Ministerie van Defensie
Ministerie van Defensie
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
Telefoon (070) 318 81 88
Fax (070) 318 78 88
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR Den Haag
Datum 17 april 2009
Ons kenmerk HDAB2009005074
Kamervragen Poppe en Van Bommel over zoekgeraakte
wapens in Afghanistan
Hierbij bied ik u de antwoorden aan op vragen van de leden Poppe en Van Bommel
(beiden SP) over zoekgeraakte wapens in Afghanistan. (Ingezonden 17 maart 2009 met
kenmerk 2009Z04766).
DE MINISTER VAN DEFENSIE
E. van Middelkoop
Pagina 1/7
Ministerie van Defensie
Vragen van de leden Poppe en Van Bommel (beiden SP) aan de minister van
Defensie over zoekgeraakte wapens in Afghanistan. (Ingezonden 17 maart 2009)
1
Wat is uw reactie op het rapport van de U.S. Government Accountability Office 1)
over de geconstateerde chaos inzake de registratie en de controle van de aan de
Afghan National Security Forces (ANSF) verstrekte wapens?
De regering beschouwt het als positief dat onderzoek wordt gedaan naar de registratie en
de controle van wapens die zijn verstrekt aan de ANSF. De regering neemt er kennis van
dat het Amerikaanse ministerie van Defensie de aanbevelingen van het rapport erkent en
inmiddels de richtlijnen voor een betere accountability van wapens in Afghanistan heeft
aangescherpt.
2
Is het probleem van het zoekraken van verstrekte wapens in internationaal verband
aan de orde gesteld? Is Nederland hierover door de Amerikanen rechtstreeks
ingelicht of gewaarschuwd en wat zijn de genomen maatregelen hiertegen?
Het zoekraken van wapens is binnen ISAF onderwerp van aandacht. De Nederlandse
regering is niet rechtstreeks ingelicht over de zoekgeraakte wapens.
3
Kunt u aangeven of er ook door Nederland verstrekte wapens zijn zoekgeraakt?
7
Wie heeft de eindverantwoordelijkheid over het vervoer, opslag, verstrekking/
uitgifte, beheer en controle van mogelijk door de Nederlandse krijgsmacht
geleverde wapens, munitie en andere militaire middelen?
Nederland heeft in een aantal gevallen logistieke steun geleverd bij het transport van door
DynCorps aan de ANSF verstrekte wapens. Hierbij zijn geen wapens zoekgeraakt.
DynCorps is een Amerikaanse organisatie die de politietrainingen coördineert en uitvoert
Pagina 2/7
Ministerie van Defensie
door heel Afghanistan. Tijdens de trainingen heeft DynCorp het beheer over de wapens.
Na de training is het beheer in handen van een logistiek officier van de Afghaanse politie.
De Afghaanse politie is verantwoordelijk voor het beheer van haar eigen wapens en wordt
daarbij begeleid door de Amerikaanse organisatie DynCorp.
De eindverantwoordelijkheid voor de opslag en het beheer van wapens en munitie bij de
ANA ligt bij het Afghaanse leger zelf. De 4e Brigade van het Afghaanse leger in Uruzgan
voert een gedegen beheer van zijn wapens. De Operational Mentoring and Liaison Teams
(OMLT's) besteden aandacht aan de begeleiding van de Afghaanse militairen die
verantwoordelijk zijn voor het beheer van de wapens. Ook de Amerikaanse
trainingsorganisatie Combined Security Transition Command-Afghanistan (CSTC-A)
ondersteunt het Afghaanse leger met opleidingen.
4
Op welke wijze worden door de Nederlandse troepen wapens en munitie
geregistreerd, geïnventariseerd en gecontroleerd?
Het beheer van wapens en munitie van de Nederlandse militairen geschiedt conform de
standaard Defensie regelgeving. Dit impliceert onder meer registratie van uitgifte,
verblijfslocaties en verbruik, en een periodieke controle daarop. Voor wat betreft
materieelbeheer in operatiegebieden verwijs ik u naar Kamerstuk 27 830, nummer 57 van
31 oktober 2008.
