GroenLinks
Halsema: investeren en hervormen
Woensdag 18 februari 2009, 17:47u - Femke Halsema
* economie
* kredietcrisis
Halsema: investeren en hervormen "Als de dag van gisteren staat mij
bij hoe hard de crisis begin jaren tachtig mijn stad, Enschede trof.
De textielindustrie ging teloor, massawerkloosheid en armoede sloegen
genadeloos toe er waren straten waar niemand meer werkte. Dat nooit
meer, is het devies van waaruit ik en mijn partij GroenLinks deze
akelige crisis te lijf wil gaan."Hiermee opende Femke Halsema haar
bijdrage in het debat over de kredietcrisis. In haar bijdrage pleit ze
voor forse investeringen, maar ook voor hervormingen om de
overheidsfinanciën op lange termijn in de hand te houden.
Inbreng Femke Halsema (GroenLinks) in het debat over de aanpak van de
crisis, d.d. woensdag 18 februari 2009
Als de dag van gisteren staat mij bij hoe hard de crisis begin jaren
tachtig mijn stad, Enschede trof. De textielindustrie ging teloor,
massawerkloosheid en armoede sloegen genadeloos toe er waren straten
waar niemand meer werkte. Dat nooit meer, is het devies van waaruit ik
en mijn partij GroenLinks deze akelige crisis te lijf wil gaan.
De cijfers zijn slecht; de somberste voorspellingen overtroffen. De
werkloosheid stijgt razendsnel naar bijna 9% en volgens Teulings
misschien wel 10% in 2011. Dat zijn 800.000 mensen op straat! Voor
allen een groot persoonlijk drama. Met alle gevolgen van dien, voor de
welvaart van de getroffen gezinnen, maar ook voor de maatschappij als
geheel. Hierop past één antwoord: aanpak van massawerkloosheid als
absolute topprioriteit!
De rest van de wereld is al langer bezig banen te redden. Hier - in
Nederland - wordt tijd verspild met het tekort te tellen. Hoe kan het
dat in Nederland de voorspellingen er zo extreem naast zaten? Premier:
Was het kabinet te lichtzinnig? GroenLinks had in december al een
Green Deal klaar. U heeft al drie kostbare maanden versplit en laat
banken boven banen gaan. Nu roept `t kabinet dat het de hoogste tijd
is voor onorthodoxe maatregelen.
Bij ons bestond de behoefte aan politiek met een grote P al veel
langer. Niet aan taboes op het H woord, of achterhoede gevechten over
een onhoudbaar regeerakkoord. Toon echt leiderschap, zonder
protectionisme, zonder - zoals Kroes zegt - het omkopen van
multinationals en het stelen van banen uit de buurlanden. Maar kies
voor durf, investeer nu in het scheppen van groene banen en start
substantiële hervormingen. Dan komt straks de schatkist ook op orde.
Gelukkig heeft nu zelfs de heer Van Geel het licht gezien. Goed
getimed, heeft de CDA-er op de dag dat alle aandacht naar slechte
nieuws gaat zijn draai gemaakt. Hij laat de afspraak over het tekort
lopen. Gelukkig, want we weten allemaal dat noch de 2% grens uit het
Regeerakkoord noch de 3% grens uit het Stabiliteitspact een absolute
grens is als er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden. Alleen de
heren Rutte en Wilders zijn nog ziende blind (en de heer Pechtold weet
het nog niet). Zij prevelen een conservatief bezuinigingsmantra. Ik
zeg hen dit: wie nu enkel en hard wil bezuinigen komt niet van de
regen in de drup, maar van het noodweer in een orkaan terecht. Ik roep
hen op, op hun schreden terug te keren. Het dogma van dereguleren
bracht ons de kredietcrisis, straks brengt het dogma van bezuinigingen
een mega depressie.
Op de korte termijn, de komende twee jaar, moet het behoud van
werkgelegenheid boven een strikt beheer van de schatkist gaan. Meer
dan ooit is er behoefte aan een Green Deal, Waardoor nieuwe, groene
banen worden geschapen in kansrijke sectoren, als de duurzame energie,
het groene bouwen en de milieu-innovatie. Er kan meer infrastructuur
voor trein en tram worden aangelegd. Scholen en ziekenhuizen kunnen
geïsoleerd worden. Zorg voor een garantiestelling om de
kredietverlening voor de groeiende groep groene ondernemers veilig te
stellen.
