Ministerie van Economische Zaken
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Hiermee stuur ik u een korte voortgangsrapportage over mijn
MVO-agenda, conform het schriftelijke verzoek van de vaste commissie
voor Economische Zaken van 22 januari 2009.
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA 's-GRAVENHAGE
Datum 19 februari 2009
Betreft Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Pagina 1 van 4
Directoraat-Generaal
Ondernemen & Innovatie
Directie Ondernemen
Bezuidenhoutseweg 20
Postbus 20101
2500 EC Den Haag
T 070-3798911 (algemeen)
www.ez.nl
Behandeld door
C.A. Hoving/J. van Wijngaarden
T 070 379 68 49
F 070 379 75 27
c.a.hoving-nienhuis@minez.nl
Ons kenmerk
OI/O / 9034777
Uw kenmerk
26485-62/2009
D02526
Hiermee stuur ik u een korte voortgangsrapportage over mijn MVO-agenda,
conform het schriftelijke verzoek van de vaste commissie voor Economische
Zaken van 22 januari 2009.
Inleiding
In de kabinetsvisie MVO (Kamerstukken II, 26485, nr. 53) werd aangegeven wat
de overheid wil bereiken en wat de overheid gaat doen om MVO onder
Nederlandse bedrijven te bevorderen. Het motto daarbij was, en is wat mij betreft
nog steeds, 'inspireren (bewustwording), innoveren (MVO loont), integreren (MVO
hoort bij ondernemen)'. Ik benadruk dat MVO een kabinetsbrede aangelegenheid
is.
Om de vinger aan de pols te houden, laat ik een onderzoekssystematiek
ontwikkelen die de voortgang van de in de kabinetsvisie beschreven ambities én
de voortgang van MVO bij het Nederlandse bedrijfsleven gaat meten. MVO is een
veelomvattend onderwerp. De gehanteerde indicatoren zullen dan ook geen harde
kwantificeerbare grootheden zijn, maar wel de richting aangeven waarin MVO zich
ontwikkelt en - waar mogelijk - de effecten van het gevoerde overheidsbeleid in
kaart brengen. De werking van dit overheidsbeleid kan niet worden geïsoleerd van
andere maatschappelijke ontwikkelingen. Dit brengt mij op het huidige
economische klimaat, mede in relatie tot MVO.
Economisch klimaat in relatie tot MVO
Ondernemers zijn zich ervan bewust dat de continuïteit van hun bedrijf
samenhangt met de maatschappelijke acceptatie van de bedrijfsactiviteiten. Ook
voor werknemers, bijvoorbeeld in het overleg tussen ondernemingsraden en het
bestuur van een onderneming, is MVO van belang.
In die zin is maatschappelijk verantwoord ondernemen een belangrijk element van
ons economisch bestel. Er is dus geen reden om te stellen dat MVO een luxe is die
we ons nu niet kunnen veroorloven. Dat geldt niet alleen in eigen land, maar ook
internationaal. Het is ondenkbaar dat we om reden van de crisis het naleven van
mensenrechten minder belangrijk en bijvoorbeeld kinderarbeid minder
ontoelaatbaar zouden vinden.
Pagina 2 van 4
Directoraat-Generaal
Ondernemen & Innovatie
Directie Ondernemen
Ons kenmerk
OI/O / 9034777
Voortgang en acties
Ik constateer dat vanaf het verschijnen van de kabinetsvisie in december 2007 er
veel initiatieven tot stand zijn gekomen die tot doel hebben de integratie van MVO
in het bedrijf, het product én de keten te vergroten. Het gaat enerzijds om
initiatieven vanuit de samenleving: van het bedrijfsleven, de vakbonden en
maatschappelijke organisaties, veelal in onderlinge samenwerking. Anderzijds om
initiatieven waar de overheid het voortouw heeft.
Een goed voorbeeld van een maatschappelijk initiatief is de verklaring en het
normatieve kader van de SER van december 2008 over Internationaal
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De centrale werkgevers- en
werknemersorganisaties spreken daarin uit dat verdere stimulering en facilitering
van MVO op alle niveaus noodzakelijk is. Partijen zijn het erover eens dat het nu
vooral gaat om de praktische invulling en toepassing van dit normatieve kader in
het internationale ondernemen. Als belangrijke elementen worden transparantie,
verificatie en (interne) klachtenafhandeling genoemd. De SER rapporteert jaarlijks
over de uitvoering van het initiatief.
