Wageningen Universiteit en Researchcentrum
agenda > nieuws > hoornloos fokken mogelijkheid voor minder ingrepen
Hoornloos fokken mogelijkheid voor
minder ingrepen
3 apr 2009
Hoornloosheid komt van nature voor bij rundvee. Fokken van hoornloze
koeien is een mogelijkheid om de ingreep van onthoornen te
verminderen. Het fokken van hoornloze koeien is daarmee tegelijk een
welzijnsvriendelijk als ook een natuurlijke methode. Dat blijkt uit
onderzoek van de Animal Sciences Group (ASG) van Wageningen UR. Het
onderzoek is uitgevoerd op verzoek van LNV en PZ. Bij het HF-ras is
fokken van hoornloze koeien goed mogelijk omdat er enkele hoornloze
stieren beschikbaar zijn. Hoornloze stieren hebben echter een lage
fokwaarde. Met een goed fokprogramma kan de achterstand in fokwaarde
binnen vier generaties zijn ingelopen.
Melkvee in de Nederlandse veehouderij wordt doorgaans onthoornd om
onrust in de stal en verwondingen voor mens en dier tegen te gaan. Het
onthoornen van kalveren wordt gezien als een welzijnsonvriendelijke
ingreep. In het rapport âWenselijkheid en mogelijkheden voor het
fokken van hoornloze koeienâ (ASG rapport 176) zijn aspecten rondom
het fokken van hoornloze koeien onderzocht. Aangeboren hoornloosheid
komt reeds eeuwen van nature voor in verschillende rassen, maar op dit
moment slechts incidenteel in de moderne melkveerassen.
Hoornloosheid komt al eeuwen voor
Het gen voor hoornloosheid is grotendeels gebaseerd op één gen en is
dominant over gehoorndheid. Het komt reeds eeuwen van nature voor in
verschillende rassen. ASG-onderzoeker Jack Windig: âVóór 1900 kwam
ook in het Fries Hollands vee hoornloosheid voor. Door selectie is het
gen echter bijna uit de populatie verdwenen. Binnen het HF- ras is nog
een aantal hoornloze stieren beschikbaar. Beperkende factor om deze
stieren te gebruiken is dat de fokwaarden circa acht generaties
achterlopen op die van de honderd beste stieren. Veehouders gebruiken
daarom niet snel hoornloze stieren.â De beschikbaarheid van stieren
met het hoornloosheidsgen opent echter wel mogelijkheden voor het
opzetten van een speciaal fokprogramma.
Draagvlak zoeken voor hoornloosheid
Cruciaal in de discussie over onthoornen/fokken hoornloze koeien is
niet alleen de vraag hoe goed dat is voor het dierenwelzijn, maar ook
hoe natuurlijk het is. Het draagvlak voor fokken op hoornloosheid zal
vergroten als meer bekend wordt dat het hoornloosheidsgen van nature
al voorkomt. Het verbeteren van dierenwelzijn alleen is als argument
niet voldoende voor een maatschappelijk draagvlak. Windig : âIn het
ideaalbeeld van burgers heeft een koe hoorns. Die burger vindt naast
dierenwelzijn ook natuurlijkheid belangrijk. Veehouders vinden welzijn
belangrijk, maar gaan daarbij meer uit van goed management dan van
natuurlijkheid. Daarom vinden veehouders onthoornen van kalveren
acceptabel. Maar liever zouden ze hoornloze koeien met een goede
productie hebben.â .
Versneld fokprogramma nodig
Voor veehouders zijn hoornloze stieren en interessant alternatief als
de fokwaardes voor productie en andere belangrijke kenmerken voldoende
in de buurt van gangbare gehoornde stieren komen. Met modelsimulaties
is aangetoond dat met een geschikt fokprogramma na vier generaties de
achterstand qua fokwaarden ingelopen kan worden. Een klassiek
terugkruisingsprogramma om het gen in te kruisen duurt lang (vier
generaties is circa 20 jaar), door gebruik van merkers
(merkerselectie) kan de duur van een fokprogramma aanmerkelijk bekort
worden tot ongeveer 10 jaar.
Gratis downloaden rapport
Het ASG-rapport 176 âWenselijkheid en mogelijkheden voor het fokken
van hoornloze koeienâ is hier gratis te downloaden van de
ASG-website.
Onderzoeksfinanciering
Dit onderzoek is gefinancierd door het Ministerie van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit (LNV) (projectcode BO-07-011-015) en het
Productschap Zuivel (PZ)
Meer informatie
Voor meer informatie over het onderzoek naar hoornloosheid:
Jack Windig tel 0320 238068 E-mail jack.windig@wur.nl
Roel Veerkamp tel 0320 238 261 E-mail roel.veerkamp@wur.nl
Contact
Jack Windig
tel 0320 238068
jack.windig@wur.nl