Uiteraard kan het extra investeren niet onbeperkt doorgaan. Op de
middenlange en lange termijn moeten de tegenvallers en extra
investeringen gecompenseerd worden. Want ook wij willen dat de
schatkist op orde komt. Het oude budgettaire kader is failliet; het is
zaak een nieuwe te maken. Daartoe is GroenLinks bereid; ook tot forse
hervormingen. Voor ons zijn er geen taboes. Ons verkiezingsprogramma
kende al verregaande hervormingen van de aanrechtsubsidie, de AOW, de
hypotheekrenteaftrek en modernisering van de arbeidsmarkt. Ook willen
wij een weeffout in het trendmatige begrotingsbeleid herstellen, laat
de conjunctuur gevoelige WW-uitgaven buiten het uitgavenplafond. Voor
GroenLinks is het enige criterium dat wij zoveel mogelijk banen willen
behouden en nieuwe - liefst groene - banen willen scheppen.
Concreet willen wij dat overheden en sociale partners een nationaal
Werkoffensief starten; intensiveer de rol van de Mobiliteitscentra en
zet snel een Regionaal arbeidsmarktbeleid op poten. Werkgevers,
gemeenten en onderwijsinstellingen zorgen samen voor voldoende
leer-werktrajecten. Vorm de regeling Werktijdverkorting om tot
studieverloven. Laat jongeren makkelijker en desnoods langer
doorstuderen. Iedereen wordt geholpen aan een andere baan of aan een
om- of bijscholing. Van sociale partners mag ook wat worden gevraagd.
Zij dienen hun scholingsfondsen nu volledig in te zetten. De lonen
moeten worden gematigd. Werk boven koopkracht.
Voor de verdere toekomst blijft het perspectief een krappe
arbeidsmarkt. Juist daarom is het van belang om nu geen genoegen te
nemen met een oploop van honderdduizenden mensen die een paar jaar aan
de kant komen te staan. Ik doe een oproep aan het kabinet om de
methode van werkstad Rotterdam (WW-plus, als het niet lukt om mensen
aan een andere baan te helpen dan gaan zij na een half jaar in de
publieke sector werken) toe te passen. Hou onverkort vast aan het doel
200 duizend langdurige werklozen extra aan de slag te helpen. Kortom,
maak van mensen aan het werk houden of helpen de allergrootste
uitdaging. Alleen dan zullen wij erin slagen de toekomstige kosten van
de vergrijzing te beheersen, alsook een forse groei in het aantal
onbemiddelbare langdurige werklozen tegengaan.
Met investeren en hervormen alleen kom we er echter niet. Straks zal
er ook bezuinigd moeten worden. Wij denken bijvoorbeeld aan het
schrappen van de JSF en de doorwerkbonus. Niet aan
Ontwikkelingssamenwerking. Want dat levert al in door de economische
krimp, terwijl de armste landen al het hardst door de crisis getroffen
worden. Ook lastenverzwaringen zijn onontkoombaar. Zeker voor de
hoogste inkomens en vermogenden is het straks tijd om echt solidair te
zijn en bijvoorbeeld een hoger belasting tarief, een lagere
pensioenaftrek en een vermogenstoets in de AWBZ te accepteren.
Tot slot, GroenLinks is constructief en wil daarin heel ver gaan. Ik
doe echter wel een dringend appèl op kabinet en coalitie. Laat het
hele parlement constructief meedenken. Wees open naar de oppositie,
ook over het rapport Gerritsen. Schiet niet in de monistische reflex.
Wees geen broedende kip, die niet gestoord wil worden. Openheid
doorbreekt de neerwaartse spiraal van politieke concurrentie, het
verschaft het kabinet beter inzicht in de wensen van de Kamer en de
bereidheid van oppositie en middenveld om er gezamenlijke de
schouders onder te zetten. Voorkom dat de oppositie straks te hoop
loopt tegen een in de coalitiekamers bedacht pakket, dat vooral de
politieke pijn over de drie coalitiepartijen uitsmeert maar niet
vanzelfsprekend een antwoord is op de grote economische en
maatschappelijke nood.
Premier, Wij willen de handschoen oppakken. U bepaalt of het een deal
of een duel wordt.