Vrije Universiteit Amsterdam

'Als het hier om vijf uur wat rustiger wordt, begint daar de dag. Tot een uur of acht heb ik dan volop contact'

Tom Wurdinger combineert hersentumoronderzoek op VUmc én Harvard

29 januari 2009

Vorig jaar deze tijd pendelde hij nog elke drie weken op en neer tussen Boston en Amsterdam. Sinds afgelopen april jaar zit hij 'echt hier' en steekt hij minder frequent, maar nog steeds regelmatig de oceaan over. Een portret van Tom Wurdinger, projectleider van de neuro-oncology research group (NRG) en een van de best publicerende onderzoekers van VUmc.

Tom Wurdinger Fotografie: Mark van den Brink Tom Wurdinger Geboren: Duitsland (1978). Kwam op vierjarige leeftijd naar Nederland Studie: medische biologie aan de VU
Promotie: Universiteit Utrecht op experimenteel onderzoek naar anti-kankervirussen
Postdoc: Harvard University, Boston, Massachusets, VS Huidige functie: projectleider neuro-oncology research group, VUmc

Eind 2007, toen hij drie jaar als postdoc op Harvard University zat, kwam Winald Gerritsen, directeur van het CCA, op bezoek. "Hij zocht iemand die het onderzoek naar hersentumoren wilde leiden." De unieke setting - in de onderzoeksgroep trekken neurologie, neurochirurgie en kinderoncologie samen op - en de wetenschap dat hij de groep samen zou leiden met neurochirurg David Noske, maakten dat Wurdinger 'ja' zei. Ondertussen loopt zijn aanstelling in Boston door.

Zo combineert hij het beste van twee werelden: "Het mooie van VUmc is, dat je tegenover het ziekenhuis zit. Is er een tumor verwijderd, dan kun je hem bij wijze van spreken direct ophalen. Op Harvard worden de nieuwste technieken ontwikkeld. En moleculaire biologie loopt daar op bijna alle fronten voor op de rest van de wereld."

Therapieën ontwikkelen
De neuro-oncology research group brengt de verschillen tussen hersentumoren en normaal hersenweefsel in kaart. "We vragen ons af waarom hersentumorcellen niet dood gaan door de huidige therapieën. Op basis van de kennis die we opdoen, proberen we nieuwe therapieën te ontwikkelen. Als bijvoorbeeld blijkt dat in een tumor veel eiwit A aanwezig is, proberen we een remmer tegen dat eiwit te maken. Vervolgens kun je gaan experimenteren: helpt het ook?"

Bloedvaten en vetblaasjes
Hij publiceert veel. Recent nog een baanbrekend artikel in Cancer Cell over de oorzaak van de goede doorbloeding van hersentumoren. "De tumoren bevatten veel meer bloedvaten dan gezond hersenweefsel. Hoe komt dat? Met behulp van geavanceerde technieken om microRNAs te detecteren op Harvard ben ik erachter gekomen dat het microRNA dat het tumorbloedvat in stand houdt, is ontregeld. Nu we dit weten, kunnen we beginnen met de ontwikkeling van een anti-bloedvattherapie."

In het prestigieuze tijdschrift Nature Cell Biology presenteerde hij onlangs een nieuwe diagnostiek. "Tumoren scheiden vetblaasjes uit, die in het bloed van de patiënt belanden. Deze zitten vol genetische informatie over de tumor. Als er in de tumor een grote hoeveelheid van een bepaald microRNA aanwezig is, dan zit dat ook in het blaasje. Zelfs de mutaties in de tumor zijn er terug te vinden."

In zijn verhaal benadrukt Wurdinger dat de vindingen niet alleen zijn verdienste zijn. "Het is altijd teamwerk. We zitten hier nog steeds met een relatief klein groepje van zo'n twaalf tot vijftien man, inclusief de studenten, allemaal werkpaarden." Hij investeert ook in de studenten. "Aan mensen die we na hun stage nooit meer zien, hebben we zelf misschien niet veel. Het liefst bieden we studenten een traject aan: een stage in VUmc, een stage op Harvard en daarna een promotietraject. Dan leg je ook wat meer druk op de selectie."

Chatsessies
Elke twee à drie maanden vertrekt hij voor een week of twee naar Boston. Ondertussen houdt hij dagelijks - via skype en chatsessies - contact met zijn Amerikaanse collega's. "Als het hier om vijf uur wat rustiger wordt, begint daar de dag. Tot een uur of acht heb ik dan volop contact." Het is vaak moeilijk om te stoppen. Om te voorkomen dat hij altijd werkt, heeft hij de emailfunctie op zijn mobiele telefoon bewust niet geactiveerd. "Maar", voegt hij daaraan toe, "ik heb altijd mijn laptop bij me, voor als ik het echt niet meer houd."

Annemarie van den Hoven
bron: Tracer