Ministerie van Economische Zaken


Datum 26 februari 2009

Betreft Ongewenst roamen in de grensstreek


1

Hierbij stuur ik u toe het aan uw Kamer toegezegde onderzoek naar ongewenste
roaming in de grensstreken, opgesteld door het Agentschap Telecom.
Naar aanleiding van een motie van uw Kamer d.d. 16 januari 20081, waarin de
regering wordt verzocht alle maatregelen te nemen, dan wel te bevorderen, die
kunnen leiden tot een spoedige proef met grensoverschrijdend bellen tegen
nationaal tarief in de gehele Benelux, is door de indieners van de motie
geconstateerd dat consumenten in grensgebieden vaak ongewenst en ongemerkt
geconfronteerd worden met hoge beltarieven. Nadien heb ik toegezegd bij brieven
van 12 november 20082 en 19 december 20083 uw Kamer te informeren over
onbedoeld roamen in de grensstreek. Tijdens het mondelinge vragenuur d.d. 20
januari 2009 heeft de minister van Economische Zaken uw Kamer laten weten dat
een rapportage van het onderzoek op korte termijn wordt toegezonden.
Hieronder schets ik eerst de technische achtergrond van ongewenst roamen.
Vervolgens ga ik in op de uitkomsten van het onderzoek door het Agentschap
Telecom en informeer ik u over maatregelen die door mobiele providers inmiddels
genomen zijn.

Roaming is van oorsprong bedoeld om in het buitenland gebruik te kunnen maken
van buitenlandse mobiele telefoonnetwerken. Het is van belang om te realiseren
dat radiosignalen geen grenzen kennen. Het is technisch onmogelijk het bereik
van een Nederlands netwerk precies op de grens te laten eindigen en het bereik
van een Belgisch of Duits netwerk precies op de grens te laten beginnen.
Ongewenst roamen kan dus vanuit de structuur van de netwerkopbouw niet
volledig worden voorkomen.

Het ongewenst roamen is wel te voorkomen door het gedrag van de gebruiker van
een mobiele telefoon. Door de automatische netwerkselectie op het toestel uit te
zetten en het toestel in te stellen op de eigen nationale provider kan het
ongewenste roamen worden voorkomen. Dit heeft als nadeel dat de gebruiker in
het buitenland zijn toestel weer handmatig anders in moet stellen.


1 Motie van de leden Hessels en Van Dam, Tweede Kamer, vergaderjaar 2007-2008, 30 661,
nr 18

2 Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-2009, 21 501-33, nr 196
3 Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-2009, 21 501-33, nr. 203


Het onderzoek van het Agentschap Telecom heeft zich gericht op het vraagstuk
van het ongewenst roamen in de grensstreek van Limburg, waar de problematiek
zich concentreert. Het onderzoek is uitgevoerd op 30 meetpunten op of aan de
grens van Limburg met België en Duitsland. Dit zijn de punten waar de kans op
ongewenst roamen het grootst is. Tevens heeft het agentschap de veldsterkte
gemeten op zeven meetpunten op 15 km van de grens met België of Duitsland.
Om de metingen te kunnen verrichten, heeft Agentschap Telecom gebruik
gemaakt van informatie die zij heeft opgevraagd bij de drie Nederlandse
telecomproviders met een netwerk in de grensstreek c.q. Limburg. Het onderzoek
van Agentschap Telecom heeft zich geconcentreerd op de kans dat een
Nederlandse abonnee wordt verbonden met een buitenlandse provider, op het
moment dat een mobiele telefoon op of in de onmiddellijke nabijheid van de grens
wordt aangeschakeld.

Wat betreft de metingen op 15 kilometer van de grens blijkt uit het onderzoek dat
de radiosignalen van de drie Nederlandse operators dusdanig sterk zijn (in relatie
tot hun buitenlandse collega's) dat de kans op roaming daar praktisch nihil is.
Wat betreft de metingen op de grens blijkt dat de kans op roaming (dat wil
zeggen bij aanschakelen verbonden worden met een buitenlandse provider) per
onderzochte provider verschilt. Uit statisch onderzoek van het Agentschap
Telecom is gebleken dat de maximale kans4 op roamen voor gebruikers
afhankelijk is van de keuze van provider, zijnde maximaal 9%, 14% of 24%. In
de praktijk zal het gebruik van een mobiele telefoon met UMTS-faciliteit leiden tot
roamingresultaten gelijk aan die van GSM-netwerken, omdat de gebruiker altijd
eerst zal worden doorgeschakeld naar het GSM-netwerk van zijn operator. Dit
betekent dat de resultaten voor GSM bepalend zijn voor het optreden van
roaming. Laatstgenoemde percentages zullen dalen wanneer de afstand vanaf de
grens toeneemt.

Uit het onderzoek van het Agentschap Telecom blijkt niet dat operators in België
of Duitsland hun netwerk zodanig hebben ingesteld dat Nederlandse gebruikers
een grote kans hebben om naar een buitenlands netwerk te worden geroamd.
Er wordt derhalve gehandeld in overeenstemming met de internationale afspraken
en ik zie op grond van dit onderzoek geen aanleiding deze afspraken ter discussie
te stellen.

Een alternatief voor een technische benadering van het probleem zou een regeling
van de tarieven in het betrokken grensgebied kunnen zijn. De motie verzoekt om
een spoedige proef met grensoverschrijdend bellen tegen nationaal tarief in de
gehele Benelux.

Ik heb uw Kamer in een algemeen overleg d.d. 5 juni 20085 reeds laten weten dat
de mobiele operators niet enthousiast zijn over het idee van een Beneluxtarief.
Naar een dergelijke voorziening is, volgens zeggen van de mobiele operators,
nagenoeg geen vraag.

Zij hebben laten weten dat de klachten over het onbedoeld roamen beperkt zijn.


4 Binnen de gegeven betrouwbaarheid zoals vermeld is in het rapport.
5 Tweede Kamer, vergaderjaar 2007-2008, 21 501-33, nr. 172


Dit neemt echter niet weg dat het bezwaarlijk is dat consumenten als gevolg van
ongewild roamen ongemerkt worden geconfronteerd met hogere mobiele
belkosten.

Inmiddels hebben navolgende in Nederland actieve mobiele operators, mede op
mijn aandringen, maatregelen genomen om de negatieve (financiële) gevolgen
van het ongewenste roamen voor de consument te beperken. Vodafone verstrekt
op haar website informatie die de consument informeert hoe onbedoeld roamen
kan worden voorkomen. Vodafone heeft bovendien laten weten binnenkort met
een grensabonnement te zullen komen.

KPN heeft inmiddels een buurlandbundel geïntroduceerd. De KPN-consument kan
tegen betaling van een maandelijks bedrag van vijf Euro zowel in Nederland als in
België en Duitsland mobiel bellen tegen hetzelfde buiten bundel tarief.6 In dat
geval is geen sprake meer van een buitenlandtarief.

Met deze inspanningen is naar mijn idee binnen het haalbare uitvoering gegeven
aan het verzoek van uw Kamer.


(w.g.) drs. F. Heemskerk

Staatssecretaris van Economische Zaken