Er zijn tal van instrumenten, veelal op sectorniveau, die bijdragen aan de
ontwikkeling van MVO. Recent werd bijvoorbeeld de Eerlijke Bankwijzer
gelanceerd, een initiatief van Oxfam Novib, Amnesty International, Milieudefensie
en FNV Mondiaal. De Eerlijke Bankwijzer geeft aan hoe banken scoren op natuur,
klimaat, mensenrechten, wapens, corruptie en betrouwbaarheid.
Een ander voorbeeld is het initiatief om de productie van duurzaam geteelde
bloemen en planten te stimuleren (Fair Flowers Fair Plants).
Hieronder schets ik kort de voortgang van de MVO-agenda. Ik doe dat aan de
hand van de zes ambities uit de kabinetsvisie. Per ambitie worden enkele
voorbeelden van gerealiseerde dan wel lopende acties gegeven. Het betreft geen
uitputtende lijst. In de kabinetsvisie wordt ook de voorbeeldrol van de overheid
genoemd. Over dit terrein wordt u periodiek door de ministers van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (duurzaam inkopen) of
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (duurzame bedrijfsvoering
rijksoverheid) geïnformeerd (o.a. Kamerstukken II, 30196 nrs. 32, 33 en 44).
1. Kennis en bewustwording blijven bevorderen
- MVO Nederland, actief als wegwijzer en aanjager van MVO bij het MKB,
wordt tot en met 2012 door de overheid ondersteund. Naast het ministerie
van Economische Zaken (EZ) dragen ook de departementen van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM),
Buitenlandse Zaken/Ontwikkelingssamenwerking (BZ/OS) en Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) financieel bij aan MVO Nederland. MVO
werkt met diverse brancheorganisaties samen aan de MVO-agenda. Eind
maart organiseren MVO Nederland en EZ een bijeenkomst voor alle
betrokken branches om kennis en ervaring uit te wisselen.
- De Kamers van Koophandel hebben MVO in 2008 en 2009 opgenomen in de
nationale agenda. De dienstverlening van de Kamers van Koophandel richt
zich op de bewustmaking van ondernemers over de zakelijke en
maatschappelijke voordelen van MVO als onderdeel van de bedrijfsvoering.
Pagina 3 van 4
Directoraat-Generaal
Ondernemen & Innovatie
Directie Ondernemen
Ons kenmerk
OI/O / 9034777
- MVO is een belangrijk aandachtspunt in de dienstverlening van de EVD. Het
internationale bedrijfsleven wordt via diverse programma's gestimuleerd tot
MVO. Het gaat onder andere om de programma's PSI, TS PSOM, Prepare 2
Start en ORIO. Medewerkers van de EVD worden getraind om in gesprekken
met klanten MVO aan de orde te stellen.
2. Transparantie en verantwoording verbeteren
- De Transparantiebenchmark 2008 is eind januari 2009 gepubliceerd. U bent
hier separaat over geïnformeerd (Kamerstukken II, 26485, nr. 64).
- Het Global Reporting Initiative (GRI) wordt op diverse manieren door de
Nederlandse overheid ondersteund. Het ministerie van LNV subsidieert
bijvoorbeeld de ontwikkeling van specifieke rapportagerichtlijnen voor de
voedselverwerkende industrie.
- Staatsdeelnemingen worden aangemoedigd volgens de GRI richtlijnen te
gaan rapporteren.
- Richtlijn 400 van de Raad voor de Jaarverslaggeving geeft aanbevelingen
voor de informatie in het jaarverslag over de maatschappelijke aspecten van
ondernemen. Naar aanleiding van het SER-advies inzake globalisering heb ik
de Raad verzocht deze richtlijn aan te passen op het punt van ketenbeheer.
- Het Nationaal Contactpunt voor de OESO Richtlijnen voor Multinationale
Ondernemingen (NCP) organiseert op 30 maart a.s. een stakeholderoverleg
over de samenhang van verschillende gedragscodes voor MVO.
- Ook staat het NCP open voor de behandeling van klachten over bedrijven
die de richtlijnen op het vlak van het verstrekken van keteninformatie aan
belanghebbenden niet naleven.
