STW benoemt Detlef Lohse tot Simon Stevin Meester 2009
Technologiestichting STW heeft prof.dr. Detlef Lohse, hoogleraar
Vloeistoffysica aan de Universiteit Twente, benoemd tot Simon Stevin
Meester 2009. Lohse ontvangt een half miljoen euro die hij vrij mag
besteden aan onderzoek. STW eert Lohse op deze manier voor zijn
voortreffelijke fundamentele onderzoek dat hij voortdurend weet te
koppelen aan praktische vraagstukken. De laureaat ontvangt de prijs op
8 oktober 2009 tijdens de STW-Jaarconferentie 2009 in Nieuwegein.
Met zijn benoeming is Lohse de eerste onderzoeker die zowel de hoogste
Nederlandse prijs voor wetenschappelijk onderzoek (de Spinoza-premie
van NWO in 2005) als de hoogste Nederlandse prijs voor
technisch-wetenschappelijk onderzoek heeft ontvangen.
Detlef Lohse (Hamburg, 15 september 1963) geldt als een absolute
autoriteit op het gebied van stromingsleer en turbulentie. Hij geniet
wereldfaam door zijn verklaring van het verschijnsel
sonoluminescentie. Daarbij zendt een kleine gasbel in een vloeistof
onder invloed van ultrasoon geluid licht uit. Wereldberoemd werd Lohse
in 2000 toen hij en zijn collega's wisten vast te stellen dat de
pistoolgarnaal zijn luide knallen produceert met behulp van
imploderende bellen.
Gasbellen in een vloeistof
Gasbellen in een vloeistof vormen een rode draad door de vier
onderzoeksgebieden van Lohse en zijn onderzoeksgroep: turbulentie en
tweefasestroming, granulaire stroming, micro- en nanofluïdica, en
biomedische toepassingen van bellen. Daarbij kenmerkt het werk van
Lohse en zijn groep zich door de directe wisselwerking van theorie,
experimenten en numerieke simulaties. "Vaak kun je een probleem pas
door de directe wisselwerking van alle drie de methodes oplossen",
zegt Lohse. "Hiervoor heb je experimentele, theoretische en numerieke
kennis nodig. Die is allemaal in onze groep verzameld en daarom zie ik
de onderscheiding ook als voor onze groep als geheel."
Eén van de aandachtsgebieden van Lohse en zijn groep is zogeheten
Rayleigh-Bénard convectie. Dat is door warmte gedreven turbulentie in
een afgesloten vat. Uitkomsten van dit onderzoek hebben toepassing op
door convectie bepaalde verticale stromingen in de oceanen, in de
buitenkern van de aarde, in de buitenlaag van de zon en in het
binnenste van grote gasplaneten. Een ander belangrijk terrein van
onderzoek is het bestuderen van krachten die werken op bellen in een
stromende vloeistof. In het bijzonder gaat het dan om opwaarts
gerichte krachten en weerstand. Inzichten uit dit onderzoek helpen
bijvoorbeeld begrijpen hoe turbulentie de wrijving van een stromende
vloeistof over een oppervlak (denk aan scheepswanden onder water)
vermindert. Eén van de recente resultaten van de groep van Lohse was
de ontdekking dat dit weerstandsverminderende mechanisme alleen werkt
als zo'n oppervlak volkomen schoon is en de verklaring hiervan. Deze
onderzoekslijn is deel van een groot onderzoekprogramma
"gedispergeerde
meerfasestroming", met financiering van STW, FOM, het ministerie van
Economische Zaken en deelname van bedrijven.
Inkjetprinters en contrastvloeistoffen
Het industrieel verreweg grootste project van Lohse en zijn groep op
dit moment is onderzoek samen met Océ naar het optreden van
luchtbelletjes in de inktstraal uit een inkjetprinter. Luchtbelletjes
in de inktstraal kunnen het printproces verstoren. De enige oplossing
tot nog toe is de printer gewoon even uit te zetten. Dat is voor een
printerfabrikant natuurlijk erg onbevredigend. Het onderzoek is erop
gericht te ontdekken wanneer de belletjes zich gaan vormen en hoe die
vorming meteen te onderdrukken.
Gasbellen in een vloeistof vormt ook precies de samenstelling van
contrastvloeistoffen die in de medische wereld worden gebruikt. De
groep van Lohse doet samen collega's van het Erasmus MC intensief
onderzoek naar het gedrag van de belletjes in zo'n vloeistof en naar
methoden om het belgedrag te beïnvloeden, bijvoorbeeld om belletjes
als transporteur van medicijnen te gebruiken.
Curriculum vitae
Lohse studeerde in 1989 af in de theoretische kernfysica aan de
Universität Bonn en promoveerde in 1992 summa cum laude aan de
Universität Marburg op theorie van turbulentie. Daarna werkte hij als
postdoc aan de University of Chicago en de Universität Marburg, en was
hij Heisenberg Fellow aan de Ludwig-Maximilians Universität München.
In 1998 volgde zijn benoeming tot hoogleraar Vloeistoffysica aan de
Universiteit Twente. In 2005 benoemde de Koninklijke Nederlandse
Akademie van Wetenschappen (KNAW) hem tot lid, kreeg hij de
Spinoza-premie, en benoemde de UT hem tot universiteitshoogleraar.
Sinds 2007 maakt hij deel uit van het Uitvoerend Bestuur van de
Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM). Lohse's
promovendi en postdocs zijn naar hoogleraarposities over de hele
wereld uitgezwermd. Hij houdt nauw contact met ze en zij sturen hun
gepromoveerden naar Twente voor een postdoc. Als leukste taak van zijn
hoogleraarschap noemt hij, verrassend genoeg, het schrijven van
onderzoeksvoorstellen. Het is één van de geheimen van zijn succes. De
manier waarop hij zijn groep leidt is een andere succesfactor: hij
geeft verantwoordelijkheden aan zijn groepsleden en toont diepe
interesse in en waardering voor hun werk. Het belangrijkste van alles
blijft volgens Lohse echter het inhoudelijk zelf hard werken en de
gedrevenheid, de vreugde en het plezier om natuurkundige vraagstukken
op te lossen.
Meer over Lohse's onderzoek op de website van de groep Physics of
Fluids
Voor de redactie:
Dit is een persbericht van de Technologiestichting STW.
Meer informatie bij Huub Eggen, hoofd communicatie en public affairs
STW, tel. 030 - 6001 298 of Wiebe van der Veen, communicatie
Universiteit Twente, tel. 053 489 4244
Laatst gewijzigd op 14-04-2009 14:30:40 door Webmaster
Universiteit Twente