Ministerraad
Vrijwillige herindeling blijft de regel
Persbericht | 03-04-2009
De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris
Bijleveld-Schouten van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
ingestemd met het vernieuwde beleidskader gemeentelijke herindeling.
Uitgangspunt voor gemeentelijke herindeling blijft dat die 'van
onderop' moet komen. Gemeenten zijn daarbij als eerste aan zet. De
afwegingen kunnen volgens het kabinet het beste op lokaal en regionaal
niveau worden gemaakt. Daarom zal het kabinet niet zelf met
voorstellen tot herindeling komen. Het kabinet toetst de
herindelingsvoorstellen op het gevolgde proces en bekijkt of de
voorstellen aan alle criteria in het beleidskader voldoen. Het nieuwe
beleidskader gemeentelijke herindeling vervangt het vorige
beleidskader dat functioneerde tussen 2002 en 2009.
Herindelingsvoorstellen moeten voldoen aan zes criteria: draagvlak,
bestuurskracht, duurzaamheid, interne samenhang, regionale samenhang
en evenwicht en planologische ruimtebehoefte. Herindelingsvoorstellen
moeten kunnen rekenen op 'voldoende draagvlak', zoals is afgesproken
in het Coalitieakkoord. Dat betekent echter niet altijd unanimiteit.
Bestuurlijk draagvlak bij herindeling op initiatief van gemeenten
betekent dat de gemeenteraden van betrokken gemeenten met de
voorstellen hebben ingestemd. Soms doet zich de situatie voor dat een
gemeente (of een minderheid van gemeenten) een herindelingsproces met
meerdere gemeenten afwijst. In dat geval kan de provincie een eigen
afweging maken tussen het belang van de gemeenten die de fusie wensen
of het belang van de minderheid van gemeenten die tegen een fusie is.
De provincie kan in dat geval het initiatief overnemen en daarbij
streven naar een voorstel dat op een zo groot mogelijk bestuurlijk
draagvlak kan rekenen. Wanneer de provincie een initiatief tot
herindeling overneemt, moet worden voldaan aan de volgende nu
vastgelegde criteria:
* de provincie moet aantonen dat is gewerkt aan een zo groot
mogelijk draagvlak;
* de betrokken gemeenten hebben alternatieven kunnen aandragen;
* omliggende gemeenten met een mogelijk belang hebben hun zienswijze
kunnen geven;
* de provincie heeft deze alternatieven met betrokken gemeenten
beoordeeld;
* de provincie motiveert dat een gemeente waar de gemeenteraad niet
instemt met een herindeling toch wordt opgenomen in een
herindelingsvoorstel.
Het beleidskader biedt verder een nieuw criterium voor het geval er
aan een gemeente gebied wordt toegevoegd van een andere gemeente.
Indien door die toevoeging het inwonertal van een gemeente met minder
dan 10 procent toeneemt, hoeft deze gemeente niet van rechtswege te
worden opgeheven. Dit zal het geval zijn als een kleine gemeente wordt
toegevoegd aan een grote. Voordeel hiervan is onder andere dat de
burgemeester, gemeentesecretaris en het ambtelijke personeel dan in
functie kunnen blijven.
Het vernieuwde beleidskader is ter consultatie aangeboden aan het IPO
en de VNG en kan rekenen op breed draagvlak bij deze
koepelorganisaties.