5
Zijn er gevallen bekend van vuurcontact waarbij de door ISAF-coalitietroepen
geleverde wapens tegen de troepen van ISAF, met name Nederland, zijn ingezet?
Voor zover bekend is dit niet gebeurd.
Pagina 3/7
Ministerie van Defensie
6
Zijn er bij huiszoekingen wapens aangetroffen en in beslag genomen? Zo ja, waren
hier ook door de coalitietroepen geleverde wapens bij aanwezig?
In Uruzgan worden bij huiszoekingen regelmatig wapens aangetroffen en in beslag
genomen. Er zijn echter geen wapens aangetroffen die door coalitietroepen zijn geleverd.
8
Is het waar dat er wapens in beheer zijn gegeven aan leden van het Afghaanse leger
die niet in staat zijn tot het beheer en registratie van deze wapens vanwege hun
analfabetisme? Kan hierdoor verondersteld worden dat er niet nauw gekeken wordt
naar het in beheer geven van wapens aan derden of dat de gegeven taak niet
serieus wordt genomen? Zo nee, waarom niet? Wat gaat u hieraan doen om dit in
betere banen te leiden?
Logistieke staffunctionarissen van het Afghaanse leger en de Afghaanse politie krijgen
alleen het beheer over wapens indien ze kunnen lezen en schrijven. Het beheer van
wapens vindt plaats op het ANA-hoofdkamp en het provinciale politiehoofdkwartier. De
registratie en controle op de buitenposten (forward operating bases) is lastiger, gezien het
analfabetisme en de veiligheidssituatie in deze gebieden.
De training en opleiding van de Afghaanse veiligheidsorganisaties heeft de hoogste
prioriteit. In Uruzgan besteden de OMLT's en de Police Mentoring Teams (PMT's) hieraan
veel aandacht. De Amerikaanse trainingsorganisatie CSTC-A heeft een speciaal team
belast met de training van logistieke functionarissen van het Afghaanse leger en de
Afghaanse politie. In 2008 heeft het team op regionaal en provinciaal niveau training
gegeven aan logistieke staffunctionarissen in Regional Command South.
9
Is het waar dat onder meer leidinggevenden die het beheer voeren over wapens en
nachtzichtapparatuur zich schuldig maken aan corruptie, verkoop en diefstal en
daardoor de verstrekte wapens en apparatuur in feite een groot risicofactor zijn
geworden?
Pagina 4/7
Ministerie van Defensie
Kunt u aangeven of dit ook voorkomt in het door Nederland gecontroleerde gebied?
Worden er door Afghanen ook in door Nederland gecontroleerd gebied, wapens
slecht bewaakt en slapen bewakers tijdens de wacht of is de wachtpost niet eens
bezet?
Corruptie is een algemeen probleem in Afghanistan. De loyaliteit naar de eigen familie of
stam is groot. De belangen van de verschillende stammen kunnen uiteenlopen, wat een
voedingsbodem kan zijn voor corrupt gedrag. Dit komt zeker ook voor in de tribaal
complexe provincie Uruzgan.
De Afghaanse militair bewaakt zijn wapen op de buitenposten over het algemeen goed.
De belangrijkste oorzaak dat wapens en apparatuur in vijandelijke handen kunnen vallen,
is dat aanslagen en overvallen op (vooruitgeschoven) politieposten worden gepleegd,
waarbij wapens, uitrustingstukken en uniformen buit kunnen worden gemaakt.
Een wachtpost wordt zelden onbezet aangetroffen. Als dat zo is rapporteren de mentoren
van de OMLT's dat direct aan de Afghaanse commandant. Voor de mentoren heeft het
prioriteit om te werken aan het vergroten van de discipline tijdens de wacht.
