Ingezonden persbericht
Pb 09- 27
Nijmegen, februari 2009
Kritische blik op christelijk gedachtegoed
Christelijke sociaal denken vraagt om actualisering
Boek: Christelijk Sociaal Denken. Traditie, Actualiteit, Kritiek
Tegen de achtergrond van de recente kritiek op het Vaticaan is het intrigerend dat het christendom een rijke traditie kent van betrokkenheid bij sociale vraagstukken. Deze betrokkenheid spreekt uit een aantal pauselijke encyclieken. Ook het protestantisme en het Oost-Europese christendom kennen maatgevende geschriften. Over de relevantie ervan voor het hedendaags denken, is een bundel verschenen met bijdragen van onderzoekers van het Centrum voor Ethiek van de Radboud Universiteit.
De auteurs constateren dat het christelijke sociale denken sprekend en veelzijdig is, maar dat de mogelijkheden om de pastorale taal om te zetten in daden niet altijd even duidelijk zijn. Ze zijn bovendien kritisch over de filosofische kracht en de eenheid van de leer. Het boek belicht vooral de pauselijke encyclieken over sociale vraagstukken en een sleuteldocument van de Russisch orthodoxe Kerk.
Veertien auteurs geven hun kritische analyse. Zo laat Van der Zweerde zien dat er ondanks de verschillende maatschappelijke achtergronden vele parallellen bestaan tussen Oosters en Westers christelijk gedachtegoed. Belangrijk nieuws, nu in de Europese Unie vele orthodoxe christenen leven! Bijna alle auteurs onderkennen dat goed begrip van de hedendaagse samenleving vraagt om kennis van de christelijke achtergrond. Buijs en Terpstra laten zien hoezeer de hedendaagse liberale samenleving wortelt in het christelijke gedachtegoed en het organisatiemodel van het klooster. Begrippen als 'waardigheid' als fundamenteel principe (Van Tongeren) en 'subsidiariteit' zijn moeilijk te begrijpen zonder de christelijke achtergrond mee te denken.
Het gedachtegoed heeft ook directe relevantie voor hedendaagse discussies. Van Stokkom stelt dat een hedendaagse samenleving niet zonder de klassieke deugd 'hoop' kan. Becker toont aan dat kernproblemen van de moderne discussie over werk en arbeid al spelen in het bijbelboek Genesis, en Aydin laat zien dat vroeg-Middeleeuwse discussies over de vrije wil ook de moderne mens iets te zeggen hebben.
De bijdragen bewijzen dat het christelijke sociale denken niet een rigide stelsel van regels is, maar een stelsel uitgangspunten die een appel op mensen doen om in de altijd wisselende omstandigheden goed te handelen. Dit stelsel heeft in de loop van de tijd wel serieuze veranderingen ondergaan, zo laat Van der Ven zien. De eenheidspretentie die uit de leer spreekt is daarmee fors gerelativeerd.
De bundel leert dat ook de moderne geseculariseerde samenleving aan het christelijke gedachtegoed inspiratie kan ontlenen, maar dat een vertaling van de algemene principes naar de concrete situatie nodig is.
Christelijk Sociaal Denken. Traditie, Actualiteit, Kritiek, M. Becker (red.), Uitgeverij Damon, Budel. ISBN 9789055739387 Uitgave van het Centrum voor Ethiek Radboud Universiteit Nijmegen.
Ingezonden persbericht