Universiteit van Amsterdam
Sociaal-economische achtergrond van invloed op uitspraak klinkers
Promotie Taal- en letterkunde
vrijdag 13 februari, 14.00 uur
Irene Jacobi analyseerde de fonetische variatie in het uitspreken van Nederlandse klinkerfonemen (een klankeenheid) bij zeventig proefpersonen. De onderzoeksgroep bestond uit 35 mannen en 35 vrouwen van verschillende leeftijden en met verschillende sociaal-economische achtergronden. Jacobi onderzocht in hoeverre de distributie van bepaalde subfonemische uitspraakvarianten overeenkomt met de sociaal-economische achtergrond van de sprekers. Ook bekeek ze of de distributie in de loop der tijd is veranderd. Jacobi vond geen significante verschillen tussen mannen en vrouwen. Sprekers met een hoger opleidingsniveau vertoonden een lagere onset en een sterke diftongering (klinker uitgesproken als tweeklank) bij alle onderzochte lange klinkers en tweeklanken. Anders dan bij sprekers met een lagere sociaal-economische status vond Jacobi in de groep van sprekers met een hogere sociaal-economische status ook significante verschillen tussen de generaties. Daarnaast beoordeelden dertig luisteraars of de klinkerrealisaties van telkens twee sprekers overeenkwamen. De akoestische verschillen bleken inderdaad waarneembaar, maar de resultaten verschilden per foneem en waren afhankelijk van de leeftijd van de luisteraar. Jacobi toont met haar resultaten dat de sociale informatie die met subfonemische variatie verbonden is, in de loop der tijd, verandert en uitspraak en perceptie van meerdere klinkers beïnvloedt.
Mw. I. Jacobi: On Variation and Change in Diphthongs and Long Vowels of Spoken Dutch. Promotoren zijn dhr. prof. dr. ir. L.C.W. Pols en dhr. prof. dr. F.P. Weerman.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.