10
Is het waar dat door de ISAF-coalitietroepen verstrekte wapens door de Afghaanse
politie en grenspolitie in Khost zijn verkocht aan de anti-coalitietroepen? Hebben
de Nederlandse militairen hier ook ervaringen mee en hebben ze dit kunnen
voorkomen, bestrijden?
De regering beschikt niet over informatie over het mogelijk doorverkopen van wapens in
Khost. De Task Force Uruzgan heeft geen ervaring met of meldingen ontvangen over de
mogelijke verkoop door Afghaanse veiligheidsorganisaties van wapens die zijn verstrekt
door coalitietroepen.
11
Pagina 5/7
Ministerie van Defensie
Kan op basis van deze incidenten gesteld worden dat het Afghaanse leger en politie
nog lang niet op eigen benen staan?
Welke invloed heeft het Nederlandse Operational Mentor and Liaison Team (OMLT)
om deze incidenten te voorkomen, bestrijden en bestraffen?
Met behulp van OMLT's en PMT's hebben het Afghaanse leger en de Afghaanse politie
de afgelopen tijd veel vooruitgang geboekt in hun optreden. De aanwezige Afghaanse
soldaten en politieagenten functioneren steeds zelfstandiger. Het is echter duidelijk dat de
komende tijd zeker nog internationale ondersteuning nodig is. Vooral de situatie bij de
politie is nog zorgelijk. De politie kent veel corruptie en is kwalitatief nog niet zo goed als
het leger. Nederland investeert daarom veel in de opbouw van de politie. Daarbij wordt
zowel gewerkt aan het verbeteren van de inzet in de praktijk als aan de integriteit van de
functionarissen. Met al deze inspanningen kan in ieder geval voor een deel van het leger
en de politie in Uruzgan een kwaliteitsslag worden gemaakt. Het Afghaanse ministerie van
Binnenlandse Zaken, waar de politie onder valt, besteedt veel aandacht aan de bestrijding
van corruptie. Een aantal hoge politiefunctionarissen is in dit kader ontslagen.
De OMLT's en PMT's rapporteren geconstateerde onrechtmatigheden aan de Afghaanse
commandant ter plaatse, of via de leiding van de Task Force Uruzgan aan een hogere
commandant. De OMLT's en PMT's zijn niet bevoegd tot straffen. Het is aan de
Afghaanse commandant om actie te ondernemen.
12
Wat gaat u ondernemen om te garanderen dat zulke uitwassen niet in de door
Nederland geleide provincie Uruzgan voorkomen? Bent u bereid in gesprek te
treden met uw ambtsgenoten om ditzelfde te voorkomen in andere provincies?
Zoals gezegd is bij de Task Force Uruzgan geen geval bekend van het doorverkopen van
wapens die zijn geleverd door de coalitie, door leden van de Afghaanse
veiligheidsorganisaties. Een garantie dat dergelijke incidenten niet in Uruzgan zullen
voorkomen, is echter niet te geven. De oplossing van het algemene probleem van
corruptie vergt een brede aanpak, met aandacht voor goed bestuur, training van
veiligheidsorganisaties en een tribaal neutrale wederopbouw. Capaciteitsversterking bij
het lokale bestuur, de training van de Afghaanse veiligheidsorganisaties en een tijdige
Pagina 6/7
Ministerie van Defensie
uitbetaling van salarissen zijn elementen waaraan de Task Force Uruzgan veel aandacht
besteedt.
Overleg met partnerlanden over de aanpak van corruptie en de training en uitrusting van
de Afghaanse veiligheidsorganisaties is een continu proces. Dit overleg vindt plaats in
Afghanistan, binnen de NAVO en tussen de landen die troepen leveren in het Zuiden van
Afghanistan (Regional Command South).
1) United States Government Accountability Office, Report to Congressional Committees,
30 januari 2009: "Afghanistan Security, Lack of Systematic Tracking Raises Significant
Accountability Concerns about Weapons Provided to Afghan National Security Forces"
Pagina 7/7
---- --