17-2-2009
Investeringsplan `Samen de crisis te lijf'
De economische crisis verdiept zich met de dag. Nederland verkeert
officieel in een recessie. Het kabinet is snel tot actie overgegaan
toen de banken het moeilijk hadden. Nu komen de Nederlandse werknemers
in het gedrang. Maar het blijft wachten op actie. Investeren is nodig
en wel nu. Daarom heeft de FNV samen met vakcentrales CNV en MHP het
Sociaal en Groen Investeringsplan `Samen de crisis te lijf' opgesteld.
Op basis van dit plan willen wij met werkgevers en kabinet harde
afspraken maken.
Het Sociaal en Groen Investeringplan 'Samen de crisis te lijf' van de
vakcentrales FNV, CNV en MHP is hier samengevat. Je kunt ook de
complete tekst van het plan nalezen. Je vindt de tekst onderaan deze
samenvatting.
Samen de crisis te lijf
De crisis vraagt om snel optreden. Tijdelijke maatregelen, maar ook
actie gericht op de langere termijn. Anders zal de crisis zich verder
verdiepen en verlengen, met waarschijnlijk honderdduizenden extra
werklozen. Vooral outsiders op de arbeidsmarkt en jongeren zullen
daarvan de dupe worden. Dat moeten we voorkomen.
Nederland heeft net als andere EU-landen beloofd 1,5 procent van het
BBP (bruto binnenlands product) te investeren in de economie, zo'n 9,3
miljard euro. Hiervan is pas zo'n 2,5 miljard uitgegeven, dus zeven
miljard moet nog worden ingezet. Verschillende landen hebben al forse
stimuleringspakketten. Nederland blijft achter en is dus geen
solidaire partner in Europa.
FNV, CNV en MHP presenteren een investeringsplan van zeven miljard
euro gericht op arbeidsdeelname, de kenniseconomie en duurzaamheid. En
wie dat gaat betalen? Het gaat om tijdelijke problemen die niet
betaald hoeven en moeten worden door structurele bezuinigingen door te
voeren. Dus handen af van de sociale uitkeringen en de pensioenen.
Arbeidsmarkt
Scholing
De werkloosheid zal in 2009 en 2010 fors oplopen. Iedereen direct van
werk naar werk bemiddelen is dus een illusie. Scholing helpt
toekomstige tekorten op de arbeidsmarkt op te vangen. Sectoren moeten
optimaal gebruik maken van hun scholingsfondsen, en de overheid kan
daarnaast omscholing extra stimuleren.
Werktijdverkorting
Er moet een nieuwe regeling voor werktijdverkorting komen voor
bedrijven die op iets langere termijn wel weer een goed perspectief
hebben. Dat kan een nieuwe, verlengde versie van de wtv zijn, of een
vorm van deeltijd-WW.
Banenpools
Om ontslagen vakmensen te behouden voor de sector/het vak zijn
banenpools nodig. Hiervoor moet de overheid de WW-uitkering van de
betrokkenen vrijmaken. Deelname aan een banenpool is gekoppeld aan het
WW-recht, en duurt dus ook niet langer dan dat recht.
Mobiliteitscentra
Voor de groep die ontslagen wordt staat een inzet van-werk-naar-werk
voorop. Naast UWV/CWI moeten ook uitzendbureaus een rol spelen. Verder
moet optimaal aansluiting worden gezocht bij de sectoren.
Omscholen voor toekomst
Het onderwijs, de metaal en de zorg voorzien enorme tekorten aan
personeel voor 2020, met alle gevolgen van dien. Daarom moeten we nu
'op voorraad' werknemers scholen voor die sectoren, met een
collectieve baangarantie.
Verbeter positie flexwerkers
Flexwerkers worden het eerst de laan uitgestuurd. Naar verhouding zijn
er nu te weinig vaste en teveel flexibele werknemers bij bedrijven.
Scholingsmogelijkheden moeten ook voor flexwerkers worden verbeterd.
Verbeter positie zzp'ers
Zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) die de urennorm niet halen
moeten ook in aanmerking komen voor fiscale zelfstandigenaftrek,
startersaftrek en MKB-winstvrijstelling. De scholingsaftrek moet terug
naar 80 procent.
Scholing voor jongeren
Schooluitval moet actief bestreden worden. Schoolverlaters kunnen we
iets langer onderwijs laten volgen zodat ze niet als werklozen de
arbeidsmarkt op gaan.
Kinderopvang
Versneld investeren in menskracht en gebouwen voor kinderopvang,
naschoolse opvang en brede scholen levert veel extra banen op. Dat
maakt het bovendien makkelijker om werk te combineren met de zorg voor
kinderen, ouders of anderen.
Stimulering van de economie
Onderwijs moet beter
Investeringen in het onderwijs zijn nodig om de kenniseconomie te
laten draaien. Nederland loopt structureel achter bij andere landen.
Dit is het moment voor een inhaalslag:
- Een deel van het vmbo op korte termijn omvormen naar
praktijkgerichte vakscholen.
- Docenten bijscholen onder werktijd.
