Nederlandse Politiebond
Geweld tegen de politie: meer aandacht voor weerbaarheid noodzakelijk
Er bestaan nog altijd grote regionale verschillen in de opvang en
begeleiding van politieambtenaren die tijdens hun werk met agressie of
geweld zijn geconfronteerd. Dat was de NPB uiteraard al lang bekend,
onder andere door de vele klachten van leden over de manier waarop de
korpsen omgaan met de zogenaamde voegingsprocedure. Het is nu echter
ook vastgesteld in het onderzoeksrapport 'Bont en Blauw', een in
opdracht van het ministerie van Justitie uitgevoerde analyse van 256
politiedossiers inzake geweld tegen de politie.
Weliswaar hebben alle politiekorpsen de afgelopen jaren officieel een
geweldsprotocol ingevoerd, maar de manier waarop ze dat plan van
aanpak in de praktijk invullen en ten uitvoer brengen varieert nogal.
Het ministerie van BZK heeft in 2005 een aantal minimumeisen gesteld
waaraan de protocollen zouden moeten voldoen; de naleving daarvan
blijkt nogal te wensen over te laten.
Minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en minister Hirsch Ballin
van Justistie hebben de Tweede Kamer op 19 februari laten weten dat er
meer consistentie moet komen in de opvang en begeleiding van
politieambtenaren na een geweldsincident. Ze zijn voornemens dat te
realiseren door nadere regels te stellen aan de uitvoering van de
regionale geweldsprotocollen (landelijke uitvoeringsregeling).
Zwaardere straffen
Tegelijk met het rapport 'Bont en Blauw' stuurde beide ministers ook
het rapport 'Evaluatie van de strafvorderingsrichtlijn kwalificerende
slachtoffers' naar de Tweede Kamer. In dat rapport wordt een analyse
gegeven van de 80.651 zaken van belediging, bedreiging en geweld die
het Openbaar Ministerie in de anderhalf jaar tussen 1 december 2006 en
1 mei 2008 in behandeling nam.
De onderzoekers concluderen dat daders die geweld plegen tegen
werknemers met een publieke taak zoals politieambtenaren in de meeste
gevallen een beduidend zwaardere straf krijgen dan andere daders, al
komt het nooit tot de verdubbeling die in de strafvorderingsrichtlijn
van het Openbaar Ministerie is vastgelegd. Gemiddeld wordt twee keer
zo vaak voorlopige hechtenis opgelegd en er wordt veel vaker
gedagvaard.
De NPB erkent dat zwaarder straffen een afschrikwekkend effect kan
hebben op potentiële daders en daardoor een bijdrage kan leveren aan
het terugdringen van het geweld tegen politieambtenaren en andere
werknemers met een publieke functie. Tegelijkertijd moeten we onder
ogen zien dat een dergelijke oplossing niet 'hufterproof' is: hoe
zwaar je de straffen ook maakt, er zullen altijd mensen met een kort
lontje blijven rondlopen die zich op enig moment geroepen voelen
politieambtenaren agressief of gewelddadig te benaderen.
Training en zorg
Wil je de gevolgen van geweldpleging tegen de politie verder beperken,
dan zul je moeten investeren in preventief beleid. Collega's moeten
dusdanig getraind worden dat ze op het moment dat ze met het geweld
geconfronteerd worden optimaal weerbaar zijn zowel fysiek als mentaal.
Niet voor niets bepleit de NPB al sinds jaar en dag een fikse
investering in het aantal trainingsuren (de huidige 32 uur per jaar
zijn echt een lachertje) en vragen we sinds enige tijd ook aandacht
voor het belang van goede psychische personeelszorg bij de politie.
Actie in FNV-verband
De toenemende agressie tegen werknemers in de publieke sector heeft
ook de warme aandacht van de vakcentrale FNV. Onlangs is voor het
opzetten van acties op dit gebied een speciale werkgroep in het leven
geroepen, waarin uiteraard ook de NPB vertegenwoordigd is. Begin april
zal een eerste grootschalige FNV-manifestatie plaatsvinden om het
geweld tegen overheidspersoneel aan de kaak te stellen.
Wat kan de NPB betekenen voor een politieambtenaar met schade als
gevolg van geweld? Een greep uit de mogelijkheden.
* Het indienen van een klacht tegen de beslissing van de Officier van
Justitie om niet tot vervolging over te gaan (de zogenaamde artikel 12
strafvorderingsprocedure). Door de klacht kan bewerkstelligd worden
dat de veroorzaker van de schade alsnog strafrechtelijk vervolgd moet
worden.
* Bijstandsverlening in het kader van voeging in een strafproces. Als
sprake is van vervolging kan het slachtoffer ervoor kiezen zich in het
strafproces te voegen en een eis tot het betalen van schadevergoeding
neer te leggen. Voordeel van de voegingsprocedure is dat het Openbaar
Ministerie erop toeziet dat de schadevergoeding daadwerkelijk betaald
wordt. Nadelen zijn er echter ook: de strafrechter wijst een vordering
tot betaling van schadevergoeding vaak maar gedeeltelijk toe, waardoor
er alsnog een civiele procedure gestart moet worden.
* Het voeren van een civiele procedure ter verkrijging van een
schadevergoeding tegen de veroorzaker van de schade. Dit kan zowel bij
blijvend als bij niet-blijvend letsel.
* Het voeren van de onderhandelingen met de verzekeraar van de
tegenpartij.
* Het begeleiden van de terugkeer van de politiemedewerker in de
werkorganisatie.
* Het verlenen van bijstand bij schade als gevolg van een
dienstongeval of beroepsziekte. De korpsen hebben de aansprakelijkheid
voor dienstongevallen en beroepsziekten bij Reaal (voorheen
Winterthur) ondergebracht. Voor het vaststellen van de hoogte van de
uitkering is doorgaans medisch onderzoek vereist. Dat onderzoek wordt
verricht door een door Reaal ingeschakelde medisch specialist, die het
verzoek krijgt een invaliditeitspercentage vast te stellen. De NPB
probeert zo veel mogelijk invloed op de totstandkoming van het
invaliditeitspercentage uit te oefenen, onder meer door al in een
vroeg stadium aan Reaal duidelijk te maken dat de NPB graag betrokken
wil worden bij de keuze voor een medisch specialist. De NPB laat zich
in dat proces ondersteunen door een onafhankelijk medisch
adviesbureau, dat op kosten van de NPB advies uitbrengt.
* De NPB staat leden bij die letselschade willen verhalen, ongeacht of
de oorzaak binnen of buiten het werk ligt. Ook relatief geringe
schades krijgen aandacht.
De NPB heeft eigen juridisch medewerkers en advocaten in huis die
strafrechtelijke en civiele bijstand kunnen verlenen. In voorkomende
gevallen maakt de NPB daarnaast gebruik van de diensten van de
gerenommeerde kantoren Cleerdin & Hamer Advocaten (voor strafzaken) en
Wout van Veen Advocaten (voor letselzaken). Op deze manier probeert de
NPB niet alleen in woorden maar ook in daden tot uitdrukking te
brengen dat geweld tegen politiemensen niet getolereerd kan en mag
worden.
Gepubliceerd op 20 februari 2009 door Dick Harte.
Overname van dit nieuwsbericht is toegestaan, mits met bronvermelding:
Nederlandse Politiebond - www.politiebond.nl ©2009.