Ministerie van Defensie
Ministerie van Defensie
Antwoorden op vragen van het lid Van Velzen (SP) over de werkzaamheden van oud-commandant de strijdkrachten
Berlijn bij Thales
Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de vragen van het lid Van Velzen (SP) over de
werkzaamheden van oud-commandant der strijdkrachten Berlijn bij Thales (ingezonden 17
maart 2009 met kenmerk 2009Z04757).
DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE
drs. J.G. de Vries
Ministerie van Defensie
Vragen van het lid Van Velzen (SP) aan de staatssecretaris van Defensie over de
werkzaamheden van oud-commandant der strijdkrachten Berlijn bij Thales
(Ingezonden 17 maart 2009 met kenmerk 2009Z04757).
1
Is de `Aanwijzing SG A/872 Integriteitsbescherming van 25 september 2001', waarin
onder andere wordt bepaald dat Defensie oud-medewerkers, oud-Kamerleden en
voormalige bewindslieden 2 jaar lang niet mag accepteren als gesprekspartner
namens het bedrijfsleven dan wel daarmee anderszins zakelijke contacten mag
onderhouden, nog steeds van kracht?
Ja.
2
Kunt u aangeven wat de definitie is van `zakelijke contacten onderhouden'? Gelden
gesprekken tussen deze oud-bewindspersonen/oud-medewerkers/oud-Kamerleden
met defensiemedewerkers of bewindslieden tijdens symposia georganiseerd door de
defensie-industrie als `zakelijke contacten'? Zo nee, waarom niet?
3
Gelden gesprekken tussen genoemde personen tijdens een borrel georganiseerd door
lobbyisten of medewerkers van de defensie-industrie als `zakelijke contacten'? Zo nee,
waarom niet?
Een zakelijke relatie onderhouden is voorbehouden aan medewerkers voor wie dergelijke
contacten noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van hun functie. Defensie hanteert voor het
begrip zakelijke contacten een ruime definitie. Behalve face to face contacten wordt hieronder
ook verstaan het optreden als 'penvoerder' (al dan niet langs de elektronische weg), het
optreden als 'telefonisch woordvoerder' en het (als ondersteunend lid) deel uit maken van een
bedrijfsdelegatie.
Voor lobbypraktijken of het bijwonen van symposia georganiseerd door de defensie-industrie,
is de restrictieve regelgeving geformuleerd in aanwijzing SG A/872 onverkort van toepassing.
4
Vindt u het een goede ontwikkeling dat de voormalige Commandant der Strijdkrachten,
met zijn kennis en als pleitbezorger van de JSF en diens stealth-capaciteiten, bij
Thales in de Raad van Toezicht werkzaam is? Deelt u de mening dat hij hiermee direct
dan wel indirect gesprekspartner van het ministerie van Defensie is? Deelt u de
mening dat hiermee een beeld ontstaat van oud-generaals die hun opvolgers materieel
aanprijzen 1)? Zo nee, waarom niet?
5
Wat is uw oordeel over het persbericht van Thales Nederland (mede-ontwikkelaar van
de JSF) waarin dit bedrijf veronderstelt dat de voormalige Commandant der
Strijdkrachten zijn internationale netwerk zal benutten ten bate van het bedrijf ("Thales
Nederland is pleased that General (retd.) Dick Berlijn is prepared to make his unique
qualities available to the company. He will bring his vast operational knowledge and
his extensive international network.")? 2) Welke contacten heeft de heer Berlijn sinds
zijn aantreden bij Thales gehad met het ministerie? Kunt u garanderen dat de heer
Berlijn op geen enkele wijze gesprekspartner zal zijn?
Voormalige werknemers van Defensie zijn na dienstverlating vrij in de keuze van hun
vervolgwerkzaamheden. Defensie heeft dan ook geen oordeel over de werkkring van oud
defensiemedewerkers. Conform aanwijzing SG A/872, zal de heer Berlijn niet als
gesprekspartner worden geaccepteerd.
6
Hebben andere ministeries ook dergelijke aanwijzingen over integriteitbescherming?
Geldt deze interne defensie-regel ook voor contact met andere ministeries? Zo nee,
waarom niet? Mag een oud-defensiemedewerker bijvoorbeeld contact hebben met het
ministerie van Economische Zaken over bijvoorbeeld de afhandeling van het
afdrachtspercentage van de industrie voor de deelname aan de ontwikkeling van de
JSF?
Ook andere ministeries beschikken over aanwijzingen die betrekking hebben op
integriteitbescherming. Defensie kan echter geen uitspraken doen over de status en precieze
inhoud van de interne regelgeving van andere ministeries.
Voor Defensie geldt dat haar interne regelgeving toeziet op het gedrag van
defensiemedewerkers met betrekking tot oud-medewerkers, oud-Kamerleden en voormalige
bewindslieden. Of en onder welke voorwaarde een oud-defensiemedewerker in contact mag
treden met het ministerie van Economische Zaken wordt bepaald door dit ministerie.
7
Kunt u garanderen dat het ministerie oud-Kamerlid Mat Herben (Senior Adviseur
Nationale veiligheid voor de stichting Nederlandse Industrie voor Defensie en
Veiligheid, een stichting die zich aktief inzet namens de defensie-industrie in het JSF
dossier) in de eerste 2 jaar na zijn afscheid uit de Kamer nooit als gesprekspartner
heeft geaccepteerd?
8
Kunt u garanderen dat het ministerie oud-Kamerlid Bert Bakker (lobbyist voor Meines
en Partners die de belangen van Saab vertegenwoordigt) in de eerste 2 jaar na zijn
afscheid uit de Kamer nooit als gesprekspartner heeft geaccepteerd?
Ik heb geen aanwijzingen dat de oud-Kamerleden Herben of Bakker ooit als formeel
gesprekspartner in een overleg met Defensie zijn opgetreden.
9
Bent u bereid op uw ministerie een regel in te stellen die luidt dat Defensie geen zaken
doet met bedrijven die oud-Defensieambtenaren, oud-Kamerleden en oud-
bewindslieden in de periode van 2 jaar na hun `afzwaaien' in hun bestuur, als adviseur,
als lid van de Raad van commissarissen of Raad van toezicht, om zodoende elke
schijn van belangenverstrengeling te voorkomen en volledige transparantie bij
besluiten te garanderen? Zo nee, waarom niet?
Nee, een dergelijke regeling is in strijd met de vrije keuze van arbeid zoals die is vastgelegd
in artikel 19, lid 3 van de Grondwet. Daarnaast is een dergelijke regeling in strijd met de
Europese aanbestedingsregels.
1) de Volkskrant, 10 mei 2008: "Eens generaal-majoor, nu cateraar"
2) Persbericht Thales Nederland, 5 januari 2009: "Dick Berlijn in Supervisory Board of Thales
Nederland"