- Extra investeringen voor nieuwe leermiddelen en onderhoud van
gebouwen; alle scholen voorzien van draadloze netwerken.
Stimuleer innovatie
De Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk is bedoeld om innovatie
in bedrijven te stimuleren. De regeling moet worden uitgebreid en
beter toegankelijk worden voor zelfstandigen en starters.
Investeer in duurzaamheid
- Stimulering schonere productie. Investeringen met subsidies
versnellen.
- Stimuleringspremie energiebesparing 500.000 woningen.
- Windenergie op zee. Geplande investeringen naar voren te halen en
verdubbelen tot 900 MW in deze kabinetsperiode.
- Groen btw-tarief voor energiezuinige producten en diensten.
- Sloopregeling oude CV-ketels en vervanging door zuinige ketels.
Verlaag btw op onderhoud woningen
Om de bouwsector op gang te krijgen wordt voorgesteld om de btw op
onderhoud van woningen in 2009 en 2010 tijdelijk te verlagen van 19
naar 6%.
Verbeter het openbaar vervoer
- Onderhoud spoor: binnen vier jaar een nieuw beveiligingssysteem op
alle baanvakken.
- Stations op nieuwbouwlocaties betalen uit de opbrengst van
energiebedrijven.
Verhoog de Nationale Hypotheek Garantie
De landelijke grens voor de Nationale Hypotheek Garantie moet verhoogd
van
EUR 265.000,- naar EUR 350.000,-.
Behoud de koopkracht
- Geen lastenverzwaringen voor de lagere inkomens. Ook beperking van
lokale lasten.
- De arbeidskorting voor lagere inkomens verhogen.
- De zorgpremie verlagen.
- AOW-toeslag verhogen.
- Ziektekostenpremies voor gepensioneerden beperken.
Geef pensioenfondsen meer tijd
Veel fondsen hebben een probleem met de dekkingsgraad. Maatwerk is
nodig met betrekking tot de herstelperiode: de officiële drie jaar is
in veel gevallen te kort.
Deblokkeer het spaarloon
Een deel van de spaargelden van veel werknemers staat geblokkeerd op
een rekening voor spaarloon, in totaal 4 miljard euro. We stellen voor
dat het kabinet alle tegoeden eenmalig vrijgeeft, wanneer de
consumentenbestedingen dalen.
Pak de financiële sector aan
Op de korte termijn moeten banken onnodige barrières voor kredieten
opheffen. De overheid kan via de deelnemingen in banken ander gedrag
afdwingen, en garanties afgeven voor kredieten.
Op de langere termijn moeten de uitwassen die de kredietcrisis hebben
veroorzaakt voor eens en voor altijd uit het systeem verdwijnen.
Daarom:
- Beter risicobeheer.
- Aan banden leggen van topbeloningen en perverse bonussen.
- Zowel de EU als het IMF moeten een adequate vorm van toezicht
optuigen, inclusief sancties.
- Huidige kredietbeoordelaars vervangen door onafhankelijke en
niet-commerciële bureaus.
- Het verwerpelijke gedrag van sommige private equity-fondsen
bestrijden door het beperken van de aftrekmogelijkheden voor vreemd
vermogen.
Juist niet bezuinigen
Bezuinigingen zullen het vertrouwen van huishoudens verder
ondermijnen. Daarom is het ook onverstandig te bezuinigen op de
sociale zekerheid. Het Algemeen Werkloosheidsfonds heeft een enorme
overreserve, die een groter beroep op dat fonds makkelijk kan
opvangen.
Niet afwentelen op huishoudens
Het is onnodig en ongewenst om tijdelijke investeringen te financieren
door structurele bezuinigingen. Voordelen voor het bedrijfsleven mogen
niet worden afgewenteld op huishoudens. Het bedrijfsleven zal haar
eigen bijdrage moeten leveren.
Andere geldbronnen
Naast het rijk en bedrijfsleven zijn er meer geldpotten beschikbaar:
- Provincies en gemeenten kunnen een bijdrage leveren uit de
miljardenopbrengsten van verkochte energiebedrijven.
- Het Fonds Economische Structuurversterking (FES), rijkelijk gevuld
met de aardgasbaten, is juist bedoeld voor tijdelijke investeringen in
de economie.
Afzien van onnodige maatregelen
Er hoeft niet alleen maar meer geld te worden uitgegeven. De overheid
kan voorlopig ook afzien van maatregelen die nu niet voor de hand
liggen en daarmee geld besparen.
Actie nu!
Nederland reageert te zuinig en te traag op de economische crisis.
Hierdoor zijn al waardevolle maanden verspeeld. Snel handelen is nu
geboden om te voorkomen dat de recessie zich verdiept en verlengt.
Het roer moet om
Om herhaling van deze crisis te voorkomen is een fundamentele
herbezinning nodig op de inrichting van de economie. Het roer moet om,
naar een echt duurzame, evenwichtige economische ordening.
Meer informatie
Lees hier de tekst van het volledige Sociaal en Groen Investeringsplan
`Samen de crisis te lijf':
{icon_pdf.gif} sociaal_en_groen_investeringsplan
FNV