.

Multinationals vestigen zich in landen waar geen belasting wordt geheven over de gerepatrieerde winsten van buitenlandse dochterondernemingen. Ondernemingen die zijn gevestigd in landen die belasting heffen op winsten, onafhankelijk van de plaats waar deze zijn gerealiseerd, zijn minder vaak betrokken bij grensoverschrijdende fusies en overnames. Een bronbelasting op dividenden die worden uitgekeerd aan buitenlandse aandeelhouders, schrikt potentiële buitenlandse overnamekandidaten dan ook af. De gevoeligheid die ondernemingen aan de dag leggen bij de keuze voor de vestigingsplaats van het hoofdkantoor geeft ook aan hoe moeilijk het is op een effectieve wijze vennootschapsbelasting te heffen. Vennootschapsbelasting wordt geheven op het niveau van ondernemingen. In plaats daarvan zouden overheden hun individuele ingezetenen kunnen onderwerpen aan een belasting over hun wereldwijd gerealiseerde kapitaalinkomen. De uitwisseling van informatie tussen landen over dergelijke inkomsten van individuen is van cruciaal belang voor deze methode van belastingheffing.

Multilaterale aanpak
Voget onderzocht ook, zowel theoretisch als empirisch, onder welke voorwaarden landen bereid zouden zijn om tot deze uitwisseling van informatie te komen. Veel belastingparadijzen zijn aantrekkelijk voor de grote hoeveelheden mobiel kapitaal omdat ze informatie daarover niet delen. Maar als blijkt dat deze paradijzen te veel schade veroorzaken, waardoor er weer meer belastingcontrole zal moeten worden uitgeoefend, zoals in het geval van Liechtenstein, zien zij zich uiteindelijk toch gedwongen om informatie te delen. Anders zal het proces van economische integratie tot stilstand komen en dat is in niemands belang. Een multilaterale aanpak (zoals the European Savings Tax Directive) vergemakkelijkt het uitwisselen van informatie meer dan de traditionele bilaterale aanpak, omdat het dan ongunstig is voor een enkel land om er niet aan mee te doen. Dan zou belastingheffing op kapitaalinkomen gebaseerd op ingezetenschap een begaanbare weg worden.

Johannes Voget (Mannheim (D) 1977) behaalde zijn Masters Econometrie (cum laude) aan de Maastricht Universiteit. Zijn proefschrift schreef hij aan de UvT met ondersteuning van het NWO. Momenteel is hij research fellow aan het Oxford University Centre for Business Taxation.