3. Aandacht voor de aanjagers van MVO
- Ondersteuning door EZ en BZ/OS voor de periode van drie jaar van de
benchmark van het duurzaam beleggingsbeleid van pensioenfondsen die
jaarlijks wordt uitgevoerd door de Vereniging van Beleggers voor Duurzame
Ontwikkeling (VBDO).
- Opname van MVO in de geactualiseerde Code Tabaksblat naar aanleiding
van het door mij gevraagde advies van de Commissie Burgmans hierover. U
bent hierover separaat geïnformeerd (Kamerstukken II, 26485, nr. 61).
4. Koppelen MVO/duurzaamheid aan innovatie
- Op strategisch niveau worden innovatie en duurzaamheid meer en meer aan
elkaar gekoppeld. In de maatschappelijke innovatieagenda's Water,
Gezondheid en Veiligheid wordt beschreven op welke manier kennis,
vernieuwing en ondernemerschap worden ingezet voor vraagstukken van
nu. U bent hierover separaat geïnformeerd (Kamerstukken II, 27406, nr.
120).
- In de bestaande innovatiesubsidie-instrumenten speelt MVO/duurzaamheid
op dit moment op diverse manieren al een rol. Zo kunnen de
innovatievouchers ook ingezet worden voor duurzaamheid.
5. Internationale diplomatie versterken
- MVO vormde een onderdeel van de agenda van onder andere de volgende
economische missies in 2008: Vietnam, Golfstaten, Rusland, Turkije, China,
Pagina 4 van 4
Directoraat-Generaal
Ondernemen & Innovatie
Directie Ondernemen
Ons kenmerk
OI/O / 9034777
Indonesië en Marokko. Ook bij diverse inkomende bezoeken van
buitenlandse delegaties vormt MVO een onderdeel van de agenda.
- Samen met de Chinese overheid is een traject gestart dat kan leiden tot een
wederzijds Memorandum of Understanding over MVO.
- Steun van het ministerie van Economische Zaken voor de Nederlandse
inbreng bij de totstandkoming van ISO 26000, een wereldwijd
multistakeholderinitiatief dat moet leiden tot vaststelling van een
internationale norm voor MVO in 2010.
6. Aan de slag met MVO in de internationale keten
- Het Initiatief Duurzame Handel (IDH) is in oktober 2008 met steun van de
minister voor Ontwikkelingssamenwerking van start gegaan. Deelnemers
aan dit initiatief willen gezamenlijk werken aan verduurzaming van
internationale handelsketens met aandacht voor mens en milieu in
ontwikkelingslanden.
- Op 1 december 2008 organiseerde het ministerie van Buitenlandse Zaken,
in samenwerking met het ministerie van Economische Zaken een
Bedrijfslevendag in het kader van de Mensenrechtenstrategie van het
kabinet. Zowel vanuit het bedrijfsleven als vanuit maatschappelijke
organisaties was waardering voor de rapportage aan de Mensenrechtenraad
van de Verenigde Naties door de speciale vertegenwoordiger van de
Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties voor bedrijfsleven en
mensenrechten, professor John Ruggie1. Een groot aantal bedrijven gaf aan
met de aanbevelingen uit dit rapport aan de slag te gaan. Bij deze
gelegenheid noemde professor Ruggie het Nederlandse model van het
onafhankelijke Nationaal Contactpunt voor de OESO Richtlijnen voor
Multinationale Ondernemingen de 'gold standard' voor maatschappelijke
klachtenprocedures.
- Op 22 december 2008 zond ik u de visie van het kabinet op de
verantwoordelijkheid van bedrijven in de keten (Kamerstukken II, 26485,
nr. 62). Daarin werd een aantal specifieke maatregelen aangekondigd.
Afsluitend
Met de bovengenoemde acties is veel in gang gezet. Ze dragen bij aan de
doelstelling van het kabinet dat alle bedrijven zich bewust worden van de
maatschappelijke effecten en verantwoordelijkheden die ondernemen met zich
meebrengt en de kansen die MVO biedt én dat bedrijven zich ook daadwerkelijk
inzetten om MVO in hun kernactiviteiten te integreren.
(w.g.) drs. F. Heemskerk
Staatssecretaris van Economische Zaken
1 John Ruggie - "Protect, Respect and Remedy: a Framework for Business and Human Rights", 7 april
2008